بدون شك رفتار مادر در دوران بارداري، روي جنين اثر مي گذارد و توصيه هايي كه در فقه و روايات و پزشكي و روان شناسي به مادران باردار شده، حاكي از تاثير هيجانات شديد، فكر و خيال زياد، اندوه و افكار تيره بر روي جان و روان كودك است. زيرا جنين تحت تاثير محيط اطرافش مي باشد و نزديك ترين محيط به او مادر است. از اين رو مسلما ياد خدا بودن و تلاوت قرآن و نماز و دعا روي رفتار و اخلاق جنين تاثيرات مثبت مي گذارد همچنانكه گناه، عصبانيت و نداشتن آرامش روحي و رواني اثرات منفي روي جنين مي گذارد. از آيات و رواياتي كه به طور كلي دستور به تلاوت قرآن و مانوس بودن با قرآن مي دهند، استفاده مي شود كه تلاوت قرآن هميشه خوب است و مايه آرامش روحي انسان است از اين رو مادري كه باردار است هر چه بيشتر قرآن تلاوت كند، سبب آرامش خود و فرزندش مي شود. مخصوصا خواندن بعضي سوره ها مثل حمد و توحيد و يس و...يا بعضي آيات مثل آيه الكرسي و... كه داراي اثرات و بركات زيادي است.

در روايات درباره خواندن سوره مخصوصي در دوران بارداري مطلبي نيامده و تنها خواندن بعضي آيات براي آسان شدن وضع حمل يا خوردن بعضي چيزها براي نيكو شدن اخلاق و زيبايي فرزند توصيه شده است. البته در كتاب ريحانه بهشتي يا فرزند صالح در بخش توصيه هاي عبادي و خوراكي در ايام بارداري، خواندن بعضي سوره هاي قرآن يا بعضي دعاها در ماههاي مختلف بارداري توصيه شده است و در آنجا آمده كه خواندن سوره انبياء باعث صالح شدن فرزند، خواندن سوره عصر باعث صبور شدن فرزند مي شود ولي ارجاع به منبعي داده نشده است. براي آشنايي بيشتر با مراقبت هاي دوران بارداري مي توانيد به اين كتاب مراجعه نماييد.(1) در ادامه چند نمونه از رواياتي كه درباره نوشتن بعضي آيات يا خوردن بعضي چيزها براي زنان حامله توصيه شده را مي آوريم: 

1- «عَنِ الصَّادِقِ (ع) قَالَ: تُكْتَبُ هَذِهِ الْآيَاتُ فِي قِرْطَاسٍ لِلْحَامِلِ إِذَا دَخَلَتْ فِي شَهْرِهَا الَّتِي تَلِدُ فِيهِ فَإِنَّهُ لَا يُصِيبُهَا طَلْقٌ وَ لَا عُسْرُ وِلَادَةٍ...»(2)؛ امام صادق(ع) فرمودند نوشته شود اين آيات در كاغذ براي زن حامله زماني كه وارد ماهي شد كه فرزندش به دنيا مي آيد پس همانا آن زن در وضع حمل سختي و مشكلي را متحمل نمي شود...پس اين آيات را بنويسد: أَ وَ لَمْ يَرَ الَّذينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ ....(3) و وَ آيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهارَ فَإِذا هُمْ مُظْلِمُونَ .......وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلي‏ رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ (4)

2- «قَالَ النَّبِيُّ (ص) أَطْعِمُوا نِسَاءَكُمُ الْحَوَامِلَ اللُّبَانَ فَإِنَّهُ يَزِيدُ فِي عَقْلِ الصَّبِي»(5)؛ پيغمبر(ص) فرمود: به زنان آبستن كندر بدهيد كه عقل كودك را زياد مي‏كند.‏

3- «قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع) خَيْرُ تُمُورِكُمُ الْبَرْنِيُّ فَأَطْعِمُوهُ نِسَاءَكُمْ فِي نِفَاسِهِنَّ تَخْرُجْ أَوْلَادُكُمْ حُلَمَاء»(6)؛ حضرت علي(ع) فرمودند بهترين خرماي شما خرماي برني است پس آن را به زنانتان بخورانيد تا فرزندانتان حليم و بردبار شوند.

