جمع آوري قرآن داراي دو معنا است:
يكي از معاني «جمع قرآن» حفظ كردن و به خاطر سپردن آنست كه اين عمل به طور قطع در زمان حيات رسول خدا (ص) انجام پذيرفته ، افراد متعددي در زمان حيات پيامبر آيات قرآن را حفظ مي نمودند كه به حافظان قرآن (حُفّاظ القرآن) هم معروف بودند.
معناي ديگر جمع قرآن، نگارش آنست كه اصل نگارش قرآن به زمان حيات پيامبر مي رسد . در زمان حيات رسول خدا برخي افراد به كاتبان وحي مشهور بودند . نگارش آن ها به اين صورت بود كه سوره ها را با نزول «بسم الله الرحمن الرحيم» آغاز مي نمودند . تا «بسم الله الرحمن الرحيم» بعدي، جزء همان سوره محسوب مي نمودند . تنها در موارد نادري است که به تصريح و دستور پيامبر آيه اي را بر خلاف ترتيب نزول در سوره اي ديگر قرار مي دادند.
بنابراين ترتيب آيات در سوره ها در اكثر موارد، مطابق ترتيب نزول مي باشد.
اما درباره ترتيب سور ها در قرآن، بايد بگوييم که اکثر دانشمندان علوم قرآني برآنند که ترتيب موجود در سوره هاي قرآن، طبق اجتهاد و سليقه صحابه و بعد از وفات رسول الله انجام گرفته ، در تاريخ و روايات ذکر شده حضرت علي (ع) قرآني که ترتيب سوره هاي آن مطابق ترتيب نزول بود، نگاشت که مورد توجه صحابه واقع نشد (1) . نگارشات متعدد ديگري هم بعد از پيامبر نگاشته شد که در عصر خلافت عثمان، همه اين نسخه ها، جمع آوري و مطابق نسخه اي که اکنون وجود دارد ،تدوين شد . معياري که در ترتيب فعلي لحاظ شده ،بدين صورت است که بعد از تقدم سوره حمد، غالبا از سوره هاي بزرگ آغاز شده و به سوره هاي کوچک ختم شده است. (2)
توجه به ترتيب نزول چون نشان دهنده پيوند گزاره هاي متكلم است، مي تواند قرينه اي براي شناخت مراد متكلم باشد . اگر اين پيوند و ترتيب گزاره ها به هم بخورد، براي شناخت مراد متكلم از اين قرينه محروم مي شويم اما درباره قرآن كريم بايد بگوييم كه گرچه ترتيب سوره ها مطابق ترتيب نزول نيست اما آنچه نقش اوليه را در تفسير آيات دارد ،اين است كه ترتيب آيات در سوره ها مطابق ترتيب نزول باشد كه در اكثر موارد، ترتيب چيدمان آيات در سوره ها، مطابق ترتيب نزول مي باشد . در موارد نادري كه چيدمان آيات مطابق ترتيب نزول نيست و همچنين درباره ترتيب سوره ها مي توانيم به رواياتي كه شأن نزول آيات را بيان نموده اند ،مراجعه نمائيم . در اين موارد گرچه از قرينه سياق و پيوند گزاره ها محروم هستيم اما قرائن و شواهد ديگري همچون رواياتي كه بيانگر شأن نزول و اسباب نزول آن ها هستند، فهم مراد خداوند متعال را براي ما آسان مي سازند.
پي نوشت ها:
1. براي مطالعه روايات مربوطه، مراجعه شود به تفسير قمي ج 2، ص 451؛ احتجاج طبرسي، ج 1، ص 155.
2. براي مطالعه تفصيلي درباره ترتيب آيات و سوره ها مراجعه شود به کتاب «التمهيد في علوم القرآن» نوشته آيت الله معرفت ،ج ا ،ص 280 و همچنين کتاب «پژوهشي در تاريخ قرآن کريم» نوشته «دکتر محمد باقر حجتي» ص 66 و 85 .

پرسش: اينکه هيچ اکراهي در دين نيست ... هرکس غير از دين اسلام دين ديگري اختيار کند، از او پذيرفته نيست، درست است؟ اگر درست است تضاد اين دو مبحث چه توجيهي دارد؟ شرح اگر پذيرفتن هر ديني در اختيار خود انسان است و با يد اقوال را شنيده و احسن آن را برگزيند، با توجه به اينکه هيچ ديني غير از اسلام از او پذيرفته نيست، شنيدن اقوال مختلف چه سودي دارد؟

پاسخ:
با سلام و تشكر از ارتباطتان با اين مركز
اجبار و اكراه در پذيرش دين نيست. دين بايد با اختيار و انتخاب خود شخص صورت گيرد. اصولاً دين به عنوان يك مقوله ايماني و قلبي چيزي نيست كه اجبار پذير باشد . اگر در آيه دقت كنيد، متوجه مي شويد كه‌ با زبان نفي سخن گفته، نه نهي، يعني فرمود: در دين اجبار نيست، نه اينكه نبايد اجبار كرد، يعني اجبار پذير نيست، نمي توان كسي را به زور انسان معتقد و مومن كرد، چون مربوط به اعتقاد و دل او و انتخاب او مي شود.
