پاسخ:

اگر این دعا را به نیت و عنوان دعایی که از معصوم واردشده می‌خوانید، نبايد در آن هیچ دخل و تصرفی کنید. عین عبارت معصوم را بخوانید. عبارت مطابق روایت به شرح زیر است:
وقال الجواد علیه‌السلام: «إذا انصرفت من صلاة مكتوبة فقال: رضيت بالله ربا و بالاسلام دينا و بالقرآن كتابا و بمحمد نبيا و بعلي وليا و الحسن و الحسين و علي بن الحسين و محمد بن علي و جعفر بن محمد و موسى بن جعفر و علي ابن موسى و محمد بن علي و علي بن محمد و الحسن بن علي و الحجة بن الحسن بن علي أئمة، اللهم وليك الحجة فاحفظه من بين يديه و من خلفه و عن يمينه و عن شماله و من فوقه و من تحته و امدد له في عمره و اجعله القائم بأمرك، المنتصر لدينك و أره ما يحب و تقر به عينه في نفسه و في ذريته و أهله و ماله و في شيعته و في عدوه و أرهم منه ما يحذرون و أره فيهم ما يحب و تقر به عينه و اشف به صدورنا و صدور قوم مؤمنين ». (1)
اما اگر به‌عنوان دعای عام و عرض حاجت (نه به‌عنوان دعایی که از معصوم واردشده) می‌خوانید، می‌توانید هر چه می‌خواهید اضافه کنید.
پی‌نوشت:
1. شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، چ دوم، قم، انتشارات اسلامی، ج 1، ص 327.