4- «وَ قَالَ النبي (ص) أَطْعِمُوا حَبَالاكُمُ السَّفَرْجَلَ فَإِنَّهُ يُحَسِّنُ أَخْلَاقَ أَوْلَادِكُمْ»(7)؛ به زنان باردارتان گلابي بخورانيد. زيرا آن باعث مي شود اخلاق فرزندتان نيكو شود.

پس به طور كلي خواندن تمام سوره هاي قرآن  و دعاها در ايام بارداري مفيد است شما مي توانيد از اول قرآن شروع كنيد و روزي چند صفحه را با تدبر قرائت بفرماييد و در اوقاتي كه مشغول كارهاي خانه هستيد سوره هاي كوتاه مانند  توحيد، قدر، حمد ،ناس و...كه حفظ هستيد بخوانيد

پي نوشت ها:

1. مخبر، سيما، ريحانه بهشتي، قم، انتشارات نور الزهرا .

2. نوري، حسين، مستدرك الوسائل، انتشارات آل البيت، ج15، ص206.

3. انبياء(21)آيه30.

4. يس(36) آيات 37 تا 51.

5. طبرسي، حسن بن فضل، مكارم الاخلاق، انتشارات شريف رضي، ص194.

6. شيخ حر عاملي، وسايل الشيعه، انتشارات آل البيت، ج21، ص403.

7. مجلسي، محمد باقر، بحار الانوار، چاپ بيروت، ج63، ص177.

خواندن قرآن به زبان فارسی به این معنا كه انسان ترجمه آن را بخواند، نه تنها اشكال ندارد، بلكه چه بسا در مواردی  ترجیح دارد. این كه انسان معنای آیات قرآن را بخوبی درك كند تا بتواند هر چه بهتر و بیش تر از آن برای بهتر زیستن بهره گیرد، بسیار شایسته و ارزشمند است.

 اصولا هدف اساسی نزول آیات برای همین است. اگر به قرائت قرآن نیز تاكید شده ، برای رسیدن به فهم آیات قرآن و به كار گیری آن در زندگی است. قرآن برای آن نازل نشده كه در كنج خانه ها گذاشته شده یا صرفا از رو خوانده شود. بلكه قرآن كتاب هدایت و برنامه زندگی سالم و خوشبخت است. این هدف زمانی محقق می شود كه انسان معنا و حتی تفسیر آیات را درك نماید.

بنا بر این خواندن آن به  لفظ عربی كه نازل شده ،مانع از خواندن ترجمه آن و فهم و تدبر در آیات آن نیست.

حتی برخی گفته­اند كه برای فهم بهتر آیات بهتر است كه انسان زبان عربی و یا قواعد آن را یاد گیرد. در هر حال این آیات به زبان عربی نازل شده و خداوند فرموده است برای تدبر در آیات آن را به زبان عربی نازل كردیم. (1)

اما این كه توصیه به قرائت الفاظ قرآن به صورت عربی شده، دلائل مختلفی دارد.

اولا: به این خاطر كه قرآن بر مردمی نازل شد كه عرب زبان بودند . قرآن را به لفظ خود می­فهمیدند. به همین جهت در روایات توصیه به قرائت آن شده است.

دوم: جهت ایجاد زبانی مشترك میان همه پیروان اسلام و  فراهم سازی وحدت و پیوند بین المللی دینی است.

سوم: روح و محتوای هر پیام و سخنی در قالب زبان خاصی كه در آن ریخته شده، عمیق­تر و درك می‏شود تا زمانی كه به زبان‏های دیگر برگردانده شود. قرآن كه دارای مضامین بسیار بلند و عالی است، هرگز قابل ترجمه دقیق و كامل به زبان دیگر نیست. شاید بتوان گفت كه اكثر ترجمه‏های قرآن نارسا و در موارد متعددی دارای غلط می‏باشد. به عنوان مثال از سوره حمد نام می‏بریم كه هیچ ترجمه‏ای كه بتواند تمام مفاهیم آن را به زبان دیگر بیان كند، نیست. حتی تنها كلمه الله، هیچ معادلی در زبان دیگر ندارد و مثلا كلمه خدا در زبان فارسی معادل معنای الله نمی‏باشد.

