پاسخ:
شيخ طوسي با سه سند اين زيارت شريفه را نقل مي ‏نمايد:
1- عقبة ابن خالد از امام باقر(ع)؛
2- صفوان بن مهران از امام صادق‏(ع) از پدرانش از پيامبر و جبرئيل و سرانجام از خدا؛
3- علقمه بن محمد حضرمي از امام باقر(ع).
سندهاي سه گانه بالا به اين شرح اند:
روى محمد ابن اسماعيل بن بزيع، عن صالح بن عقبه، عن أبيه، عن أبي جعفر(ع)(1)
قال صالح بن عقبة و سيف بن عميرة قال علقمة بن محمد الحضرمي: قلت لابي جعفر عليه السلام علمني ...(2)
روى محمد بن خالد الطيالسي عن سيف بن عميرة قال خرجت مع صفوان بن مهران الجمال ... (3)
با توجه به اين كه سه روايت مي باشد بر فرض كه بعض طريق ها ضعفي هم داشته باشد، با طريق ديگر كه صحيح است اين ضعف جبران مي شود.
وقتي يك روايت صحيح و چند روايت ضعيف به يك مضمون داشته باشيم، همين يكي بودن مضمون سبب مي شود كه ضعف آنها به كمك روايت صحيح هم مضمون، جبران گردد.
در سند اول محمد بن اسماعيل، صالح بن عقبه و پدرش راوي هستند كه توسط عالمان رجال توثيق شده اند و با توجه به جرحي كه بعضي وارد كرده اند، روايت اگر صحيح نباشد، حداقل حسن است و حسن درجه خوبي از اعتبار است.
در سند دوم صالح و سيف از علقمه نقل مي كنند كه سيف و علقمه توثيق شده اند.
در سند سوم هم محمد بن خالد طيالسي، سيف و علقمه هستند كه هر سه توثيق شده اند.
بنابراين رجال اين روايات همه مورد توثيق يا مدح مي باشند و جرح قابل اعتنايي نسبت به آنها وجود ندارد علاوه كه اين سندها ضعف احتمالي يكديگر را جبران مي كنند.
نكته ديگر اين كه اين روايت مربوط به زيارت است كه مستحب مي باشد و در اعمال مستحب به اعتبار روايات صحيح، اگر به حديث وارد از امامان به اعتبار وعده اي كه بنا بر آن حديث داده شد، عمل شود به ثواب موعود مي رسيم حتي اگر آن حديث به واقع از معصوم صادر نشده باشد.
روايات مربوط به زيارت عاشورا بر فرض كه صحيح نباشند، باز هم ما چون به اعتبار سخن معصوم به آن عمل مي كنيم، به ثواب موعود مي رسيم.
در ضمن محتواي اين زيارت علاوه بر اين كه با اصلي از اصول قرآن و روايات و عقل مخالفت ندارد، با روايات فراوان ديگر كه با اين محتوا وارد شده اند مطابقت دارد و اين خود دليلي بر وارد شدن اين زيارت از طريق معصوم است.
براي آگاهي بيشتر از اعتبار سندي اين زيارت به "شفاء الصدور، ج1، ص30 -70 مراجعه كنيد.

پي نوشت ها:
1. ميرزا ابوالفضل ثقفي طهراني، شفاء الصدور، امير المؤمنين، 1370ش، ج1، ص39.
2. همان، ص43.
3. همان، ص47.
موفق باشید.

بعد از ظهر روز جمعه خوب است به شرطي كه اول يا آخر يا وسط ماه نباشد، و يا عوامل ديگري مانند قمر در عقرب بودن در آن دخيل نباشد. بنا بر اين زمان مورد نظر شما، زمان مناسبي نيست.

موفق باشید.