پرسشگر گرامي شما به ما نگفتيد كه حاجتتان چه بوده است و لذا ما نمی‌توانیم توصيه خاصي به شما داشته باشيم، ولي توجه شمارا به چند مطلب جلب می‌کنیم:
نكته اول: اينكه شك نكنيد كه دعا تأثیرگذار است و وعده خدا است خود خدا فرموده: وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُم‏
پروردگارتان گفت: بخوانيد مرا تا شمارا پاسخ‌گویم.‏(1)
ولي نه هميشه و نه در همه‌جا و براي همه افراد و نسبت به هر دعايي بلكه استجابت دعا از یک‌سو «آداب» و «شرايطي» دارد كه بايد آن را محقق ساخت. از سويي ديگر موانعي براي استجابت دعا وجود دارد كه بايد آن را برطرف كرد. عدم توجه به هر يك، سبب عدم استجابت دعا می‌گردد.
البته برخي از شرايط استجابت، مربوط به دعاکننده است، چه آن‌که انگيزه، ميزان معرفت، ايمان، تقوا، اخلاص، صداقت، حالات روحي و معنوي و تقيّد و پايبندي دعاکننده به عبادات و نماز اول وقت، در استجابت دعا مؤثر است. برخي شرايط به شيوه و آداب دعا كردن و بعضي به محتواي دعا و برخي نيز به زمان و مكان دعا يا زمان استجابت بستگي دارد. يكي از شرايط استجابت دعا انجام واجبات و ترك گناهان است:
شخصي از امام صادق (ع) سؤال كرد: خدا در قرآن می‌فرماید: «ادعوني استجب لكم» ولي او را می‌خوانیم و اجابت نمی‌شود! حضرت فرمود: «آيا فكر می‌کنی خدا خُلف وعده می‌کند؟» عرض كرد: نه فرمود: «پس به نظر شما علت چيست؟» عرض كرد: نمی‌دانم. حضرت فرمود: «بله هر كس دستورهاي الهي را اطاعت كند، يعني آن چه را خدا واجب كرده، انجام دهد و از گناه و معصيت بپرهيزد و با شرايط و آداب دعا كند، خداوند دعايش را مستجاب می‌کند». (2)
نكته دوم را:
خدابنده مؤمنش را دوست دارد. دعاها و حاجاتي را كه دارد، اگر براي بنده‌اش خير و منفعت داشته باشد، اجابت می‌کند؛ اما گاهي انسان كاري را پيگيري می‌کند و با همه تلاشي كه انجام می‌دهد، موفق نمی‌شود و به هدف خويش نمی‌رسد؛ مثلاً تصميم جدي می‌گیرد كه در فلان روز يا ساعت معيني در فلان مكان يا مجلس حضورداشته باشد، ولي هر چه سعي می‌کند، توفيق پيدا نمی‌کند. ممكن است براي لحظات يا روزهايي ازاین‌جهت ناراحت شود، اما بعدها شكر خدا می‌کند كه خوب شد فلان كار برايم پيش آمد و من اصلاً به آن سمت‌وسو حركت نكردم؛ چون به دليل فلان مانع اصلاً نمی‌توانستم به مقصد برسم، يا ممكن بود فلان حادثه برايم پيش بيايد و يا آن مكان و مجلس باب ميل و شأن و شخصيت من نبود.
به همين صورت، چه‌بسا اتفاق می‌افتد كه معامله يا وصلت و ازدواجي را ما به خير و صلاح خود می‌پنداشتیم، ولي بعد از مدتي متوجه می‌شویم كه به نفع ما نبوده است، يا برعکس.
ما انسان‌ها ازآنجایی‌که از غيب و سرانجام كارها بی‌اطلاع هستيم، خيلي اوقات كارها يا برآورده شدن حاجاتي را صد در صد به نفع خود می‌دانیم، درحالی‌که واقع امر این‌گونه نيست. گاهي نيز سختی‌ها، مصیبت‌ها و مشكلاتي را صد در صد به ضرر خود می‌پنداریم و حال‌آنکه آنچه خداوند می‌داند و براي ما مقرر كرده، به ضرر ما نيست. قرآن كريم می‌فرماید:
«و عسي أن تكرهوا شيئا و هو خير لكم و عسي أن تحبوا شيئا و هو شرّ لكم؛ (3) يعني چه بسا چيزي را شما بد و ناگوار بدانيد، درحالی‌که خير شما در آن است و يا چيزي را دوست داشته باشيد، اما واقع امر اين است كه آن چيز به ضرر شما است».
خداوند چون خير و صلاح واقعي بنده‌اش را می‌خواهد، حاجت‌هایی را كه به ضرر بنده‌اش می‌باشد، اجابت نمی‌کند؛ ولي بنده از روي بی‌اطلاعی خيال می‌کند خدا به خواسته‌هایش توجه ندارد.
نكته سوم:
گاهي دعا به اجابت مي سد، اما ما به آن توجه نداريم. امير مؤمنان (ع) می‌فرماید: «دير اجابت نمودن خدا، تو را نااميد نكند كه همانا بخشش، بسته به مقدار درخواست است. چه‌بسا در اجابت دعاي تو تأخير رخ دهد تا درخواست تو طولانی‌تر گردد و بخشش خدا کامل‌تر شود. چه‌بسا چيزي را خواسته‌ای آن را به تو نداده، اما بهتر از آن را در اين دنيا يا آن دنيا به تو داده است و يا خير و صلاح واقعي شما آن بوده كه آن را از شما بازدارد. چه‌بسا چيزي را طلب نمودي كه اگر به تو می‌داد، تباهي دين يا تباهي و ناراحتی‌های دنياي خود را در آن می‌دیدی». (4)
نكته چهارم:
گاهي دعا اجابت می‌شود، اما خواسته انسان برآورده نمی‌شود؛ چون خير و صلاح بنده خدا در عدم اجابت دعايش هست. چنان‌که بر اساس گزارش قرآن كريم برخي از دعاهایی كه بعضي از پيامبران الهي مانند حضرت ابراهيم يا حضرت نوح نموده‌اند، به آنان داده نشده است. ولي آنچه خداوند در عوض عدم استجابت دعا براي بنده یابندگانش در نظر گرفته و می‌خواهد آن را در آخرت به بنده خود عطا كند، بسيار برتر از آن چیزهایی است كه انسان ازخداخواسته است.
بنابراین، اگر كسي بداند خداوند در عوض عدم اجابت دعا، چه پاداشي براي او در آخرت در نظر گرفته است، هرگز ناامید نمی‌شود. امام صادق (ع) می‌فرماید: «روز قيامت خداوند می‌فرماید: اي بنده من! مرا خواندي و اجابتت را به تأخير انداختم. اكنون ثواب و پاداش تو چنين و چنان است. پس مؤمن آرزو می‌کند که‌ای كاش هيچ دعايي از او در دنيا اجابت نمی‌شد، براي آن ثواب و پاداش نيكي كه می‌بیند». (5)
نكته پنجم:
از روايات استفاده می‌شود كه هيچ دعايي بی‌اثر نيست و هر دعايي در دنيا و آخرت تأثير مناسب خود را دارد. پس درواقع هر دعايي به اجابت می‌رسد، اما گونه‌های اجابت آن مختلف است.
امام سجاد (ع) می‌فرماید: «دعاي مؤمن، يكي از سه فايده را دارد:
يا براي او ذخيره می‌گردد تا در آخرت بهتر ازآنچه در دنیاطلب كرده بود، به او داده شود، يا در دنيا برآورده می‌شود و يا بلايي را كه می‌خواست در دنيا به او برسد، از وي دور می‌کند». (6)
پس معلوم می‌شود كه اگرچه هر دعايي برآورده نمی‌شود، ولي اگر با شرایط انجام شود قطعاً تأثیرگذار است و شما هم با دانستن اين مطالب ديگر جايي براي ناامیدی نبايد داشته باشيد و تلاش و اصرار در دعا همواره اميدوار باشيد و نسبت به خدا و اهل‌بیت علیهم‌السلام گمان بد نبريد.
پی‌نوشت‌ها:
1. غافر (40) آیه 60.
2. حسن بن فضل طبرسي، مكارم الاخلاق، دار الشريف الرضي، قم، 1412 ه ق، ج 2، ص 20.
3. بقره (2)، آيه 216.
4. نهج‌البلاغه، ترجمه فيض الاسلام، نامه 31.
5. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسه الوفاء بيروت - لبنان، 1404 ه.ق، ج 90، ص 374.
6. احسان‌بخش، صادق، آثار الصادقين، روابط عمومي ستاد برگزاري نماز جمعه گيلان، چاپ اول،1362، ج 6، ص 66.
موفق باشید.

پاسخ:

این دعا را کلینی در کافی از محمد بن عیسی به سند خودش از امامان به‌عنوان عمل شب‌های قدر و هر فرصتی که دست دهد، نقل کرده (ولی نام امام معینی برده نشده است). سند کافی به این شرح است:
محمد بن عیسی باسناده عن الصالحین (1)
منظور از «صالِحِین» امامان معصوم است.
در کتب دیگر هم به همین سند آمده است.
شاید هم در این عبارت «صالحَین» تثنیه و دلالت‌کننده بر دو باشد و منظور از آن «صادقَین» یعنی امام پنجم و امام ششم باشد. درهرحال منظور معصوم است.