چهار: كلمات و الفاظ قرآن كلمات خدا و  وحی است.  یعنی همان كلماتی است كه به وسیله فرشته وحی بر پیامبر نازل شده، از این جهت این الفاظ و كلمات برای مسلمانان از تقدس ویژه ای برخوردار است. به همین خاطر سعی مسلمانان بر حفظ و خواندن این كتاب به همان زبان اصلی خود می باشد. در برخی روایات آمده قرآن را به گونه ای بخوان كه گویا خدا با تو دارد سخن می گوید و بر تو نازل كرده است.

 هم چنین شاید یكی از علت های تاكید بر قرائت قرآن به  زبان خود حفظ آن از تحریف و دستبرد انسان ها است. یعنی  كاری كه در ادیان دیگر واقع شد. اما یكی از علت های محفوظ ماندن قرآن تأكیداتی است كه به خواندن و حفظ قرآن به زبان اصلی خود شده است.

اگر انسان بتواند در حین خواندن آیات قرآن، یا پس از خواندن آن، معنا و ترجمه آن را نیز بخواند، بسیار ارزشمندتر است و  جمع بین دو هر دو كرده است. هم ثواب قرائت قرآن و هم فهمیدن معنای آن و ان شاء الله بهره گیری از آیات آن در زندگی.

پی نوشت :

1. یوسف (12) آیه2.

در پاسخ به سوال شما به دو حدیث اشاره می کنیم:

1- قال رسول اللَّه(ص): من علّم ولده القرآن فكأنّما حجّ البيت عشرة آلاف حجّة و اعتمر عشرة آلاف عمرة و أعتق عشرة آلاف رقبة من ولد إسماعيل(ع)؛ (1) رسول خدا (ص) فرمود: هر كس به فرزندش قرآن بياموزد گويا ده هزار حج و ده هزار عمره انجام داده و ده هزار بنده از نسل اسماعيل آزاد كرده است.‏

2- عن النبيّ(ص ): أنّه إذا قال المعلّم للصّبيّ:قل بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم فقال الصّبيّ: بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم كتب اللَّه براءة للصّبيّ و براءة لأبويه و براءة للمعلّم ؛ (2) از پيامبر (ص) نقل شده است: هر گاه معلّم به كودك گفت: بگو بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم، و كودك گفت: بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم، خداوند براى كودك و پدر و مادر او و براى معلّم برائتى (از آتش) خواهد نوشت.

پی نوشت:

1. مستدرك‏الوسائل ،ميرزا حسين نوري، ج4، ص 248، ح 4614،موسسه آل البيت قم 1404.

2. وسائل‏الشيعة، شيخ حر عاملي، ج6، ص 169، باب وجوب تعلم القرآن، موسسه آل البيت قم 1409 .

نه تنها خواندن قرآن بلكه نگاه به آیات قرآن نیز دارای ثواب و اجر است: عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّي أَحْفَظُ الْقُرْآنَ عَلَي ظَهْرِ قَلْبِي فَأَقْرَؤُهُ عَلَي ظَهْرِ قَلْبِي أَفْضَلُ أَوْ أَنْظُرُ فِي الْمُصْحَفِ قَالَ فَقَالَ لِي بَلِ اقْرَأْهُ وَ انْظُرْ فِي الْمُصْحَفِ فَهُوَ أَفْضَلُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ النَّظَرَ فِي الْمُصْحَفِ عِبَادَةٌ (1)

راوی می گوید به امام صادق (ع) عرض كردم فدای تان بشوم من قرآن را حفظ هستم. آیا اینكه قرآن را از حفظ  و در درون قلبم قرائت كنم. بافضیلت تر است یا این كه نگاه به قران كنم و بخوانم؟ فرمودند: قرآن را بخوان و نگاه در مصحف و قرآن بیانداز مگر نمی دانی كه نگاه به قرآن نیز عبادت است.

شما نیز اگر قرآن را می خوانید و تمام سعی خود را برای درست خواندن قرآن به كار می برید و نمی دانید كه بعضی جاها را درست می خوانید یا نه ،قطعا گناه نكرده اید، بلكه دارای ثواب هم هستید.