اما دين پذيرفته نزد خدا فقط اسلام است، يعني فقط دين حق مورد پذيرش خدا است.
مثل آن است كه بگويد انسان ها در انتخاب نيك و بد اختيار دارند. انسان مي توان راه درستي و پاكي را انتخاب، يا راه گمراهي و ضلالت و گناه را برگزيند. هيچ كدام اجباري نيست، اما خدا فقط نيكي و خوبي را مي پذيرد و مورد قبول است. خداوند فقط به نيكوكاران پاداش مي دهد.‌ اين دو با هم تناقض دارند؟
خداوند راه هدايت و ضلالت را معرفي و به انسان ها نشان داده و دستور و فرمان به سوي هدايت كرده، اما انسان ها را در انتخاب راه آزاد گذاشته كه هر كدام را بپذيرند و هر راه را خواستند، بپيماند، اما به آن ها فرمود كه تنها نيكوكاران و شاكران را پاداش مي دهد . همين موضوع در مورد دين حق و باطل نيز هست. اجباري بر پذيرش حق نيست، اما تنها حقيقت نزد خدا پذيرفته است. اين دو اصلاً با هم تناقض ندارند.
آيه« لااكراه في الدين» به معناي درستي هر انتخاب و صحت برگزيدن هر گزينه در دين و عقيده نيست ، اين آيه تنها گزاره اي اخباري براي بيان امري دروني است و آن اينكه در مقوله امور اعتقادي اجبار و اكراه معنا ندارد و نمي توان با اجبار كسي را به حقيقتي معتقد نمود .
اما درك صحيح در خصوص آيه "من يبتغ غيرالاسلام دينا فلن يقبل منه" نيازمند شناخت معناي درست "اسلام" در اين آيه است ؛ از نظر قرآن کريم، همه اديان آسماني در واقع يک دين بيش تر نيستند که "اسلام" است ؛ قرآن کريم در اين باره مي‌فرمايد:
"ان الدين عند الله الاسلام و ما اختلف الذين اوتوا الکتاب الا من بعد ما جائهم العلم بغيا بينهم؛ به درستي که دين واقعي نزد خدا اسلام است و اختلاف ننمودند اهل کتاب مگر بعد از آنکه دانستند حق کدام است (ولي انکار کردند) به خاطر دشمني ". (1)
يکي از شاگردان برجسته امام صادق(ع) به نام "مفضل"، از حضرت در باره حضرت ولي عصر(عج) سوالاتي کرد و امام(ع) در ميان سخن‌هاي شان به اين آيه رسيدند:
"هو الذي ارسل رسوله بالهدي و دين الحق ليظهره علي الدين کله و لو کره المشرکون؛ (2) اوست خدايي كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاد تا او را بر دين ها برتري دهد هرچند مشركان نمي پسندند " .
آنگاه مفضل پرسيد: مولاي من،‌مقصود از اينکه خداوند فرمود: "ليظهره علي الدين کله و لو کره المشرکون" چيست ؟
حضرت پاسخ داد: مقصود سخن خداست که فرمود: "و قاتلوهم حتي لا تکون فتنة و يکون الدين کله لله ؛ (3) آن ها را بكشيد تا فتنه اي نباشد و همه دين براي خدا باشد " ؛ به خدا قسم ! خداوند مي‌خواهد از بين ملت‌ها و اديان، اختلاف را بردارد تا همه دين‌ها واحد گردند ،همان طور که فرمود: "ان الدين عندالله الاسلام؛ (4)همانا دين در نزد خدا اسلام است " و : "و من يبتغ غير الاسلام دينا فلن يقبل منه و هو في الاخرة من الخاسرين (5)؛ هر کس به غير از اسلام ديني را برگزيند ، از او قبول نخواهد شد و او در آخرت از زيانکاران خواهد بود» .
مفضل پرسيد: آيا دين پدران حضرت ولي عصر(عج)، ابراهيم و نوح و موسي و عيسي و محمد(ص) بر دين اسلام بودند ؟ حضرت فرمود:
بله اي مفضل، آن دين اسلام بود، نه چيز ديگر .
مفضل پرسيد:آيا اين مطلب را در قرآن يافته‌ايد ؟
حضرت فرمود: بله، از اول تا آخر قرآن ! از جمله اين آيه: "ان الدين عندالله الاسلام" (6)
و: "و ملة ابيکم ابراهيم هو سماکم المسلمين ؛(7)آيين پدرتان ابراهيم كه او شما را مسلمانان ناميد " .
و قصه فرعون: "حتي اذا ادرک الغرق قال آمنت انه لا اله الا الذي آمنت به بنو اسرائيل و انا من المسلمين"(8)آنگاه كه غرق او را در برگرفت ،گفت: ايمان آوردم كه خدايي جز خدايي كه بني اسرائيل به او ايمان آوردند، نيست و من از مسلمانانم " .