پی‌نوشت:‌
1. کلینی، کافی، تهران، اسلامیه، 1367 ش، ج 4، ص 162.

پاسخ:
ترس و دلهره يا اضطراب و استرس دو چهره دارد: بهنجار و نابهنجار. اين زايده رواني، در اكثر انسان‌ها، کم‌وبیش وجود دارد 0 در جهان كسي نيست كه نترسد زيرا ترسيدن يك رفتار انساني بهنجار است اما اگر به شکل شديد و افراط گونه درآید و يا درجایی باشد که منطقي و معقول نباشد، بايد به درمان آن اقدام کرد. بهترين و اساسی‌ترین راه درمان هر دردي، شناخت منشأ‌ پيدايش و راه نفوذ درد است تا بدین‌وسیله، منشأ مسدود گردد و راه نفوذ بسته شود. پس براي رفع استرس و اضطراب و خستگي روحي و بازیافت انرژي و نشاط، بايد مانند بیماری‌های جسمي دو كار انجام داد:
يكي: منشأ پيدايش و نفوذ اين زايده روحي و رواني را شناخت و مسدود نمود.
دوم: عوارض به‌جامانده از آن زايده بر روان را برطرف ساخت.
براي تحقق اين خواسته و رسيدن به هدف لازم است هم‌زمان سه گونه نگاه درماني و آسيب زدايي به موضوع داشته باشيم 0
يکي نگاه علمي و تجربی،
دوم، نگاه معرفتي
سوم، دعا درماني 0 زيرا هر سه‌راه را خداوند مقرر داشته، او است که به عوامل مادي و معنوی خاصیت اثربخشی و درمانگري می‌دهد.
نگاه اول:
استرس به‌طورکلی زماني اتفاق مي‏افتد كه فرد از ذهني منفي گرا برخوردار باشد. توانائی‌های خود را در برابر مقاومت و كنار آمدن با استرس زير سؤال ببرد 0 انسان ممکن است یک‌زمان از آمدن برف شاد شود و زمان ديگر ناراحت 0 درصورتی‌که عامل هر دو یک‌چیز است مثلاً  زماني كه براي شركت در آزمون يا انجام کاري عجله داريد، صبح كه از خواب بيدار مي‏شويد، با ديدن برف ممكن است دچار استرس شويد چرا چون تصور مي‏كنيد با آمدن برف رفت‌وآمد اتومبيل‏ها كند شده و ممكن است به‌موقع نتوانيد به محل آزمون يا کارگاه برسيد 0 اين خود يك عامل استرس‏زا مي‏شود. زمان ديگر از خواب پا شده‏ايد و با ديدن برف بسيار خوشحال مي‏شويد چراکه با دوستان تان قرار گذاشته‌اید که درصورتی‌که باريدن برف به اسكي رفته و تفريح و ورزش خواهيد كرد.
بنابراين، اين فكر ماست كه شرايط را مطلوب يا نامطلوب نموده و عامل استرس‏زا مي‏شود. همان‌طوری كه در مثال بالا کاملاً مشهود است. به‌طورکلی براي رفع استرس روش‌های ذيل به‌صورت يك برنامه روزانه پيشنهاد مي‏شود.
1-هرروز به‌آرامی از خواب بيدار شويد، يعني با بيدار شدن از خواب بلافاصله از رختخواب باعجله جدا نشويد. سعي كنيد يك تا دو دقيقه در رختخواب بمانيد. ابتداً نفس عميق بكشيد و بانام و ياد خدا روز را شروع كنيد. آرزوي يك روز خوب را براي خود داشته باشيد و به خود بگوئيد حتماً امروز روز خوبي خواهد بود.
2-ارتباط خودتان را با خداوند قوي كنيد. هميشه به خودتان بگوئيد خداوند مرا دوست دارد و از كمك‏هاي او بهره‌مند خواهيد شد.
3-ارتباط خودتان را با خودتان گسترش دهيد. به خود بگوئيد و تلقین کنيد «همان‌قدر كه با ديگران مهربان هستم، به خود نيز محبت مي‏كنم».
4- هدف‏هاي درازمدت خودتان را مانند هر چيزي را كه لازم داشته باشم، براي بهبود و سلامت جسم، روح و روان و اعتقاداتم مهيا مي‏كنم.
5-در هرروز تمرين‏هاي ورزشي را به‌صورت منظم انجام دهيد.
6-به تغذيه‏ خودتان توجه داشته باشيد. يك رژيم غذائي سالم را در پيش بگيريد. توجه داشتن به تغذيه، خوردن هر وعده چلوكباب و يا چلوخورشت نيست بلكه استفاده از سبزيجات، ميوه‏ها، لبنيات و تنوع غذايي است که بسيار اهميت دارد.
7-هر ساعت یک تا سه بار نفس عميق بكشيد.
8-مهم‌ترین توصيه ما به افرادي كه دچار استرس و اضطراب هستند،‌ اين است كه درهاي ديروز و فردا را به روي خويش محکم ببنديد. فقط به كارها و تكاليف امروزتان بينديشيد. در حوادث و خاطرات گذشته را قفل کنيد، در مورد آينده چه پيش خواهد آمد هرگز فکر نکنيد.
عبرت را جايگزين حسرت برگذشته و تدبير را جانشين بيم از آينده قرار دهيد.
9-روز را با همان صورتي كه شروع كرده‏ايد تمام كنيد. پیش‌ازاین كه بخوابيد سعي كنيد از خودتان راضي باشيد. اگر اشتباهي كرده‏ايد، سعي كنيد از آن به‌عنوان يك تجربه استفاده كنيد، نه اينكه اشتباه گذشته باعث خرابي آینده‌تان شود.