البته باید سعی كنید كه قرآن را بدون غلط بخوانید و اگر نمی توانید به كلاس های قران بروید، برای این كه قرائت تان خوب بشود، می توانید از نوار ها  یا سی دی های ترتیل قرآن استفاده كنید به این ترتیب كه صدای قرائت قرآن را بشنوید و همراه آن قرائت كنید، تا به این ترتیب كم كم قرائت تان نیز بی غلط و صحیح بشود.

پی نوشت:

1. ثقة الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 ه.ش ، ج 2، ص 613

قرآن برای هدایت انسان به باور های حق ، اخلاق متعالی و اعمال صالح نازل شده  است . این كتاب كه در عالم ملكوت حقیقت واحد و بسیط است ، نازل شده ؛ صورت عربیت و جزء و سوره و آیه به خود گرفته تا هدف بالا محقق شود .

هر آیه و سوره ای حاوی پیامی است. تلاوتش ثواب خاصی دارد ،ولی بعض آیات و سوره ها از بار معنایی فوق العاده ای نسبت به سایر آیات و سوره ها برخوردار است. خداوند نازل كننده قرآن كه بر همه چیز عالم است، نسبت به تلاوت آیات و سوره ها كه معنای كلی و مهم و جامع دارد، عنایت بیش تر دارد. برای سوق مردم به سوره ها و آیات جامع و خاص، ثواب های ویژه وعده داده است.

كسی كه وارد وادی ایمان شود و قرآن را به عنوان كتاب خدا و برای درك پیام های خدا بخواند، به دستور  پیامبر و امامان سعی در درك و فهم و تلاوت همه قرآن دارد.برای آیات و سور خاص مثل سوره حمد و توحید و آیت الكرسی و ... حساب ویژه باز می كند.

او به حكم ایمان خود را موظف به تلاوت همه آیات و سوره ها و درك و فهم پیام آن ها می داند. هر كدام پیام خاص و حلاوت ویژه دارد . تلاوت یكی از تلاوت دیگری بی نیاز نمی كند، بلكه عطش و شوق او را بیش تر می گرداند.

تلاوت هر سوره ای از قرآن اگر با ایمان و اخلاص باشد، فرد را به درجات بالای بهشت می رساند.

امام صادق فرمود:

من نسي سورة من القرآن مثلت له في صورة حسنة، و درجة رفيعة ، فإذا رآها قال : من أنت ما أحسنك ؟ ليتك لي ، فتقول: أما تعرفني ؟ أنا سورة كذا وكذا ، لو لم تنسني لرفعتك إلي هذا المكان؛ (1 )

هر كس سوره ای از قرآن را از حفظ داشته باشد و فراموش كند ، آن سوره در قیامت به صورتی زیبا و درجه ای بالا ممثل می شود . وقتی او وی را می بیند، می پرسد:  چقدر زیبایی؟ كاش از من بودی!

سوره گوید: مگر مرا نمی شناسی؟ من فلان سوره قرآن هستم كه اگر مرا فراموش نكرده بودی، امروز تو را به این درجه بالا می آوردم.

 در روایت دیگر فرمود:

ما يمنع التاجر منكم المشغول في سوقه إذا رجع إلي منزله أن لا ينام حتي يقرأ سورة من القرآن فتكتب له مكان كل آية يقرؤها عشر حسنات ويمحي عنه عشر سيئات؛(2)

چرا اهل تجارت در بازار كه هستند ، وقتی به منزل می آیند، قبل از خواب سوره ای از قرآن نمی خواند تا به ازای هر آیه كه تلاوت می كند، ده حسنه برایش بنویسند و ده گناه از وی پاك كنند؟

در روایاتی هم كه در فضل تلاوت سوره ها وارد شده، مضامینی هست كه نشان می دهد هر سوره ای را كه تلاوت كند، اگر شرط ایمان و تقوا و عمل را داشته باشد، به خاطر تلاوت آن بهشتی می شود. تلاوت اجزای كتاب خدا در مجموع یكسان است و به قرب خدا می رساند.

روایاتی كه به نمونه آن اشاره كرده اید، همه برای ایجاد شوق در بندگان است تا با كتاب خدا آشنا شوند و به بندگی رو آورررند. در دریای معارف و نورانیت قرآن غوطه ور شوند. علاوه به ویژگی خاص آن آیه و سوره هم توجه داده شده است.