و سخن بلقيس‌: "اسلمت مع سليمان لله رب العالمين؛ (9) اسلام آوردم با سليمان به خدايي كه پروردگار جهانيان است "
و قول عيسي (ع): "من انصاري الي الله قال الحواريون نحن انصارالله آمنا بالله و اشهد بانا مسلمون؛(10)[عيسي گفت] چه كسي ياور من در راه خداست ؟حواريين گفتند :ما ياوران خداييم ، به خدا ايمان آورده . تو شهادت بده كه ما مسلمانيم ".
و در قصه لوط: "فما وجدنا فيها غير بيت من المسلمين؛(11) پس نيافتيم در آن قوم غير از خانه اي از مسلمانان " .
(12) .
بنابراين چنان كه از اين روايت زيبا روشن مي شود، حقيقت "اسلام"،كه همان"تسليم در برابر حق" باشد ، جوهره و شاكله همه اديان حقيقي الهي (نه اديان تحريف شده موجود) را تشكيل مي دهد . اين اديان متنوع مراتب تکاملي همين حقيقت واحد بوده‌اند . دين اسلام که آخرين آن هاست، کامل ترين آن ها خواهد بود ؛ در نتيجه نقشي كه دين اسلام در رسيدن انسان به كمال انساني دارد، از اديان ديگر ساخته نيست.
مراد از اسلام ذكر شده در اين آيه نه شريعت خاص پيامبر خاتم كه دين حقيقي براساس تسليم در برابر فرامين الهي است كه همه پيامبران الهي مروج آن بوده اند ؛ اما در عين حال در زمان كنوني و پس از آمدن شريعت جديد هر نوع اصرار و پافشاري بر ادامه تبعيت از شريعت منسوخ شده، مصداق بارز عصيان و خروج از تسليم پروردگار است كه با حقيقت اسلام سازگار نيست .
دين مورد قبول خداوند همان دين همه پيامبران يعني حقيقت اسلام است كه در هر زمان لباسي نو و شاكله اي كامل تر به خود مي گيرد . در هر زمان بايد با تحقيق و تامل و بررسي ، آن شريعت و دين و آيين حق را شناخت. به معناي دقيق كلمه مسلمان شد ؛ پس هر كس بر اساس عقل و بينش صحيح لازم است اين دين حقيقي را در برهه زماني در قالب همان زمان و شريعت همان دوران تشخيص دهد و بدان پايبند گردد .

پي‌نوشت‌ها:
1. آل عمران (3) آيه 19.
2. توبه (9) آيه 33.
3. انفال (8) آيه 39.
4. آل عمران، آيه 19.
5. همان، آيه 85.
6. همان، آيه 19.
7. حج (22) آيه 78.
8. يونس (10) آيه 90.
9. نمل (27) آيه 44.
10. آل عمران، 52.
11. ذاريات (51) آيه 36.
12. بحار الانوار، ج 53، ص 4 ـ 5.

پرسش: در زمان غيبت امام زمان عج وظيفه ولي فقيه چيست؟ با توجه به غيبت کبري ايشان نوع ارتباط فقها به خصوص ولي فقيه با ايشان چگونه است؟
لطفا اگر کتاب ياجزوه اي در اين موارد موجود است معرفي بفرمائيد.
پاسخ:

در زمان غيبت ولي فقيه، داراي چهار وظيفه مي باشند:
يك - وظيفه حفاظت از دين اسلام و ارزش هاي آن:
از آن جا كه مهم ترين وظيفه امام معصوم(ع) جلوگيري از تحريف و سوء برداشت از قرآن كريم و سنت معصومين(ع) مي باشد، همين رسالت بزرگ در عصر غيبت، بر عهده فقيه جامع الشرايط خواهد بود؛ زيرا سرپرست نظام اسلامي، جامعه مسلمانان را براساس معارف اعتقادي و احكام عملي كتاب و سنت معصومين(ع) اداره مي كند، از اين رو بايد بيش از هر چيز، به حفاظت، صيانت و دفاع از اين دو منبع مهم بپردازد(1).
دو - وظيفه افتا:
كشف و به دست آوردن احكام اسلامي از طريق اجتهاد مستمر با استفاده از منابع معتبر و مباني مورد اعتماد، يكي ديگر از مسئوليت هاي فقيه جامع الشرايط مي باشد.
سه - وظيفه قضا:
ولي فقيه به نيابت از پيامبر اكرم(ص) و امامان معصوم(ع) عهده دار منصب قضاوت در جامعه اسلامي مي باشد؛ به اين معنا كه نخست با تلاش و كوشش متمادي و اجتهاد عملي، مباني و احكام قضاي ا سلامي را از منابع اصيل آن به دست مي آورد . سپس براساس همان علوم و احكام و بدون آن كه تصرفي از خود در آن ها داشته باشد، به رفع تخاصمات و اجراي احكام قضايي و صادر نمودن فرامين لازم مي پردازد.