پاسخ:
بايد بيان كنيم چنين حديثي با اين الفاظ كه فاصله زمين تا خورشيد به اندازه پانصد سال راه رفتن با اسب عربي است، در كتاب هاي معتبر روايي ديده نشده است.
علاوه معلوم نيست كه مقصود از خورشيد، آسمان است يا خورشيدي كه در آسمان است.
به همين جهت در بيان روايات از فاصله ميان آسمان و زمين بسيار سخن گفته و كلمه پانصد سال (خمس مائه) كه خود مثل بعضي از اعداد رمز گونه است، زياد مشاهده شده است كه به يك نمونه كه شايد در مقصود شما باشد و در كار شما آيد، اشاره مي شود.
از پيامبر گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله) خطاب به اصحابش در مورد فاصله ميان آسمان و زمين بدون ذكر خصوصيت، نقل شده است.
حضرت فرمود:
"هَلْ تَدْرُونَ كَمْ بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ قُلْنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ بَيْنَهُمَا مَسِيرَةُ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ وَ مِنْ كُلِّ سَمَاءٍ إِلَى سَمَاءٍ مَسِيرَةُ خَمْسِمِائَةِ عَامٍ..."(1)
يعني آيا مي دانيد ميان آسمان و زمين چه مقدار (فاصله) است؟ اصحاب پاسخ دادند خدا و رسولش بهتر مي دانند! حضرت فرمود: (فاصله ميان آسمان و زمين) مسير پانصد سال راه است و از هر آسماني تا آسمان ديگر مسير پانصد سال راه است...

پي نوشت:
1. مجلسي محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، انتشارات اسلاميه، چاپ مكرر، ج‏55، ص103.
موفق باشید.

پاسخ:
توصيف فايده زيارت امام حسين (ع) در كربلا و نيز اثرات آن، در كلام معصومين سلام الله عليهم اجمعين با توضيحي كامل بيان شده است. اثراتي كه هر كدام مي تواند توشه راهي كامل و حتي مستقل در اردوگاه دنيا، مخصوصا براي عرضه به پيشگاه خداي متعال در آوردگاه قيامت باشد.
اين كه در احاديث صادره از معصوم(ع) سفارش مؤكدي به رفتن كربلا و زيارت حضرت شده است، بيشتر به دليل آشنا شدن مردم با ابعاد وسيع حادثه جانگدازكربلا، اما درس آموز است.
زائري كه به سرزمين كربلا قدم مي گذارد، مي داند كه در اين مكان مقدس، خاندان اباعبدالله و نيز خود حضرت در مظلومانه ترين حالت به شهادت رسيدند.
انتخاب چنين مرگي با آغوش باز، با هدف تسليم نشدن به دشمن، داراي پيام خاصي است كه بهتر توجه شعور و نيز عواطف پاك انساني را جلب مي كند و زاير كربلا متوجه اين نكته خواهد بود.
بي ترديد آنچه كه به تربت و قبر امام حسين قداست و كرامت بخشيده، خون حضرت و شهادت او است.
چه خوب بيان شده اين شعر پر احساس و پر معنا:
شهادت، خاك را بوييدني كرد، شهادت سنگ را بوسيدني كرد.
و اما دريافت فضيلت ‏ها و ثواب‏هاي زيادي كه براي زيارت امام حسين در روايات ذكر شده، مشروط بر اين است كه گناه و فسق و آلودگي انسان در حدي نباشد(يعني انسان درگناه غرق نشود) كه مانع رسيدن فيض الهي شود.
ثواب زيارت كربلا در كلام امامان معصوم سلام الله عليهم اجمعين:
در اين جا فقط به گوشه اي از فايده هاي زيارت حضرت سيد الشهداء (ع) كه سفر به كربلا بهانه آن است، از زبان امامان معصوم سلام الله عليهم اجمعين در ضمن چند حديث مي پردازيم.
وجوب زيارت حضرت:
1.امام صادق(ع) فرمود:
"زِيَارَةُ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ (ع) وَاجِبَةٌ عَلَى كُلِّ مَنْ يُقِرُّ لِلْحُسَيْنِ بِالْإِمَامَةِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏"(1)
زيارت امام حسين(ع) بر هر كسي كه به امامت حضرت معتقد است، از طرف خداي متعال واجب است.
البته اين واجب، واجب شرعي نيست،مفهوم چنين واجبي اخلاقي و به دليل اهميت زيارت و ثواب بالاي آن، براي زايران است. كه هر كسي توان رفتن به زيارت كربلا را دارد، سهل انگاري نكند و براي رفتن به چنين سفر معنوي عجله كند.
زايل شدن غم و اندوه:
و باز حضرت فرمود:
2."مَا أَتَى قَبْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ(ع) مَكْرُوبٌ قَطُّ إِلَّا فَرَّجَ اللَّهُ تَعَالَى كُرْبَتَهُ وَ قَضَى حَاجَتَهُ‏"(2)
شخص غم ديده و صاحب اندوهي نزد قبرسيد شهيدان نرفته است، اش را بر آورده كرده است.
حضور در محضر خداي متعال:
3. امام رضا(ع) فرمود:
" مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع)بِشَطِّ الْفُرَاتِ، كَانَ كَمَنْ زَارَ اللَّهَ فَوْقَ عَرْشِهِ"‏(3)
كسي كه قبر حضرت ابي عبد الله(ع) را كه كنار شط فرات است، زيارت كند،گويا كه خداي متعال را بالاي عرش زيارت كرده است.
بخشيده شدن گناهان:
4.امام كاظم(ع) فرمود:
" مَنْ أَتَى قَبْرَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَارِفاً بِحَقِّهِ، غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّرَ"(4)
كسي كه قبر ابي عبد الله(ع) را در حالي كه به حق و مقام حضرت شناخت و اعتراف دارد، زيارت كند، خداي متعال گناهان قبل و بعد او را(به دليل پاداش اين زيارت) مي آمرزد.
بدرقه ملائك بزرگ الهي:
5. امام صادق(ع) فرمود:
مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ وَ هُوَ يُرِيدُ اللَّهَ عَزَّّوَجَلَّ، شَيَّعَهُ جَبْرَئِيلُ وَ مِيكَائِيلُ وَ إِسْرَافِيلُ حَتَّى يَرِدَ إِلَى مَنْزِلِهِ"(5)
كسي كه مزار امام حسين را زيارت كند، در حالي كه قصد تقرب الهي دارد ،تا زماني ‌كه به منزلش برگردد، جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل او را مشايعت مي‌كنند.
طولاني شدن عمر به دليل زيارت امام حسين(ع):
6.امام صادق(ع) فرمود:
" أن زيارة الحسين(ع) تزيد في العمر و الرزق و تركها ينقصهما"(6)
زيارت حسين(ع) موجب طولاني شدن عمر و زياد شدن روزي و ترك آن موجب نقصان هر دو مي شود.
اشتياق ملائك به زيارت ابا عبد الله:
7.امام صادق(ع) در اين باره فرمود:
"لَيْسَ مَلَكٌ فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، إِلَّا وَ هُمْ يَسْأَلُونَ اللَّهَ أَنْ يَأْذَنَ لَهُمْ فِي زِيَارَةِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ (ع) فَفَوْجٌ يَنْزِلُ وَ فَوْجٌ يَعْرُجُ‏"(7)
يعني: هيچ فرشته اي در آسمان و زمين وجود ندارد، جز آن كه از خداي متعال در مورد زيارت قبر سيد الشهداء سلام الله طلب اين بيانات از امامان معصوم سلام الله عليهم اجمعين، نشان دهنده اهميت بالاي زيارت حضرت سيد الشهدا(ع) است.
اين نكته را مجددا متذكر شويم كه ثواب زيارت و اثرات آن وقتي مترتب مي شود كه زائر، خالصانه و به قصد قربت قصد زيارت كند.