سعي کنيد با ياد خدا و خواندن دعا به خواب برويد. ضمناً جهت آرامش قلب اين آيه را دائم بخوانيد: «الا بذكر الله تطمئن ا لقلوب»(1)
نگاه دوم:
روح انسان براي رهايي از هيجانات و استرس‌ها محتاج تکیه‌گاهی مطمئن است. داشتن عقاید صحيح از آن جمله است. اعتقاد توحيدي صحيح در مؤمن اين باور را به وجود می‌آورد که ذره‌ای در عالم هستي مؤثر نيست مگر به اذن خدا. چنين توكل و اعتقادی نيازمند مقدمات معرفتي خاصي است، به‌گونه‌ای كه در گام اول، عقل انسان قانع شود كه خداوند، قادر به هر چيزي است و چيزي از اختيار او خارج نيست. در برآوردن حوائج انسان بخلي ندارد. اين معرفت عقلاني هنگامی‌که با عمل خالصانه همراه شد، به معرفت قلبي تبديل می‌شود. سبب «استقرار ايمان در قلب» می‌شود.
آنچه انسان را به آرامش و نشاط روحي نائل می‌گرداند، قوّت و انرژي می‌بخشد، عشق و دلبري می‌آفریند و از همه خستگی‌ها، استرس‌ها، اضطراب‌ها، دغدغه‌ها، و بالاخره از همه هیاهوهای جهان مادي دورنگه می‌دارد، ايماني است که از مرحله معرفت عقلاني به معرفت قلبي رسيده باشد و ايمان را در قلب مستقر و مأوا داده باشد.
اين قلب است که قرآن از آن به «قلب سليم»(2) نام می‌برد.
اين قلب است که پيوسته به ذکر خدا ا اشتغال دارد. ذکري که بر پايه «الا بذكر الله تطمئن القلوب» آرام‌کننده و نشاط دهنده «روح روان» و زداينده همه ترس ها و واهمه‌ها است. بنا براين، از یک‌سو بايد سطح معرفت عقلي و قلبي را افزايش داد و از سويي ديگر آنچه به آن معرفت حاصل شد، عمل گردد تا نور حق در قلب تجلي يابد. دل از همه ناهنجاری‌ها و دغدغه‌ها خلاص شود. به آرامش واقعي و ماندگار دست يازد.
نگاه سوم:
دعاهایی که ذیلاً ذکر می‌گردد، جهت رفع خوف و ترس و اضطراب و پيدايش آرامش روان و تقويت ايمان و حل بسياري از مشکلات مؤثر است.
1-اللهم إني أسألك يا مدرك الهاربين و يا ملجأ الخائفين و يا غياث المستغيثين اللهم إني أسألك بمعاقد العز من عرشك و منتهى الرحمة من كتابك و باسمك العظيم الكبير الأكبر الطاهر المطهر القدوس المبارك وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ يا الله عشرا يا رباه ...يا مولاه يا غاية رغبتاه يا هو يا هو يا من لا يعلم ما هو إلا هو و لا كيف هو إلا هو يا ذا الجلال و الإكرام و الإفضال و الإنعام يا ذا الملك و الملكوت يا ذا العز و الكبرياء و العظمة و الجبروت يا حي لا يموت يا من علا فقهر يا من ملك فقدر يا من عبد فشكر يا من عصى فستر يا من بطن فخبر يا من لا تحيط به الفكر يا رازق البشر يا مقدر القدر يا محصي قطر المطر يا دائم الثبات يا مخرج النبات يا قاضي الحاجات يا منجح الطلبات يا جاعل البركات يا محيي الأموات يا رافع الدرجات يا راحم العبرات يا مقيل العثرات يا كاشف الكربات يا نور الأرض و السماوات يا صاحب كل غريب يا شاهدا لا يغيب يا مونس كل وحيد يا ملجأ كل طريد يا راحم الشيخ الكبير يا عصمة الخائف المستجير يا مغني البائس الفقير يا فاك العاني الأسير يا من لا يحتاج إلى التفسير يا من هو بكل شي‏ء خبير يا من هو على كل شي‏ء قدير يا عالي المكان يا شديد الأركان يا من ليس له ترجمان يا نعم المستعان يا قديم الإحسان يا من هو كل يوم في شأن يا من لا يخلو منه مكان يا أجود الأجودين يا أكرم الأكرمين يا أسمع السامعين يا أبصر الناظرين يا أسرع الحاسبين يا ولي المؤمنين يا يد الواثقين يا ظهر اللاجين يا غياث المستغيثين يا جار المستجيرين يا رب الأرباب و يا مسبب الأسباب و يا مفتح الأبواب يا معتق الرقاب يا بارئ النسم يا جامع الأمم يا ذا الجود و الكرم يا عماد من لا عماد له يا سند من لا سند له يا عز من لا عز له يا حرز من لا حرز له يا غياث من لا غياث له يا حسن البلايا يا جزيل العطايا يا جميل الثنايا يا حليما لا يعجل يا جوادا لا يبخل يا قريبا لا يغفل يا صاحبي في وحدتي يا عدتي في شدتي يا كهفي حين تعييني المذاهب و تخذلني الأقارب و يسلمني كل صاحب. يا رجائي في المضيق يا ركني الوثيق يا إلهي بالتحقيق يا رب البيت العتيق يا شفيق يا رفيق اكفني ما أطيق و ما لا أطيق و فكني من حلق المضيق إلى فرجك القريب و اكفني ما أهمني و ما لم يهمني من أمر دنياي و آخرتي برحمتك يا أرحم الراحمين. (3)

