۱۳۸۹/۰۸/۲۳ ۱۹:۲۱ شناسه مطلب: 21755
سئوال:نزدیکی مرد با همسرش از عقب چه حکمی دارد؟ با سلام،این سئوال را همسرم از شما پرسیده و پاسخ آن را کراهت شدید داده اید و این مساله باعث اختلاف بین من و همسرم شده است این در حالی است که در تفسیر المیزان که بخشی از آن را در ذیل آورده ام و در دنباله آن استناد به روایات متعدد نموده منع نشده است حال می خواهم بدانم چرا در تفسیر وروایات و رای مجتهدین اینقدر اختلاف وجود دارد و به چه دلیل شما آن را کراهت شدید می دانید استدعا دارم آن را با استدلال و معانی در تفسیر المیزان یا ... بیان نمایید. ترجمة الميزان ج : 2ص :316 و آيه شريفه : فاتوهن من حيث امركم الله از نظر سياق شباهت به آيه شريفه : فالان باشروهن و ابتغوا ما كتب الله لكم . و آيه : فاتوا حرثكم اني شئتم ، و قدموا لانفسكم دارد ، پس از اين شباهت چنين به نظر ميرسد كه مراد از امر به آمدن در آيه مورد بحث ، امر تكويني است ، كه خلقت و تكوين انسان هم بر آن دلالت دارد ، چون خلقتش مجهز به اعضائي است كه اگر مساله تناسل نبود اعضائي زايد و بيهوده بود ، و نيز مجهز به قوائي است كه انسان را به عمل زناشوئي دعوت ميكند ، تا نسل بشر قطع نگردد ، پس امر نامبرده امر شرعي نيست ، همچنانكه منظور از كتابت در جمله : و ابتغوا ما كتب الله لكم نيز همين مساله توالد و تناسل است ، و اين معنا به خوبي از آيه استفاده ميشود . البته ممكن است بگوئيم : مراد از امر دستور شرعي است ، و ميخواهد مساله ازدواج و تناسل را بطور كفائي واجب كند ، به اين معنا كه بر عموم انسانها واجب است نسلي براي بعد از خود درست كنند ، اگر چند نفر اين كار را كردند ، تكليف از ديگران ساقط است ، مانند ساير واجبات كفائي ، كه زندگي جز با انجام آنها تامين نميشود ، ليكن اين احتمال بعيد است . بعضي از مفسرين به اين آيه استدلال كردهاند بر اينكه جمع شدن با زنان از عقب حرام است ، ولي استدلال بسيار سست و ناپسند است ، براي اينكه منشا و اساس آن يكي از دو پندار است ، كه هر دو غلط است ، يا گمان كردهاند كه مفهوم ( پس نزد ايشان شويد از آنجا كه خدا دستور داده ) ، اين است كه از عقب نزديك نشويد ، كه اين مفهوم لقب است ، و قطعا حجت نيست ( و اين عبارت كه فرمان تكويني خدا به اينكه بايد نسل بشر حفظ شود با نزديكي از جلو اطاعت ميشود ) ، هيچ ربطي به حليت و حرمت ساير اقسام نزديكي ندارد . و يا اينكه پنداشتهاند : امر به هر چيزي دلالت دارد بر نهي از ضد آن ، كه نيز قطع داريم ترجمة الميزان ج : 2ص :317 بر ضعف چنين دلالتي . (تفسیر و روایات را می توانید در صفحه317ج2 المیزان مطالعه نمایید)
گرچه در برخي از تفاسير به مناسبت آيات فقهي، مباحث فقهي هم مطرح شده، اما صرف مراجعه به تفاسير براي شناخت تفصيلي احكام شايسته نيست . اگر كسي مجتهد و متخصص استنباط احکام است ،بايد با مراجعه به همه منابع فقه (قرآن و روايات و عقل و اجماع) به استنباط احكام بپردازد . اگر تخصص كافي را ندارد و به مرحله اجتهاد نرسيده ،بايد از متخصصان و مجتهدان امور فقهي سوال نمايد.
اما درباره آنچه به تفسير الميزان نسبت داده ايد ،بايد بگوييم كه علامه در اين جا در مقام بيان حكم اين عمل نيست ، بلكه مي خواهد استدلال افرادي كه آميزش از راه پشت را به وسيله آيه 222 سوره بقره حرام مي دانند، نادرست بداند، يعني علامه مي خواهد سستي و فساد استدلال آن ها به آيه 222 سوره بقره را تبيين نمايد . مي فرمايد كه تمسك به اين آيه براي استنباط حرمت اين عمل نادرست است :
« بعضى از مفسرين به اين آيه استدلال كردهاند بر اينكه جمع شدن با زنان از عقب حرام است، ولى استدلال بسيار سست و ناپسند است براى اينكه منشا و اساس آن يكى از دو پندار است، كه هر دو غلط است، يا گمان كردهاند كه ...»(1)
از سوي ديگر علامه وقتي روايات را نقل مي نمايد، از روايات استنباط نمي كند كه اين عمل مباح است و هيچ گونه منع و كراهتي ندارد ،بلكه برخي از روايات را مربوط به جواز آميزش با زن از پشت مي داند :
« ظاهرا مراد از نزديكى با زنان در عقب ايشان اين است كه از عقب در جلو ايشان وطى شود. استدلال به آيه هم بر اين اساس بوده ،هم چنان كه خبر معمر بن خلاد گذشته بر آن شهادت مىدهد.»(2)
از برخي روايات ديگر استفاده مي شود آميزش از راه پشت اگر با رضايت زوجه باشد و موجب اذيت و آزار وي نباشد ،حرام نيست . حرام نبودن اعم از اين است كه مباح يا مكروه باشد .علامه نگفته كه مباح است . ايشان نظر ائمه معصومین را كراهت شديده مي داند :
« قول ائمه اهل بيت هر چند جواز با كراهت شديد است، به طورى كه اصحاب اماميه به طرق خود كه تا ائمه دارند آن را روايت كردهاند، الا اينكه هيچ يك از ائمه در حكم مساله به آيه: «نِساؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ ...»(3) تمسك نكردهاند، بلكه به گفتار لوط پيغمبر تمسك كردهاند، كه فرمود:« هؤُلاءِ بَناتِي إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ» (4) ، چون لوط با اينكه مىدانست قومش جز لواط را نمىخواهند، دختران خود را عرضه كرد، و در قرآن كريم آيهاى براى نسخ اين حكم نيامده است».(5)
علامه آيه 223 سوره بقره را بيانگر جواز آميزش در فرج از پشت مي داند، نه جواز آميزش در پشت . اگر در روايات هم به اين آيه تمسك شده ،برای دلالت بر جواز آميزش در فرج از پشت تمسك شده ،نه جواز آميزش در پشت. آيه اي كه براي جواز آميزش در پشت به آن تمسك شده، آيه 71 سوره حجر است.
علامه در اين حكم فقهي با فقها اختلافي ندارد . ابهاماتي كه براي شما ايجاد شده، به سبب عدم تأمل كامل در كلام علامه در الميزان است.
پي نوشت ها:
1. ترجمه الميزان، ج2، ص 316.
2. همان، ص 326.
3. بقره(2) آيه 223.
4. حجر(15) آيه 71.
5. ترجمه الميزان، ج2، ص 327.