پي نوشت ها:
1. شيخ مفيد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم، انتشارات كنگره شيخ مفيد، سال 1413 ه ق، چاپ اول، ج‏2، ص 134.
2. همان.
3. شعيري تاج الدين، جامع الأخبار، قم، انتشارات رضي، سال 1405 ه ق، چاپ اول، ص 24.
4. همان، ص 25.
5. مجلسي محمد باقر، بحارالانوار،تهران،انتشارات اسلاميه، چاپ مكرر، ج‏98، ص 18.
6. ابن قولويه، كامل الزيارات، نجف اشرف، انتشارات مرتضوي، سال 1356 ه ق، چاپ اول، ص 8.
7. جامع الأخبار پيشين، ص 27.
موفق باشید.

خواهر گرامي! انعقاد نطفه در روزهايي كه قمر در عقرب است حرام نيست، بلكه كراهت دارد. يعني اگر نشود بهتر است؛ با توجه به اينكه يك روز از سه روز، قمر درعقرب است، شما مي توانيد آن يك روز را نزديكي نكنيد و در دو روز باقي مانده هم بستر شويد، ولي اگر چاره اي نداريد جز اينكه در هر سه روز هم بستر شويد، مي توانيد با صدقه دادن و خواندن دو ركعت نماز و دعا كردن از خداوند بخواهيد كه فرزند سالم و صالحي روزي شما گرداند.
بدانيد كه همه كاره در نظام هستي خداوند است و تا خداوند نخواهد هيچ اتفاقي نخواهد افتاد. پس با توكل بر خدا، آرامش رواني خود را حفظ نماييد و اقدام كنيد.
توصيه مي كنيم قبل از نزديكي، دو ركعت نماز و مقداري قرآن بخوانيد و هر روز براي سلامتي خود و فرزند صدقه بدهيد.
ان شاءالله خدا فرزند سالم و صالح و زيبايي به شما عنايت فرمايد.
مطالعه كتاب ريحانه بهشتي اثر خانم سيما ميخبر را پيشنهاد مي كنيم.
اين كتب هم مفيد مي باشند:
- حليه ‏المتقين (ص 70 75)، علامه مجلسي؛
- بهشت خانواده، دكتر مصطفوي؛
- بهداشت ازدواج از نظر اسلام، دكتر صفدر صانعي؛
- ازدواج و مسائل جنسي، گروهي از نويسندگان؛
- مشاوره جنسي و زناشويي، علي اسلامي نسب.
موفق باشید.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
از نظر اسلام وجود سحر و جادو گرچه امري پذيرفتني است، ولي در اكثر موارد، ما با توهم سحر و جادو (بدون وجود كوچك ترين سحر و جادويي) مواجه هستيم، به اين معنا كه فرد هر امر غير عادي را به سحر و جادو مرتبط مي‌سازد، در حالي كه سحر و جادويي در كار نبوده، و آن امر تحت تأثير عوامل ديگري بوده است و خود اين تصور نادرست سبب بروز مشكلات واقعي مي گردد.
سحر و جادو واقعي به ندرت اتفاق مي افتد و انجام آن از عهده هر كسي بر نمي آيد، اما در هر حال بايد دانست كه در اسلام از يادگيري سحر و انجام دادن اعمال سحر و جادوگري، به شدت منع شده است. از نظر تمام فقهاي اسلام، ياد گرفتن و انجام اعمال سحر و جادوگري، حرام است. علي(ع) مي‏فرمايد: كسي كه سحر بياموزد، كم يا زياد، كافر شده است و رابطه او با خداوند به كلّي قطع مي‏شود. (1)
البته راهكارهايي در زمينه ابطال سحر هم وجود دارد كه به همين جهت گفته شده يادگيري سحر به قصد ابطال آن، براي افراد خاص اشكالي ندارد؛ در روايات نقل شده كه يكي از ساحران و جادوگران كه در برابر انجام عمل سحر، مزد مي‏گرفت، خدمت امام صادق(ع) رسيد و عرض كرد:
« حرفه من، سحر بوده است و در برابر آن، مزد مي‏گرفتم. خرج زندگي من از همين راه تأمين مي‏شد و با همان درآمد، حج خانه خدا را انجام داده‏ام؛ ولي اكنون آن را ترك نموده و توبه كرده‏ام. آيا براي من راه نجاتي هست؟ امام صادق(ع) فرمود: عقده و گره سحر را باز كن؛ ولي گره جادوگري مزن. » (2)
اما با توجه به شرايط امروز جامعه، به طور قطع مي توان گفت كه اكثريت افرادي كه به اصطلاح سر كتاب باز كرده و يا ادعاي طلسم شدن يا بطلان سحر افراد را دارند، تنها متقلب هاي شيادي هستند كه سعي مي كنند با استفاده از سادگي افراد از آن ها سوء استفاده كرده و جيب هاي خود را پر كنند، زيرا معمولا هر فردي كه به ايشان مراجعه مي كند را سحر شده و يا گرفتار طلسم و بسته شدن بخت و ... دانسته براي رفع آن هزينه هاي كلان مطالبه مي كنند و تا كنون نشنيديم كه فردي را بدون سحر و جادو و طلسم نشده معرفي كنند.
بر اين اساس مي توان گفت در اكثر موارد تهديدات و اخطارهاي اين قبيل افراد و نسخه هايي كه مي پيچند، ذره اي ارزش و اهميت ندارد و رفتن پيش آنان هم طبق نظر برخي مراجع حرام است. (3)
اما در خصوص اطلاعات درستي كه در برخي از اين موارد داده مي شود بايد گفت:
بدون آنكه بخواهيم در مورد فرد مورد نظر شما قضاوت كنيم، اين قبيل افراد معمولا راه هاي مختلفي براي كسب اين اطلاعات - بخصوص در مورد حوادث گذشته - دارند كه مخاطبانشان غالبا از آن بي خبرند، مثلا در بسياري از موارد همان افرادي كه رابط و معرفي كننده آن فرد به مخاطب مي باشند، خواسته و يا ناخواسته عاملي براي انتقال اين اطلاعات به فرد مورد نظر مي شوند.
در برخي موارد هم اين افراد از طريق علوم غريبه مانند علم "جفر" از برخي حوادث آگاه مي شوند و يا با برخي از اجنه ارتباط برقرار مي نمايد و از آنجائي كه اجنه به خاطر تفاوت خلقتي كه با انسان دارند محدوديت خاصي براي حركت و جابجائي و كسب اطلاع و اخبار از مكانهاي نامعلوم و دور دست و حتي امور درون خانه و زندگي افراد را ندارند، مي توانند اطلاعات خاصي را كه به صورت عادي ساير افراد از آن بي خبر هستند را به دست آورده و در اختيار آن فرد مورد نظر قرار دهند.
در هر حال توجه داشته باشيد كه آگاهي از برخي مسائل دليل بر مقام معنوي و كرامت اين افراد نيست و اين قبيل افراد در زمان هاي دور نيز وجود داشتند و ائمه از مراجعه به برخي از اين افراد به شدت نهي كرده اند.
هيثم بن واقد گويد: به حضرت صادق (ع) عرض كردم: بين ما اهالي جزيره مردي است كه گاهي اشخاص در باره مالي كه به دزدي رفته يا مفقود شده، از وي سؤال مي كنند و او خبر مي‌دهد. آيا مجازيم در اين قبيل موارد از او پرسش نماييم؟ حضرت جواب داد كه رسول اكرم (ص) فرمود: "كسي كه نزد ساحر يا كاهن يا كذّاب برود و گفته او را قبول نمايد،‌ با اين عمل به كتابي كه از طرف خداوند نازل گرديده، كافر شده است". (4)
پي‌نوشت‏ها:
1. وسائل الشيعه، نشر دار الاحيا التراث العربي، بيروت، 1412 ق، ج 12، باب 25، از ابواب ما يكتسب به، حديث 7، ص 107.
2. همان، حديث 1، ص 105.
3. آيت الله خامنه اي، سيدعلي، اجوبه الاستفتاءات، نشر بين الملل، 1389ش، س 1229.
4. مطهري، مرتضي، داستان راستان،‌ انتشارات صدرا، تهران، 1389ش، ج 1، ص 136،‌ به نقل از روضة كافي، ‌ص 293.
موفق باشید.