2-سحرخیزی و نماز شب سبب صحت و سلامتی جسم و آرامش روح و روان و مايه عزم و اراده می‌گردد. (4)
3-پايبندي به خواندن نماز در اول وقت.
4-خواندن دعاهای هرروز به‌خصوص دعاي روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه و پنج‌شنبه.
5-بعد از هر نماز ده مرتبه بخوانيد: «سبحان ربي العظيم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم.»
موفق باشيد.
پی‌نوشت‌ها:
1. رعد (13)، آيه 28.
2. شعراء (26)، آيه 89.
3. بحارالانوار، ج 82، ص 225.
4. ارشاد القلوب ديلمي، ج 1، ص 192؛ التهذيب، ج 2، ص 121.

پاسخ:
در ادعيه فراواني اين درخواست واردشده كه: و احشرنا مع أئمتنا خدايا! ما را با ائمه محشور بگردان. (1)
يكي از دعاها و آرزوهاي مؤمن محشور شدن با ائمه مي‏باشد. در دنيا وزندگی دنيوي آرزوي اين راداریم كه حيات مان رنگ و بوي حيات ائمه اطهار را داشته باشد. در مسير امامان قدم برداريم. در زيارت عاشورا همين نكته را يادآوري مي‏كنيم:
"اللهم اجْعل محياي محيا محمدٍ و آل محمد و مماتي ممات محمدٍ و آل محمد؛
خدايا! زندگي مرا مثل زندگي محمد و آل محمد قرار ده. فوت من را مانند فوت محمد و آل محمد قرار بده."
حال هر يك از شيعيان در بهشت، به فراخور مقام و مرتبه‏اي كه كسب كرده‏اند، در درجه‏اي جاي دارند، اما چون پيامبر و ائمه يقيناً بهشتي هستند و در اعلا عليين بهشت و بالاترين مراتب آن جاي دارند، دعا مي‏كنيم كه خدايا! چون تابع و پيرو مكتب نوراني اهل‌بیت هستيم، ما را با آن بزرگواران محشور گردان، يعني در قيامت با آن بزرگواران و زير سايه آنان باشيم و در بهشت با آن‌ها باشيم، همراهي با ائمه داراي درجاتي است كه بستگي به اعمال صالح و ثواب‏هاي بندگان دارد. هر چه اين فضائل بیش‌تر باشد، هم‌نشینی بیش‌تر خواهد بود.
اصل معيت مي‏تواند ابدي و هميشگي باشد و مي‏تواند موقت باشد. بستگي به آن دارد كه آيا انسان در دنيا هميشه با آن‌ها بوده و يا ساعاتي از زندگي خود را با امام بوده است. نيز بستگي به آن دارد كه انسان فضايلي را كه امام داشتند، در حد و اندازه خود، آن‌ها را در وجود خود فراهم آورده يا بعضي را در خود ايجاد كرده است.
قرآن مجید و ائمه معصومين عوامل مختلفي را براي هم‌نشینی با خود ذكر كرده‏اند، ازجمله قرآن مجید می‌فرماید: وَ مَن یُطِع اللَّهَ وَ الرَّسولَ فَأُولَئك مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَ الصدِّیقِینَ وَ الشهَدَاءِ وَ الصلِحِینَ وَ حَسنَ أُولَئك رَفِیقاً؛
كسى كه خدا و پیامبر را اطاعت كند، (در روز رستاخیز) همنشین كسانى خواهد بود كه خدا نعمت خود را بر آن‌ها تمام كرده، از پیامبران و صدیقان و شهدا و صالحان و آن‌ها رفیق‌های خوبى هستند.
در مورد شان نزول این آیه گفته‌شده: یكى از صحابه پیامبر به نام ثوبان كه نسبت به حضرت محبت و علاقه شدیدى داشت، روزى باحال پریشان خدمتش رسید، پیامبر از سبب ناراحتى او سؤال نمود، عرض كرد: زمانى كه دور مى‏شوم و شمارا نمى‏بینم ناراحت مى‏شوم، امروز در این فكر فرورفته بودم كه فرداى قیامت اگر من اهل بهشت باشم، مسلماً در مقام و جایگاه شما نخواهم بود، بنابراین شمارا هرگز نخواهم دید. اگر اهل بهشت نباشم كه تكلیفم روشن است؛ بنابراین درهرحال از درك حضور شما محروم خواهم شد، بااین‌حال چرا افسرده نباشم؟!
آیه‏هاى فوق نازل شد و به این‌گونه اشخاص بشارت داد كه افراد مطیع پروردگار در بهشت نیز هم‌نشین پیامبران و برگزیدگان خدا خواهند بود، سپس پیامبر فرمود: به خدا سوگند، ایمان مسلمانى كامل نمى‏شود مگر اینكه مرا از خود و پدر و مادر و همه بستگان بیش‌تر دوست بدارد و در برابر گفتار من تسلیم باشد. (2)
پی‌نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 95، ص 298.
2. تفسیر نمونه، ج 3، ص 460.

پاسخ:
دعاهای وقت خواب (مفاتیح‌الجنان، کتاب الباقیات الصالحات، باب اول، فصل سوم دعاهای هنگام خواب و باب چهارم، فصل دوم، دعاهای خواب) و دعاهای پناه بردن به خدا از شر شیطان (دعای 17 و از صحیفه سجادیه 28) را بخوانید. درعین‌حال به روان‌پزشک هم مراجعه کنید و درمان نمایید.