امام رضا(ع) مي فرمايد: «حاكم اسلامي موظف است حلال خدا را حلال و حرام خدا را حرام شمارد (حلال و حرام خدا را پاس بدارد) و حدود الهي را اقامه كرده و از دين خدا دفاع نمايد و نيز موظف است كه به سوي پروردگارش از راه حكمت، موعظه نيكو و دليل و برهان دعوت كند» (2)
چهار - وظيفه ولايت و سرپرستي:
ولي فقيه پس از اجتهاد عميق در متون و منابع دين و به دست آوردن احكام اسلام در همه ابعاد زندگي مسلمانان براساس مقتضيات زماني و مكاني، موظف به اجراي دقيق آن هاست. فقيه جامع الشرايط در زمينه هاي مختلف اجتماعي، چه در امور فرهنگي نظير تعليم و تربيت و تنظيم نظام آموزشي و چه در امور اقتصادي مانند منابع طبيعي، جنگل ها، معادن، درياها و... و چه در امور سياسي داخلي و خارجي مانند روابط بين الملل، در زمينه هاي نظامي همانند دفاع در برابر مهاجمان و تجهيز نيروهاي رزمي و در آنچه كه براي اداره جامعه اسلامي و تأمين مصالح و منافع آن لازم است، به تطبيق قوانين اسلامي و اجراي احكام الهي مبادرت مي ورزد.
ولي فقيه پس از شناخت احكام فردي و اجتماعي اسلام، وظيفه هر فرد يا گروهي را در جامعه اسلامي مشخص مي سازد و با هماهنگ ساختن آنان، اداره درست جامعه را محقق مي نمايد. امام علي(ع) در تبيين مفهوم ولايت و وظايف حاكم اسلامي مي فرمايد: « ولايت و امامت به معناي پاسداري از مرزهاي (خاكي و ايماني) ميهن اسلامي و اداره امور آن مي باشد» (3)
در جاي ديگر مي فرمايد: «... بار خدايا! تو مي داني كه آنچه از ما سرزده است ،نه براي ميل و رغبت در سلطنت و خلافت بوده و نه براي به دست آوردن چيزي از متاع پست دنيا، بلكه براي اين بود كه نشانه هاي (از بين رفته) دين تو را بازگردانيم.در شهرهاي تو اصلاح و آسايش برقرار كنيم، تا بندگان ستم كشيده ات در امن و آسودگي باشند . احكام تو كه به دست فراموشي سپرده شده بود ،اقامه و احيا شود»(4)
از ارتباط ولي فقيه با امام زمان آگاهي نداريم، چون فقيه با ساير افراد فرق ندارد، يعني همان طور که بقيه افراد حق ندارند به حسب ظاهر- ادعاي کنند که با امام زمان ار تباط دارند ،فقيه هم نمي تواند ادعاي ار تباط نمايد زيرا در روايات از چنين ادعاي نهي گرديده است . امام زمان (ع) درآخرين توقيع شريف خطاب به آخرين نايب خاص خود، يعنى على بن محمد سمرى فرمود:
«به زودى از شيعيان من كسانى خواهند آمد كه ادعاى ديدن مرا مى كنند. آگاه باشيد، هر كس قبل از خروج سفياني، و صيحة آسماني، ادعا كند كه مرا ديده دروغگوى افترا زننده است».(5)
اما به حسب واقع و باطن ، ممکن است ولي فقيه با امام ار تباط با امام زمان داشته باشد، همان طور که بقيه افراد هم- اگر لياقت داشته باشند- مي توانند با امام زمان ار تباط بر قرار نمايند.
درباره ولايت فقيه به منابع وسايت زير مراجعه فر ماييد:
1.امام خميني ، ولايت فقيه
2.جوادي آملي،ولايت فقيه
3.محمد هادي معرفت، ولايت فقيه
4.حدود ولايت حاكم اسلامي، احمد نراقي
5. امام خمينى، حکومت اسلامي (ترجه كتاب البيع) ج2
6. مجله حوزه شماره 85- 86(ويژه ولايت فقيه)
7. ترجمه کتاب ولايت فقيه آيت الله منتظري
8 . ولايت فقيه از ديدگاه فقها و مراجع، علي عطايي
9. ولايت فقيه و حاكميت ملت، طاهري خرم‏آبادي
:www.pasokhgoo.net
پي نوشت ها:
1. ولايت فقيه، ولايت فقاهت و عدالت، آيت الله جوادي آملي .
2 . بحارالانوار، ج 25، ص 123 .
3.همان، ص 170.
4.نهج البلاغه، صبحي صالح، خطبه 131، ص 189 .
5. شيخ صدوق، كمال الدين، ص 516 .

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
1- اگر قبل از بلوغ زماني که از امام تقليد مي کرده ايد ، مميز بوده ايد ،يعني خوب و بد را تشخيص مي داده ايد، مي توانيد با اجازه مرجع زنده (در صورتي که اجازه بدهد) بر تقليد از امام باقي بمانيد.(1)
2-مجتهد و اعلم را از سه‌راه مى توان شناخت :
اول آن كه خود انسان يقين كند ، مثل آن كه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد ،.
دوم آن كه دو نفر عالم عادل كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند ،مجتهد بودن يا اعلم بودن كسى را تصديق كنند ، به شرط آن كه دو نفر عالم عادل ديگر با گفته آنان مخالفت ننمايند .