پاسخ:
اتفاقا در باب زيارت مرقد مطهر مولاي متقيان(علیه السلام)، احاديثي از معصومين (سلام الله عليهم اجمعين) وارد شده است كه در آن به پاداش هاي فراوني نسبت به زايرين اشاره شده است و در ادامه به يكي از آن احاديث اشاره مي شود.
امام صادق(ع) در فضيلت زيارت اميرمؤمنان(ع) فرمود:"من زار أميرالمؤمنين(ع) عارفا بحقه غير متجبر و لا متكبر كتب الله له أجر مائة ألف شهيد و غفر له ما تقدم من ذنبه و ما تأخر و بعث من الآمنين و هون عليه الحساب و استقبلته الملائكة فإذا انصرف شيعته إلى منزله فإن مرض عادوه و إن مات تبعوه بالاستغفار إلى قبره"‏(1)
يعني: هر كسي زيارت كند اميرالمؤمنين(ع) را در حالتى كه عارف به حقش باشد و ستمگر و متكبر نباشد، خداي متعال براى او أجر صد هزار شهيد مي نويسد، گناهان گذشته و آينده او را مي بخشد، او را ايمن برانگيزاند، و حساب (قيامت) را بر او آسان مي كند، ملائكه را به استقبالش مي فرستد، پس هرگاه كه او از زيارت بازگردد، ملائكه او را تا درب منزلش بدرقه مي كنند، و چون مريض بشود، به عيادت او مي روند، و چون از دنيا برود، با طلب مغفرت در پي جنازه او مي روند، تا كه او را به قبر بسپارند.
علاوه بر اين روايت، در كتاب هاي مختلف ديگري كه به رشته نگارش در آمده، به نحوه زيارت مولاي متقيان امام علي(ع) اشاره شده است كه نام بعضي از آن كتاب ها در ادامه مي آيد كه مي توان مراجعه كرد.
كتاب تحفه الزاير:
علامه مجلسي در كتاب تحفه الزاير كه در باب زيارت هاي همه معصومين (سلام الله عليهم اجمعين) است درباب سوم آن به شكل مفصل به آداب و فضيلت زيارت مولاي متقيان پرداخته است كه مي توان مراجعه كرد.(2)
كتاب كامل الزيارات:
كتاب ديگري به نام كامل الزيارات نوشته محمدبن قولويه است كه در اين كتاب نيز روايات مربوط به زيارت معصومين از جمله مولاي متقيان(ع) نگارش شده است.(3)