 ثواب داشتن يك بحث است و معرفت پيدا كردن به تمام آيات بحث ديگري. آيا  خواندن سوره حمد باعث مي شود كه انسان با تمام احكام و معارف قرآن آشنا شود؟

پی نوشت ها:

1. مجلسی، بحار الانوار، بیروت، وفا، 1403 ق، ج 89، ص 188.

2. كلینی، كافی، تهران، اسلامیه، 1367 ش، ج2، ص 611.

تلاوت قرآن، در همه حال مستحب و دارای ثواب است و اختصاصی به زمان و مكانی ندارد؛ مگر در مواردی كه استثنا شده است؛ از جمله این كه نبايد در هنگام تلاوت بی وضو جایی از بدن خود را به خطوط قرآن برساند و یا زمانی كه انسان جنب باشد و سوره هایی را كه سجده دارند، تلاوت نماید. دیگر این كه در هنگام تلاوت كاری انجام دهد كه منافی با تلاوت باشد؛ به طوری كه به لحاظ عرف مردم، بی حرمتی و بی ادبی به قرآن تلقی گردد؛ مثل كسلی، خواب آلودگی، دراز كشیدن و امثال آن. در این صورت، به جهت بی احترامی به قرآن، قرائت جایز نیست و بهتر است تلاوت قرآن نشود؛ وگرنه در غیر این صورت، تلاوت قرآن نه تنها اشكال ندارد، بلكه ثواب هم دارد. (1)

پی نوشت:

1. امام خمینی، توضیح المسائل، قم، ص 67، احكام جنابت، مكتبه امیر المؤمنین، سال 1373 ش

برای حفظ قرآن روش های گوناگونی ارائه شده كه هركدام در جای خود، دارای ویژگی هایی است . هركس نیز امكان دارد بر اساس استعداد، ذوق و سلیقه، شرایط شخصی و تجربه عملی خویش، دارای روش خاص و شخصی در حفظ قرآن باشد .  بايد ابتدا ذوق و سليقه و استعداد خود را بشناسيد . سپس روش هاي ارائه شده در كتب را مطالعه نمائيد . متناسب با شرايط خود يك روش را انتخاب نمائيد.

 روش پیشنهادی ما در حفظ قرآن ، بر مبنای حفظ «تفكیكی» آیات، صفحات، سوره ها و جزءهای قرآن و سپس بر مبنای حفظ «تركیبی» و تكرار آن ها بر اساس قسمت های «سه» تایی «سه» تایی است .

 این روش بدین گونه است كه باید هر صفحه از قرآن را، به صورت سه آیه - سه آیه،  هر سوره از قرآن را، سه صفحه - سه صفحه،  هر جزء از قرآن را، سه سوره - سه سوره، تقسیم كنید. .

 اگر یك صفحه از قرآن، مانند صفحه 573 قرآن هایی كه با رسم الخط «عثمان طه» است، دارای 15 آیه، یعنی آیه 14 تا 28 سوره «جن» است، باید به پنج قسمت «3 آیه» ای، و چنانچه یك سوره از قرآن، مانند سوره «یس» دارای حدود 6 صفحه است، باید به دو قسمت «3 صفحه» ای، و در صورتی كه یك جزء از قرآن، مانند جزء «بیست و هشتم» دارای 9 سوره است، باید به سه قسمت «3 سوره» ای تقسیم نمایید .

سپس باید آیه های هر قسمت را، یك بار به صورت جدا - جدا و یك آیه - یك آیه و با «تفكیك» از آیات قبلی و بعدی حفظ كنید تا آیات الهی به صورت «تك به تك» و «جزء به جزء» به حافظه تان سپرده شوند. بار دیگر باید آن ها را به صورت ارتباط و پیوند و «تركیب» با آیات قبلی و بعدی تكرار و حفظ نمایید تا آیات به صورت «مجموعه ای» و «كل به كل» نیز به حافظه تان سپرده شوند .

حفظ آیات را، با همین روش و به صورت سه آیه - سه آیه را آن قدر ادامه دهید تا اینكه همه آیات یك صفحه از قرآن را حفظ نمایید . در پایان، دوباره، كل آیات این صفحه را، از اول تا آخر، بخوانید و تكرار كنید تا آیات آن صفحه، به صورت مجموعه ای و تركیبی، حفظ تان شود .