سوم آن كه عده‌اى از اهل علم كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند ، واز گفته آنان اطمينان پيدا مى شود ،مجتهد بودن يا اعلم بودن كسى را تصديق كنند .
اگر شناختن اعلم مشكل باشد، بايد از كسى تقليد كنيد كه گمان به اعلم بودن او داريد ، بلكه اگر احتمال ضعيفى هم بدهيد كه كسى اعلم است و بدانيد ديگرى از او اعلم نيست ،بنابر احتياط واجب بايد از او تقليد نماييد . اگر چند نفر در نظرشما اعلم از ديگران و با يكديگر مساوى باشند ،بايد از يكى از آنان تقليد كنيد.(2)
اگر کارشناسان در اين مسئله چند نفر را به عنوان اعلم مشخص کرده باشند (مثلاً جامعه مدرسين) از هر کدام که تقليد کنيد ، کفايت مي کند.
3- جمع آوري اطلاعات کافي از مراجع را مي توانيد از دفاتر ايشان يا شاگردان ايشان به دست آوريد همچنين با مکاتبه با اين مرکز مي توانيد به اطلاعات مورد نياز خود دست يابيد.
لطفا در ارتباط بعدي نام مرجع خود را ذکر کنيد تا براساس فتواي ايشان پاسخ بدهيم .
پي نوشت ها:
1. سؤال تلفني از دفتر مقام معظم رهبري.
2. امام خميني، توضيح المسائل، مسئله 3و4.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
1- به نظر آيت الله فاضل لنکراني براي ازدواج موقت يا دائم با دختر باکره بنابر احتياط واجب اذن پدر دختر شرط مي باشد، لکن اگر دختر و پسري بدون اذن پدر دختر با هم عقد را درست بخوانند، عقد آن ها را صحيح مي داند.(1)
در مورد خواندن عقد، به نظر ايشان بنابر احتياط واجب بايد به عربي صحيح خوانده شود، اگر کسي نتواند به عربي صحيح بخواند، در صورتي که ممکن باشد، بايد کسي را که مي تواند عقد را به عربي صحيح بخواند، بنابر احتياط واجب وکيل بگيرند . اگر وکيل گرفتن ممکن نشد ، مي توانند خود شان عقد را به فارسي بخوانند لکن بايد الفاظي را بگويند که معناي زوجت و انکحت را بدهد.(2)
بنابر اين اگر وکيل گرفتن براي شما به هرجهت ممکن نبوده و عقد را به فارسي صحيح خوانده ايد، عقد شما صحيح است و مرتکب گناه نشده ايد.
مي توانيد بعد از تمام شدن مدت عقد دوباره صيغه موقت را با تعيين مدت و مهريه بخوانيد ،ولي تا زماني که دختر باکره باشد، براي هر بار عقد خواندن به نظر آيت الله فاضل لنکراني بنابر احتياط واجب اذن پدر دختر شرط مي باشد.
2-اگر بين همان دختر و پسر دوباره عقد خوانده شود، عده گرفتن لازم نيست، اگر نزديکي صورت نگرفته باشد،در هر صورت عده ندارد، و بعد از تمام شدن عقد قبلي مي توانند بلا فاصله دوباره عقد بخوانند.
پي نوشت ها:
1 . آيت الله فاضل لنکراني، توضيح المسائل، مسأله 2495 و سؤال از دفتر آيت الله فاضل لنکراني.
2. آيت الله فاضل لنکراني، توضيح المسائل، مسأله 2487.

پرسش: خدا مذكر است يا مونث

پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
درباره خداوند متعال مسئله جنسيت مطرح نيست زيرا خدا جسم و جنس ندارد كه مذكر يا مونث باشد . مذکر يا مونث بودن، مربوط به موجوداتي است که داراي جسم و جنس بوده و توليد مثل دارند در حالي که خدا از جسم و عوارض جسماني منزه مي باشد .
چرا ضماير و اوصافي که در قرآن درباره خدا به کار برده شده به صورت مذکر است؟
قرآن کريم به زبان عربي نازل شده است. بايد قواعد ادبيات عرب در آن رعايت گردد. استعمال ضمير مذكر درباره خداوند هم به سبب مطابقت با قواعد زبان عربي مي باشد، چون در زبان عرب اسامى خدا مانند: الله و رحمان از نظر لفظي مذكر مجازي محسوب مي شود. طبق قواعد ادبيات، بايد صفت با موصوف و ضمير با مرجع ضمير مطابقت نمايد. از اين رو صفاتى كه در قرآن براى خداوند آورده شده يا ضمايري كه به اسامي و اوصاف خداوند ارجاع داده شده ، مذكر است.
بنابراين لفظ جلاله «الله» و يا «رحمان» و... مذكر حقيقى نيستد، زيرا مذكر حقيقى آن است كه در برابر آن جنس ماده وجود داشته باشد. چنين چيزى در مورد خداوند وجود ندارد. اين الفاظ، مذكر مجازى اند. طبق قواعد ادبيات عرب، اوصاف و ضماير آن بايد مذكر باشند . مطابقت بدان معنا نيست كه خداوند مذكر و داراى جنس است يا اينکه جنس مذکر برتر است ،بلكه صرفا تبعيت از ادبيات عرب است كه چنين اقتضايى دارد .