پاسخ:
متأسفانه کلمه «بظهور الحجه» در متن متینی وجود ندارد.
این دعای شریف از مولانا امام صادق سلام‌الله‌علیه در کتاب «کامل الزیارات» ابن قولویه نقل‌شده است.
حضرت فرمود: هنگامی‌که قصد داری به زیارت قبر سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین سلام‌الله‌علیه بروی، (البته با رعایت سایر تشریفات و مقرراتش) این دعا را می‌خوانی:
اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَيْنِ اشْفِ صَدْرَ الْحُسَيْنِ. اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَيْنِ اطْلُبْ بِدَمِ الْحُسَيْنِ. اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَيْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ رَضِيَ بِقَتْلِ الْحُسَيْنِ. اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَيْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ خَالَفَ الْحُسَيْنَ. اللَّهُمَّ رَبَّ الْحُسَيْنِ انْتَقِمْ مِمَّنْ فَرِحَ بِقَتْلِ الْحُسَيْنِ ... تا آخر دعا. (1)
کتاب کامل الزیارات ازجمله کتاب‌های معتبر و مورد اعتنای شیعه و بزرگان دین می‌باشد.
پی‌نوشت:
1. كامل الزيارات ابن قولویه، ص 238.

پاسخ:
چنین نقل کرده‌اند که: هنگام ازدواج مولای متقیان حضرت علی سلام‌الله‌علیه با دختر گرامی پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها؛ پیامبر نزدشان آمد و دست دخترش را در دست علی علیه‌السلام گذاشت و فرمود: مبارک کند خدا بر تو دختر رسول خدا را، فاطمه سلام‌الله علیها بهترین زن است و ای فاطمه، علی سلام‌الله‌علیه بهترین شوهر است ... سپس حضرت به منزلشان رفت و فرمود: خدایا! فاطمه دختر من و محبوب‌ترین شخص نزد من است و خدایا علی برادر من و محبوب‌ترین شخص نزد من است، خدایا او را ولی خودت قرار ده ... و مبارک کن برای او اهل و خانواده‌اش را و سپس فرمود: ای علی! برو نزد خانواده‌ات خدا مبارک گرداند. (1)
هم‌چنین در دیگر کتاب‌های تاریخی نقل‌های متفاوتی در مورد دعای پیامبر گرامی اسلام هنگام فرستادن حضرت زهرا سلام‌الله علیها به خانه مولای متقیان وجود دارد که به دو مورد آن اشاره می‌شود.
1. رسول خدا صلوات‌الله‌علیه بعد از ازدواج حضرت زهرا سلام‌الله علیها با مولای متقیان امام علی سلام‌الله‌علیه فرمود: خدا یا این پیوند را بر این زن و شوهر مبارک گردان، خدایا فرزندان خوبی نصیب آنان فرما! (2)
2. و در جای دیگر نوشته‌شده است: ابتدا پیامبر صلوات‌الله‌علیه رو به علی سلام‌الله‌علیه کرد و فرمود: مبارک باشد برای تو دختر رسول خدا صلوات‌الله‌علیه، فاطمه بهترین زوجه است و سپس رو به دخترش کرد و فرمود: چه شوهر خوبی است علی سلام‌الله‌علیه و در ادامه هنگامی‌که داماد و عروس به خانه بخت رفتند، هر دو از کثرت شرم به زمین می‌نگریستند، پیامبر صلوات‌الله‌علیه وارد اتاق شد و ظرف آبی به دست گرفت و به‌عنوان تبرک بر سر و اطراف بدن دختر پاشید و سپس در حق هر دو چنین دعا فرمود: پروردگارا این دختر من و محبوب‌ترین مردم نزد من است، پروردگارا، علی نیز گرامی‌ترین مردم نزد من است، خدایا رشته محبت آن دو را استوارتر فرما و ...(3)
پی‌نوشت‌ها:
1. علامه مجلسی، بحارالانوار، تهران انتشارات اسلامیه، ج 42، ص 96.
2. جعفر شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا سلام‌الله علیها، ص 62.
3. جعفر سبحانی، فروغ ولایت، انتشارات صحیفه، چاپ اول، سال 1368 شمسی، ص 100.