پس از حفظ كامل و صحیح یك صفحه از قرآن، اینك به سراغ صفحه دوم قرآن بروید . آیات آن صفحه را نیز، همانند صفحه اول و به همان صورت تفكیكی و تركیبی كه گفته شد، حفظ كنید .

پس از حفظ كامل و صحیح صفحه دوم به سراغ صفحه سوم قرآن بروید . آیات آن صفحه را نیز، همانند صفحه اول و دوم، حفظ نمایید . پس از حفظ كامل و صحیح صفحه سوم، دوباره، كل آیات صفحه اول تا سوم را با یكدیگر و پشت سر هم و به صورت تركیبی، نیز بخوانید و تكرار كنید تا حدی كه مجموع هر سه صفحه، با هم، حفظ تان گردد .

حفظ آیات صفحات را، با همین روش و به صورت سه صفحه - سه صفحه آن قدر ادامه دهید تا اینكه آیات همه صفحات یك سوره از قرآن را حفظ نمایید . در پایان، دوباره، كل آیات صفحات این سوره را، از اول تا آخر، بخوانید و تكرار كنید تا آیات آن سوره، به صورت مجموعه ای و تركیبی، نیز حفظ تان شود .

پس از حفظ كامل، صحیح، روان و آسان یك سوره از قرآن، اینك به سراغ سوره های بعدی قرآن بروید . آیات آن سوره ها را نیز، همانند سوره اول و به همان صورت تفكیكی و تركیبی كه گفته شد و بر اساس سه سوره - سه سوره، حفظ كنید . حفظ سوره ها را آن قدر ادامه دهید تا اینكه همه آیات یك جزء از قرآن را حفظ نمایید . در پایان، دوباره، كل آیات این جزء را، از اول تا آخر، بخوانید و تكرار كنید تا آیات آن جزء، به صورت مجموعه ای و تركیبی، نیز حفظ تان شود .

پس از حفظ كامل، صحیح، روان و آسان یك جزء از قرآن، اینك به سراغ جزءهای بعدی قرآن بروید . آیات آن جزءها را نیز، همانند جزء اول و به همان صورت تفكیكی و تركیبی كه گفته شد و بر اساس سه جزء - سه جزء حفظ نمایید . حفظ جزءها را آن قدر ادامه دهید تا اینكه همه آیات سی جزء قرآن را، به طور كامل و صحیح و روان و آسان، حفظ كنید و با عنایات خدای سبحان و توجهات امام زمان (عج) «حافظ كل قرآن» شوید.(1)

كتاب هاي زير هم به عنوان كتبي كه در زمينه حفظ قرآن شما را راهنمايي مي كنند، معرفي مي گردد:

1- چگونه قرآن را حفظ كنیم؟ شهریار پرهیزكار، تهران، چاپ دوم: مؤسسه انتشارات نبوی، 1378 ، 72 ص، رقعی

2- چگونه حافظ قرآن تربیت كنیم؟ علی اصغر اشكبوس، چاپ اول: اصفهان، بوستان فدك، 1382 ش، 136 ص، رقعی.

3- حافظان نور: گلگشتی در زندگی نامه، خاطرات، روش حفظ و رمز موفقیت حافظان برجسته قرآن كریم، همراه تحلیلی از بهترین روش حفظ داود قاسمی، چاپ اول: قم، انتشارات فكرت با همكاری انتشارات جامعة القرآن الكریم، 1378 ش، 208 ص، رقعی.

4- خاطراتی از دكتر هفت ساله. اصغر جدایی، چاپ دوم: قم، انتشارات جامعة القرآن الكریم، 1378 ش، 216 ص، رقعی.

5- اصول و روش های حفظ قرآن: همراه چهل حدیث در فضیلت حفظ قرآن. یعقوب كریمی، چاپ اول: قم، نسیم حیات،1379ش، 128 ص، رقعی.

6- بهترین روش حفظ قرآن كریم مولفان: علاء بصیری مهر _ صفاء بصیری مهر، چاپ و صحافی : موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی ، 73ص،  رقعی

همچنين از نرم افزار «معجزه حفظ» كه محصول مشترك مركز تحقيقات كامپیوتری علوم اسلامی و مجمع قاريان و حافظان قرآن كريم استان كرمان مي باشد ، مي توانيد بهره مند شويد.