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
ازدواج مسلمان با کافر غير کتابي جائز نيست ، ولي ازدواج مسلمان با اهل کتاب بي اشکال است و قانوني است .(1) قرآن مجيد در آيه 221 سوره بقره مى فرمايد : وَ لا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَ لا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَ لَوْ أَعْجَبَكُمْ أُولئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ اللَّهُ يَدْعُوا إِلَى الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ يُبَيِّنُ آياتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ؛ ( 2 )
با زنان مشرك ازدواج مكنيد تا ايمان آورند . يك كنيز با ايمان بهتر است از خانمى مشرك ، هر چند آن خانم مورد شگفت و خوشايندتان باشد . با مردان مشرك ازدواج مكنيد تا ايمان آورند .يك برده مؤمن از آقايى مشرك بهتر است، هر چند كه مورد شگفت و خوشايند شما باشد. آرى مشركين شما را به سوى دوزخ و آتش دعوت مى‏كنند . خدا به سوى جنت و مغفرتى به اذن خود مى‏خواند . آيات خود را براى مردم بيان مى‏كند تا شايد متذكر شوند .
ازاين آيه شريفه استفاده مي شود که فلسفه تحريم اين ازدواج ترس از تاثير پذيرى مسلمان از غير مـسـلمانان و راه يافتن ضعف عقيدتى واخلاقى آنان به مسلمانان است، چون قرآن فرمود:
«مشرکان به آتش دعوت مي کنند» و اين مي فهماند که احتمال هست غير مسلمان ، زن مسلمانش را از اسلام بيرون ببرد. بدين وسيله او را جهنمي کند زيرا زن بر اثر تاثير پذيري تبليغات شوهرش را مي پذيرد.امام صادق (ع)فرمود:
« .....زنان مسلمان را به شكاكان تزويج ننماييد, چه اين كه زن از شوهرش تربيت مى پذيرد و شوهر او را مجبور مى كند كه به آيين خود در آيد».(3)
به عقيده روانشناسان تأثيرپذيرى و حالت انفعالى برخورد كردن، از ويژگى‏هاى زنانه است. اگر زن مسلمان با مرد غير مسلمان ازدواج كند، احتمال تأثيرپذيرى و از دست دادن دينش، بيش از مرد است. بدين جهت اسلام مصلحت انديشى كرده و كوشيده است جلو زيان احتمالى گرفته شود.
هم چنين ازدواج زن مسلمان با مرد كافر، به صورت طبيعي موجب تسلط كافر بر مسلمان مي شود و اسلام تسلط كافر بر مسلمان را قبول ندارد.
حكم حرمت ازدواج با كافر غير اهل كتاب، در مورد مردان نيز هست.
كسي كه ايمان به خدا و پيامبر آسماني ندارد، هم شأن و شخصيت يك انسان مومن نيست تا بتواند در كنار او زندگي كند و علاوه بر آن تأثير كفر را بر فرزندان و نسل هاي بعدي مسلمانان نبايد بي اهميت دانست.
پيوند ازدواج، برقرار شدن عميق ترين دوستي و محبت و عشق ميان دو انسان است و عشق درست و حقيقي كه با عشق با خداوند در تضاد نباشد زماني است كه دو مومن به خدا با هم اين پيوند را برقرار كرده باشند.
پي‌نوشت‌ها:
1 . کتاب النکاح ، مکارم شيرازي ،ج 4 ، ص113تا 118 .
2 . ترجمه الميزان، ج‏2، ص 303 .
3 . علل الشرايع ،ج2 ، ص، 261.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
حيا عذر شرعي حساب نمي شود . واجب است به هربهانه اي که ممکن است براي نماز غسل کنيد، لکن اگر عمداً غسل نکنيد، در آخر وقت نماز که فرصت غسل کردن نمي ماند، وظيفه شما تيمم است . بايد با تيمم نماز بخوانيد و نماز صحيح است ، ولي به خاطرغسل نکردن عمدي، معصيتکار حساب مي شويد و بايد توبه کنيد.(1)
پي نوشت:
1. توضيح المسائل مراجع، ج1، مسئله 679.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
خريد و فروش اموالي که وقف باشد ، جايز نيست و کسي که آن را خريده باشد، بيع باطل است و تصرف در آن جايز نيست.
بنابراين بايد ظرف مذکور را به جايي که وقف آن جا شده است بر گردانيد . براي پس گرفتن پول ظرف مي توانيد به کسي که ظرف را به شما فروخته است مراجعه کنيد. در صورتي که فروشنده، ظرف را به محل وقف بر گرداند، مي توانيد ظرف را به او بدهيد تا به محل وقف بر گرداند و پول خود را پس بگيريد.(1)
پي نوشت:
1. سؤال تلفني(7743232-0251) ازدفتر آيت الله خامنه اي.

پرسش: دختري 21 ساله هستم. مرا در انتخاب يک مرجع تقليد کامل و بدون گرايش هاي سياسي تند راهنمايي کنيد.