پاسخ:
دعا کردن برای رسیدن برای ازدواج با شخص خاص جایز است. (1)
دوست گرامی!
دعا تأثیر زیادی در زندگی دارد و قطعاً اگر با رعایت شرایط باشد، می‌تواند مستجاب شود و خداوند در قرآن فرموده «ادعونی استجب لکم»؛ (2) یعنی دعا کنید و بخوانید مرا تا اجابت کنم شمارا! ولی این‌طور نیست که همه دعاهای ما مستجاب شود؛ بلکه گاهی دعاهایی که ما می‌کنیم مستجاب نمی‌شوند چون به مصلحت ما نیستد، یعنی چیزی را طلب می‏کنیم که به سود ما نیست، اگرچه می‏پنداریم به نفع ما است.
گاهی دعا مستجاب می‏شود، ولی از روی مصالحی تحقق عملی آن به تأخیر می‏افتد، ازاین‌رو مؤمنان ثابت‌قدم هیچ‌گاه از تکرار دعا مأیوس نمی‏شوند، بلکه می‏گویند:
دسـت از طلب نـدارم تا کـام من برآید یا جان رسد به جانان یا جان ز تن درآید
و بهتر است عواملي كه در استجابت دعا مؤثرند را نیز بدانيد تا با عمل به آن‌ها زمينه را براي استجابت دعا فراهم كنيد:
1-دعا و ارتباط مداوم باخدا درهرحال:
قرآن کسانی را که فقط در هنگام گرفتاری و مشکلات دعا می‏کنند، مورد نکوهش قرار داده است: «وقتی به انسان گرفتاری و غمی روی می‏آورد، ما را درهرحال (خواب‌وبیداری، نشسته و ایستاده) بخواند و چون گرفتاری‌اش را برطرف کنیم، برود (و از ارتباط خود باخدا از جهت کمیت و کیفیت بکاهد و گاهی قطع نماید، به‌گونه‌ای که) گویی اصلاً ما را برای گرفتاری که به او رسیده بود، نخوانده است!». (3)
2-دعا باید از صمیم قلب باشد:
تمام ذرات وجود انسان یک‌چیزی را بخواهد و طلب کند و دل و زبانش با عمل و رفتارش هماهنگ باشد.
3-اعتماد به خدا و اطمینان به اجابت او.
4-قطع امید از غیر خدا و امید و اطمینان به خداوند.
5-دعا باید در کنار تلاش و تدبیر باشد.
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «الداعی بلا عمل کالرامی بلا وتر؛ کسی که دعا می‏کند و به دنبال آن تلاش و عمل نمی‏کند، مانند آن است که بی چله کمان تیر می‏اندازد». (4)
دعا نمی‏تواند جای تلاش و برنامه‌ریزی در زندگی را بگیرد، بلکه مکمل آن می‏تواند باشد.
6-دعا باید باحالت تضرع و دلی شکسته باشد.
7-مکان دعا در استجابت تأثیر دارد، مثلاً دعا در حرم امامان (ع) مخصوصاً حرم امام حسین (ع) و کنار خانه خدا به‌خصوص مقام حضرت ابراهیم (ع) و کنار حجرالأسود.
8-زمان دعا
دعای پنهانی و در تاریکی شب زودتر به اجابت می‏رسد، مخصوصاً در قنوت یا سجده نماز «وتر» که بعد از خواندن هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع خوانده می‏شود.
قرآن می‏فرماید: «ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدينَ؛ (5) پروردگار خود را به حالت تضرع و تذلل و در پنهانی و خفا بخوانید».
دعا در شب‏های ماه رمضان و رجب و دهه اول ذی‏الحجه و غیر آن دعا را به اجابت نزدیک می‏کند.
9-توسل به چهارده معصوم (ع) و آن‏ها را وسیله و شفیع قرار دادن.
و از گفته‌های تان معلوم شد درزمینهٔ رسیدن به آن دختر اقدام شرعی و عرفی را تا حدودی انجام داده‌اید؛ یعنی به‌گونه‌ای خواستگاری کرده‌اید که برایتان شرایطی گذاشته‌اند. ما توصیه می‌کنیم در کنار دعا کردن باواسطه کردن افراد مطمئن و دلسوز و مقبول طرفین اقدام عملی بنمایید و بدانید واسطه‌ها در امر ازدواج تأثیر زیادی دارند.
امیدواریم با دعا و اقدام عملی مدبرانه به مقصود خود برسید.
موفق باشيد.

پی‌نوشت ها:
1. سؤال از دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی در قم. (7840001- 0251)
2. غافر (40)، آیه 60.
3. یونس (10)، آیه 12.
4. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام قم، 1409 هجرى قمری، ج 7، ص 14.
5. اعراف (7)، آیه 55.

پاسخ:

خداوند حکيم، نظام هستي را بر پايه اسباب و مسببات قرار داده؛ يعني براي پيدايش هر پدیده‌ای علتي خاص و براي حل هر مشکلي راهکارهاي ویژه‌ای تعيين نموده است.
از سويي ديگر می‌دانیم که خداوند برای آن‌که انسان به اهداف موردپسندش برسد، دو گونه اسباب و علل مقرر داشته است: مادي و معنوي.
دعا و نماز و صدقات و زیارات و مانند آن ازجمله اسباب معنوي است که خداوند آن را در کنار عوامل مادی مؤثر در سرنوشت و نظام زندگی قرار داده است.
بنابراین هرچند مطلق دعا و نمازهای مستحبی می‌تواند در ايجاد مهر و محبت مؤثر باشد؛ اما از روايات به دست مي‏ آيد که رعايت اموري چند غير از دعا و امور معنوی نیز، موجب جلب محبت ديگران می‌گردد. در ذیل به هر دودسته عوامل اشاره می‌شود.
الف- نماز و دعا:
برای جلب محبت همسر، پدر و مادر، یا یکی از محارم و یا جلب محبت کسی که داشتن رابطه با او حرام و گناه نیست، وضو بگیر. دو رکعت نماز مثل نماز صبح به‌قصد قربت و نزدیک شدن به خدا بخوان، بعد از نماز (با گفتن تسبیحات حضرت فاطمه سلام‌الله علیها) به حمد و ستایش خدا بپرداز، سپس بر محمد و آلش صلوات بفرست. آن گاه این دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي إِلْفَهَا وَ وُدَّهَا وَ رِضَاهَا بِي وَ أَرْضِنِي بِهَا وَ اجْمَعْ بَيْنَنَا بِأَحْسَنِ اجْتِمَاعٍ وَ أَنْفَسِ ائْتِلَافٍ فَإِنَّكَ تُحِبُّ الْحَلَالَ وَ تَكْرَهُ الْحَرَامَ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْإِلْفَ مِنَ اللَّهِ وَ الْفِرْكَ مِنَ الشَّيْطَانِ لِيُكَرِّهَ مَا أَحَلَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ. مردی از امام باقر علیه‌السلام دعایی جهت جلب محبت همسرش تقاضا کرد، حضرت دستور عمل ذکرشده را به او فرمود. (1)
ب- راهکارهای عملی و کارکردی:
1. ایمان سرچشمه محبت و محبوبیت:
برای جلب محبت دیگران هیچ عاملی مؤثرتر از ایمان به خدا و عمل صالح که در درجه اول به معنای انجام واجبات و ترک گناهان می‌باشد، نیست. چنان‌که خداوند در آیه 96 سوره مریم می‌فرماید: کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند، خداوند رحمان محبت آنان را در دل‌ها می‌افکند و آن‌ها را محبوب همه می‌گرداند.
اعتقاد به یگانگی خدا و دعوت پیامبران که بازتابش در روح و فکر و گفتار و کردار انسان ...تجلی کند، همچون نیروهای عظیم مغناطیسی کشنده و رباینده (محبت) است.(2) هر چه معرفت و ایمان و عمل صالح بیشتر باشد جلب محبت نیز زیادتر می‌شود.
2. خوش‏اخلاقى:
«حسن خلق‏» کمندى است که ديگران را در دام محبت اسير مى‏کند. کيست که از برخورد شايسته خوشش نيايد و جذب نشود؟
گشاده‏رويى، خوش‌اخلاقی و شوخ‌طبعی متعادل، از بارزترين صفات رسول خدا (ص) بود که سهمى‏ عمده در جذب مردم به اسلام و شيفتگى آنان به پيامبر اسلام ‏داشت. خداوند درباره اين خصلت مردمى رسول اکرم (ص) مى‏فرمايد: «فبما رحمة من الله لنت لهم و لو کنت فظا غليظ القلب لانفضوا من حولک‏؛ (3) به خاطر رحمت الهى بود که براى مردم نرم شدى. اگر تندخو و خشن و سخت‏دل بودى، از دور تو پراکنده مى‏شدند».
3. عفو و گذشت:
کينه‏توزى و لجاجت، ويژه روح‌های حقير و همت‌های پايين است. برعکس، آنان که نظربلند و روح بزرگ دارند، پوزش‌ها را مى‏پذيرند، از خطاهای ديگران چشم مى‏پوشند و از حق شخصى خويش‏ درمی‌گذرند. بلندنظرى انسان، عامل محبت دل‌های ديگران است. براى ‏خود انسان نيز نوعى لذت روحى دارد.
عفو و گذشت و چشم‏پوشى و ناديده گرفتن لغزش‌های ديگران، دانه‏هاى جلب محبت است. ديگران را خوش‌بین، وفادار و بامحبت ‏نگاه مى‏دارد.
البته عفو و گذشت، مربوط به‌جایی است که فرد خطاکار به‌اشتباه خود پی برده و درخواست بخشش نماید، ولی اگر آن فرد هنوز دارد خطا می‌کند یا از خطای خود پشیمان نیست، عفو و بخشش او سبب مشکلات بیش‌تری می‌گردد.
4. بخشش و محبت:
آدميزاد، بنده احسان است. به هر کس نيکى کنى، او را رام و مطيع‏ خويش مى‏سازى. به هر کس محبت و لطف کنى، قلعه دلش را فتح کرده‌ای. به قول سعدى:
بنده حلقه‌به‌گوش را ننوازى، برود لطف کن لطف که بيگانه شود حلقه‌به‌گوش
سخن مولاي مان حضرت امير (ع) چنين است: «بالايثار يسترق الاحرار؛ (4) آزادمردان، با ايثار، بنده و غلام مى‏شوند».
البته بنده و غلام خوبی‌ها و کرامت‌های اخلاقى. اين هم گام ديگرى‏ در جذب دل‌ها و ايجاد الفت‌ها و تحکيم رابطه‏هاى عاطفى در جامعه‏ بشرى است.
5. تواضع و خاکسارى:
امام على (ع) فرموده است:
سه چيز موجب جلب محبت ديگران مى‏شود: دین‌داری، فروتنى و بخشندگى. (5)
6. تفقد، رسيدگى، دیدوبازدیدها:
مردم، به‌ویژه گرفتاران و دردمندان، نيازمند احوالپرسى، رسيدگى و در يک کلمه «تفقد» ند. گاهى يک احوالپرسى و سلام و علیک، شادابى روح و نشاط زندگى ‏فراوانى (براى هر دو طرف) پديد مى‏آورد. گاهى نوشتن يک نامه يا تلفن کردن به يک آشنا و فاميل، محبت‌ها و صفاهاى بسيارى ايجاد مى‏کند. گاهى سر زدن به همسايه و عيادت يک بيمار و شرکت در يک‏ مجلس ختم يا عروسى، مبدأ بسيارى از دوستی‌های ماندگار مى‏شود. دیدوبازدیدهای خانوادگى، دل‌ها وزندگی‌ها را به هم مربوط مى‏کند.
پی‌نوشت‌ها:
1. شيخ طوسي، التهذيب، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1365 ه.ش،ج 7 ص 409.
2. ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1362 ه.ش، ج 13، ص 144.
3. آل‌عمران (3)، آيه 159.
4. عبدالواحد بن تميمي آمدي، معجم الفاظ غررالحکم درر الكلم، مركز الابحاث و الدراسات الاسلاميه، تاريخ نشر، ذی‌القعده 1413، تحقيق مصطفي درايتي، ص 396.
5. همان، ص 25.