پي نوشت :

1. براي مطالعه تفصيلي اين روش و نكات قابل توجه آن، مي توانيد به پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت، مقاله «روش حفظ قرآن» نوشته «رحيم شميم» مراجعه نماييد

قرآن كتاب خداست كه تلاوت آن ، نظر كردن در آن، حفظ آن، تامل و تفكر در مفاهيم آن و عمل به دستوراتش همگي از اعمال صالح مورد نظر خداست.

شما اگر با عشق و با معرفت و براي انس با كتاب خدا و تلاوت و عمل به آن، اين كتاب را حفظ كنيد، پاداشي عظيم كه قابل گفتن نيست و عظمتش را فقط خدا مي داند، خواهيد داشت.

همين پاداش براي شما كافي است كه قرآن هميشه در قلب شما، انيس و همدمتان خواهد بود و با يادآوري آياتش در گرفتاري ها استحكام و صبر خواهيد يافت و در شاديها تعادل و متانت خود را حفظ خواهيد نمود و به غرور و سرمستي نمي رسيد و ...

بعضي روايات تشويق كننده در اين مورد به شرح زير اند:

رسول خدا فرمود:

من أعطاه الله حفظ كتابه فظن أن أحدا أعطي أفضل مما أعطي فقد غمط أفضل النعمة (1)

هر كس به عنايت خدا موفق به حفظ قرآن شده و گمان كند خدا به ديگري بهتر از او را عطا كرده، برترين نعمت را قدر نشناخته است.

إن الله تعالى لا يعذب قلبا وعى القرآن (2)

خدا قلبي را كه ظرف قرآن شده باشد(و قرآن بر آن قلب سلطه يافته باشد) را عذاب نمي كند.

امام صادق فرمود: الحافظ للقرآن العامل به مع السفرة الكرام البررة (3)

حافظ قرآني كه به آن عمل كند، با ملائكه با كرامت و نيكو است.

و ...

پي نوشت ها:

1. ري شهري، ميزان الحكمه، قم، دار الحديث، 1416ق، ج3، ص2522.

2. همان.

3. همان.

بیان تأثیر و فواید هر یك از قواعد تجویدی از عهده این نوشتار مختصر خارج است؛ اما به صورت كلی درباره اهمیت فراگیری علم تجوید باید بگوییم كه ضرورت علم تجويد از اين جا شروع مي شود كه هر مسلماني در هر يك از نمازهاي پنجگانه خود مي بايست دو بار سوره حمد و يكي ديگر از سوره هاي قرآن را بخواند و اضافه بر آن ساير اذكار نماز بايد به صورت عربي باشد و چنانچه حروف و كلمات و اذكار به صورت صحيح تلفظ نشوند، باعث تغيير در معاني و موجب بطلان نماز خواهد شد.

علاوه بر این توصیه و سفارش خود رسول خدا (ص) است كه قرآن كریم با لحن عربی خوانده شود چنانكه در روایت آمده :« اقْرَءُوا الْقُرْآنَ بِأَلْحَانِ الْعَرَبِ وَ أَصْوَاتِهَا »(1) «قرآن را با لحنها و آواز عرب بخوانيد».

همچنین چنانكه می دانید تجوید در لغت به معنای تحسین و نیكو كردن است و رعایت قواعد تجویدی نیز باعث زیبا تر شدن تلاوت این كتاب آسمانی می شود و در روایات هم توصیه به قرائت زیبا شده است چنانكه در حدیثی از رسول خدا (ص) آمده كه :« زَيِّنُوا الْقُرْآنَ بِأَصْوَاتِكُمْ.»(2) « «قرآن را با صداهاي خويش بياراييد».همچنين در اين مورد از نبي اكرم (ص) سخن زيبايي نقل شده است كه فرمودند: « لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ حِلْيَةٌ وَ حِلْيَةُ الْقُرْآنِ الصَّوْتُ الْحَسَنُ» (3) «براي هرچيزي زينتي است و زينت قرآن صوت خوش است».

پی نوشت ها:

1. كليني، محمد بن يعقوب، كافي، تهران، دار الكتب الإسلامية‌، 1407 ه‍ق‌، ج‏2، ص 614.

2. علامه مجلسي، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفاء ، سال 1404 هـ ق، ج‏89، ص 190.