پاسخ: پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
از راه هاي انتخاب مرجع تقليد استفاده کنيد و مرجع خود را انتخاب نماييد.
راه هاي شناخت مرجع تقليد اعلم:
اول آن كه خود انسان يقين كند ، مثل آن كه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد ،
دوم آن كه دو نفر عالم عادل كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند ،مجتهد يا اعلم بودن كسى را تصديق كنند ، به شرط آن كه دو نفر عالم عادل ديگر با گفته آنان مخالفت ننمايند .
سوم آن كه عده‌اى از اهل علم كه مى توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند ، و از گفته آنان اطمينان پيدا مى شود ،مجتهد يا اعلم بودن كسى را تصديق كنند .
اگر شناختن اعلم مشكل باشد ،بايد از كسى تقليد كند كه گمان به اعلم بودن او دارد ، بلكه اگر كسي احتمال ضعيفى هم بدهد كه مرجعي اعلم است و بداند ديگرى از او اعلم نيست ،بنابر احتياط واجب بايد از او تقليد نمايد .اگر چند نفر در نظر او اعلم از ديگران و با يكديگر مساوى باشند، بايد از يكى از آنان تقليد كند.(1)
درحال حاضر مراجعي درحوزه هاي علميه معروف و مشهور هستند که پس از استفاده از راه هاي تشخيص مرجع اعلم، مي توان از يکي ازآن ها تقليد نمود، ازجمله، آيات عظام:
1-حضرت‌آيت‌الله‌حاج‌سيدعلي‌خامنه‌اي‌(مقام‌معظم‌رهبري‌)
2ـ حضرت‌آيت‌الله‌حاج‌شيخ‌حسين‌وحيد خراساني‌
3ـ حضرت‌آيت‌الله‌حاج‌سيد موسي‌شبيري‌زنجاني‌
4ـ حضرت‌آيت‌الله‌حاج‌شيخ‌ناصر مكارم‌شيرازي‌
5-حضرت آيت الله حاج سيد علي سيستاني
6-حضرت آيت الله حاج شيخ لطف الله صافي
هم چنين اگر نتوانستيد اعلم را تشخيص يا احتمال اعلميت بيش تر از يكي از آن ها را بدهيد، مي توانيد از هر يك از اين شش مرجع يا مرجع ديگر غير از آن ها تقليد نماييد.
پي نوشت:
1.توضيح المسائل مراجع ، مسئله 3 ،4 و 14.

پرسش: من در جاهليت با خواهرم زنا كردم و حتي وي خطاب به من كه زنا كار بودم هشدار داد اما به حرفش گوش ندادم و فشار بيش تري به او آوردم .لطفا راه توبه و حكم من را بگوييد.

پاسخ: پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
آلودگي به گناه و بي باكي در معاصي و ارتكاب محرمات و شكستن حرمت مقام ربوبي الهي بسيار ناپسند و بدبختي آور است.
انجام عمل خلاف شرع موجب تباهي انسان و باعث فنا و هلاكت او است. امام باقر(ع) فرمود: "ما من نكبه تصيب العبد الا بذنب؛ هيچ نكبتي دامنگير شخص نمي شود مگر به واسطه گناهي كه مرتكب شده است". (1)
امام علي(ع) مي فرمايد: "خداوند آسايش و زندگي راحت هيچ مردمي را نمي‏گيرد مگر به علت گناهاني كه مرتكب شده‏اند. خداوند هرگز به بندگان خود ستم نمي‏كند". (2)
گناه صرف نظر از خطراتي كه براي جهات فردي و اجتماعي دارد، بزرگ‏ترين عامل انحطاط و سقوط انسانيت است.
گناهكار هرگز از مزاياي افتخارآميز بشريت و تكامل انساني برخوردار نيست. پليدي گناه حجاب نورانيت دل و صفاي باطن است.