پي نوشت ها:
1. علامه مجلسي محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، انتشارات دار الكتب الاسلاميه، چاپ مكرر، ج‏56، ص 177.
2. ر ك، علامه مجلسي محمد باقر،تحفه الزاير، تهران، انتشارات بي تا، سال 1314 ه ق.
3. رك، كامل الزيارات، قولويه جعفربن محمد، ترجمه ذهني تهراني محمد جواد، تهران، انتشارات پيام حق، سال 1377ه ش، چاپ دوم.
موفق و موید باشید

پاسخ:
زيارت عاشوراي معروفه همان زيارتي معروف و مشهوري است كه براي زيارت امام حسين(علیه السلام) در روز عاشورا وارد شده و براي كساني هم كه توفيق حضور كنار قبر آن حضرت را ندارند در هر كجا باشند مستحب است بخوانند و مداومت بر آن سفارش شده و داراي آثار و فضايل زيادي است. مرحوم شيخ عباس قمي در مفاتيح الجنان بعد از نقل اين زيارت عاشوراي معروف زيارت ديگري براي امام حسين(ع) در روز عاشورا با عنوان زيارت عاشوراي غير معروفه نقل كرده و درباره اين زيارت مي فرمايد:
« دوم زيارت عاشوراي غير معروفه است كه با زيارت معروفه متداوله در اجر و ثواب شريك است بدون مشقت گفتن صد مرتبه لعن و صد مرتبه سلام (يعني در اين زيارت غير معروفه ديگر صد مرتبه لعن و صد مرتبه سلام كه در زيارت عاشوراي معروفه وارد شده، وجود ندارد) و اين براي آنانكه شغل مهمي دارند فوزي است عظيم...»(1)
صاحب كتاب شفاء الصدور هم مي نويسد: در يكي از كتب زيارت نامه قديم، از زيارت عاشورا روايتي ديگر ايراد كرده كه با متن زيارت عاشوراي معروف اختلافات فاحش دارد و قابل جمع نيست (كه آنها را يك زيارت بدانيم و اختلاف ها را به نقل كنندگان نسبت دهيم) و صد مرتبه لعن و سلام را نيز ندارد و در ثواب و اجر با زيارت عاشوراي مشهور شريك است.(2)
بنابراين خواندن هر دو زيارت در روز عاشورا يا روزهاي ديگر از دور و نزديك اجر و ثواب دارد. چون تمام وعده‌هايي كه درباره زيارت عاشوراي معروفه وجود دارد، در روايتي كه زيارت عاشوراي غير معروفه نقل شده، نيز تضمين شده است و تنها فرق اين دو زيارت در اين است كه زيارت اولي بين علما مشهور و معروف است و بيشتر در كتبشان نقل كرده اند، اما زيارت دوم معروف و مشهور بين علما نيست.

پي نوشت ها:
1. شيخ عباس قمي، مفاتيح الجنان، زيارت عاشوراي غير معروفه، ص464.
2. تهرانى، ميرزا ابوالفضل، شفاء الصدور في شرح زيارة العاشور، انتشارات مرتضوى، ج 1، ص76.
موفق و موید باشید.