3. كليني، محمد بن يعقوب، كافي، تهران، دار الكتب الإسلامية‌، 1407 ه‍ق‌، ج‏2، ص 615.

زیرا یا حدیث به طور صحیح و كامل نقل نشده است یا قرائنی دارد كه معنای درست، باید به كمك آن فهمیده شود . زیرا آن چه ما سراغ داریم ،خلاف این است . در اسلام به تلاوت قرآن، با صداي خوش سفارش شده است كه در اين‏جا به بازگويي چند روايت  مي‏پردازيم:

رسول اللّه صلّي اللّه عليه و آله فرمود:  «هر چيزي زيوري دارد و زيور قرآن آواز خوش است».

«قرآن را با آواز و نواي [متين‏] عرب بخوانيد . از آواز [مبتذل‏] اهل فساد و گنه‏كاران كبيره پرهيز كنيد».

«آواز خوش زيوري براي قرآن است».

«قرآن را با صداي خود خوش كنيد؛ زيرا صداي خوش زيبايي قرآن را افزون مي‏كند».

«قرآن را با آوازتان زينت بخشيد».

امام صادق عليه السّلام نيز در تفسير آيه: «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا»  فرموده : هو ان تتمكث و تحسن به صوتك؛

به اين معناست كه آن را با تأنّي‏ بخوانيد و صداي تان را خوش داريد.

رسول اللّه صلّي اللّه عليه و آله فرمود: «قرآن با آهنگي حزين نازل شده، پس آن را با گريه [برخاسته از وجد] بخوانيد . اگر گريه نكرديد، لحن گريه به خود بگيريد . آن را با آواز خوش بخوانيد، كه هر كس آن را با آواز خوش نخواند، از ما نيست».

«از ما نيست هر كس قرآن را با آواز خوش نخواند».

امام صادق عليه السّلام فرمود: «قرآن با حزن نازل شده، پس آن را با لحني حزين بخوانيد» .

بر همين اساس، امامان اهل بيت عليهم السّلام كوشش داشتند كه قرآن با ترتيل و صداي بلند و تجويد و با آواز خوش خوانده شود.

معاوية بن عمار روايت مي‏كند كه به ابي عبد اللّه عليه السّلام گفتم: آيا هر كس، دعا يا قرآن مي‏خواند، اگر صدايش را بلند نكند، گويي چيزي نخوانده ؟ فرمود: «همين‏طور است، علي بن الحسين عليه السّلام در تلاوت قرآن، خوش صداترين مردم بود . هنگام تلاوت صدايش را چنان بالا مي‏برد كه تمام اهل خانه بشنوند». امام صادق عليه السّلام در خواندن قرآن خوش صداترين مردم بود. هرگاه شب براي تلاوت بيدار مي‏شد، صدايش را بالا مي‏برد . وقتي سقاها و ديگر عابران از آن مسير مي‏گذشتند، مي‏ايستادند و به تلاوت او گوش مي‏دادند .

هم‏چنين روايت است كه موسي بن جعفر عليه السّلام نيز صدايي خوش داشت . قرآن نيكو تلاوت مي‏كرد.  روزي فرموده بود: «علي بن الحسين عليه السّلام با صداي بلند قرآن مي‏خواند تا شايد ره‏گذري از آن‏جا بگذرد و به خود آيد. وقتي امام چنان كرد، ديگر مردم آن را تاب نمي‏آوردند». از او پرسيده شد: آيا رسول اللّه صلّي اللّه عليه و آله در نماز جماعت صدايش را به هنگام تلاوت قرآن بلند نمي‏كرد؟ فرمود: «رسول اللّه  فقط آن‏گونه كه در توان مردم بود ،تلاوت مي‏فرمود».

هم‏چنين از امام علي بن موسي الرضا و او از پدر و نياكانش از رسول اللّه  نقل است كه فرمود:

«قرآن را با آواز خوش بخوانيد؛ زيرا آواز خوش زيبايي قرآن را افزون مي‏كند»، سپس اين آيه را تلاوت كرد: «يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ ما يَشاءُ».(1)

پی نوشت:

1. آیت الله معرفت. محمد هادی .علوم قرآنی . موسسه فرهنگی التمهید .ص 92 3 با تلخیص .