گناهكار قبل از اين كه به جامعه يا به خود ضربه‏اي وارد كند ، شخصيت خود را ساقط مي‏نمايد و انسانيت خود را مي كشد. كسي كه عاشق فضايل انساني و آزاد مردي است ، بايد از پليدي گناه پيراسته و منزه باشد. علي(ع) مي فرمايد: "كسي كه به كرامت نفس و شرافت آدمي علاقه دارد ،بايد از گناه بپرهيزد". (3)
در حديث ديگر فرمود: "آزاد مرد كسي است كه تمايلات غير مشروع خود را ترك كند". (4) در جاي ديگر فرمود: " ما زني غيور قطّ؛ غيرتمند و جوانمرد هرگز زنا نمي‏كند". (5)
قرآن كريم در مورد زنا مي فرمايد: "ولا تقربوا الزّنا انّه كان فاحشة و ساء سبيلاً؛ نزديك زنا نشويد كه كار بسيار زشت و بد راهي است". (6)
زنا از گناهان كبيره است و آثار و عواقب بسيار خطرناك دنيوي و اخروي به دنبال دارد. امام صادق(ع) مي فرمايد:
"زنا شش اثر دارد: سه اثر در دنيا، سه اثر در آخرت. اما آثار دنيوي زنا: آبرو را مي برد، رزق را كم مي كند، مرگ را نزديك مي كند، و آثار اخروي آن: غضب پروردگار، سختي حساب و دخول در آتش و جاودان ماندن در آن". (7)
رسول خدا(ص) فرمود: "كسي كه زنا كند، پس توبه نكند، و با اصرار به اين گناه از دنيا برود، خداوند در قبرش سيصد در عذاب را باز مي فرمايد كه از هر در مارها و عقرب‏ها و افعي هايي از آتش بيرون مي آيند. اين آدم تا روز قيامت مي سوزد، و چون از قبرش بيرون شود از بوي گندش مردم اذيّت مي شوند، و به اين بوي گند شناخته مي شود، و دانسته مي شود كه زناكار است. تا اين كه امر مي شود او را به آتش برند". (8)
اميرمؤمنان(ع) مي فرمايد: " در روز قيامت به امر خدا بوي گندي وزيده مي شود كه تمام اهل محشر ناراحت مي شوند تا اين كه نفس كشيدن بر آن‏ها مشكل مي گردد، پس منادي ندا مي كند: آيا مي دانيد اين بوي گند چيست؟ گويند: نمي‏دانيم و سخت ناراحتمان كرده، پس گفته مي شود: اين بوي عورت زناكاران است كه بدون توبه از دنيا رفته‏اند. پس آن‏ها را لعنت كنيد كه خدا آن‏ها را لعنت كرده ؛ كسي نمي‏ماند در محشر مگر اين كه آن‏ها را نفرين مي­كند و مي گويد: خدايا! زناكاران را لعنت فرما". (9)
بنابراين زنا و لواط و بي عفتي و بي بندوباري جنسي، فاسد كننده دنيا و آخرت است. كسي كه مرتكب چنين اعمال شنيع شده، واجب و لازم است فوراً توبه كرده و به سوي خداوند باز گردد تا خود را از منجلاب بدبختي نجات دهد.
داروي بيماري زنا و ساير گناهان
رسول اكرم(ص) فرمود:
"هر مرضي دارويي دارد و داروي گناهان استغفار و طلب عفو از پيشگاه ذات پاك الهي است". (10) توبه كه به معني پشيماني واقعي از معصيت است، موجب بخشش گناه شده و صفحه قلب را از آلودگي پاك و تيرگي را مبدّل به روشنايي مي سازد.
گناه هر چه باشد ،قابل توبه است و توبه از آن در درگاه الهي پذيرفته مي شود، به شرط آن كه توبه حقيقي باشد؛ يعني انسان از عمق دل توبه كرده باشد.
مكتب تربيتي اسلام تمام آلودگان به گناه را دعوت مي كند كه براي اصلاح خويش و جبران گذشته از در توبه كه در رحمت الهي است وارد شوند و سعادت خود را باز يابند.
امام زين العابدين(ع) در مناجات زيباي خود مي فرمايد: "معبود من !تو كسي هستي كه به روي بندگانت دري به سوي عفو گشوده‏ و نامش را توبه نهاده‏ و فرموده‏اي: باز گرديد به سوي خدا و توبه كنيد، توبه خالص. حال كه اين در رحمت باز است، عذر كساني كه از آن غافل شوند و توبه نكنند چيست؟". (11)
توبه هرگاه واقعي باشد و از اعماق جان برخيزد و انسان از كرده خويش پشيمان شود، مقبول در گاه خدا مي شود و آثار و بركات توبه نمايان مي گردد. توبه كار واقعي خود را از مجالس گناه دور مي دارد و از عواملي كه گناه را وسوسه و تداعي مي كند، برحذر مي باشد و خود را در پيشگاه خدا شرمنده مي بيند و همواره در صدد كسب رضاي او مي باشد.
خداوند نه تنها توبه را مي پذيرد، بلكه توبه كار واقعي را دوست دارد. توبه زناكار، پشيمانى از گناه و عزم بر ترك آن در آينده و سعى در استغفار و دعا و پايبندي به احکام و مقررات ديني و اميدواري به رحمت و مغفرت پروردگار است .
پي نوشت‏ها:
1. محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، ج 2، ص 269، حديث 4.
2. محمد تقي فلسفي، كودك، ج 1، ص 16 (المستطرف، ج 2، ص 461).
3. همان، ص 11 (ارشاد مفيد، ص 141).
4. محمد باقر مجلسي، بحارالانوار، ج 74، ص 237.
5. نهج البلاغه (فيض الاسلام) كلمات قصار، شماره 297، ص 1222.
6. اسراء (17) آيه 32.
7. بحارالانوار، ج 76، ص 22، حديث 17.
8. محمد بن حسن حرعاملي، وسايل الشيعه، ج 14، ص 242، حديث 1 از باب 9.
9. همان، ص 243، حديث 1 از باب 10.
10. محمد ري شهري، ميزان الحكمه، ماده ذنب، شماره 6655، ج 2، ص 997.
11. آيت اللَّه مكارم شيرازي، اخلاق در قرآن، ج 1، ص 218.