پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
حاج شيخ عباس قمي در مفاتيح الجنان اين دعا را به نقل از محدث نوري در کتاب صحيفه ثانيه علويه نوشته و گفته که محدث نوري نوشته: ارباب طلسمات و تسخيرات آثار عجيبي براي اين دعا ذکر کرده اند، بعد محدث نوري گفته چون اعتماد بر قول اين افراد نداشتم، آن آثار را ذکر نکردم.
ما هم در جستجويي که در روايات داشتيم، نه تنها درباره آثار اين دعا بلکه درباره اصل اين دعا هم در کتب معتبره به مطلبي دست پيدا نکرديم.
البته عالمان در باره سند دعاها و آداب و مستحبات تسامح دارند . خداوند متعال هم به طور عام فرموده «ادعوني استجب لکم» ، بنابراين خواندن اين دعا و ديگر دعاهايي که سند معتبر به معصوم ندارد تا زماني که مشتمل بر مطلبي مخالف دين و قرآن نباشد، جايز دانسته اند.
باز هم تاکيد مي شود که اين دعا سندي قابل اعتماد به معصوم ندارد . قابل قياس با دعاهاي معتبر نيست، ولي خواندن آن ممنوع نمي باشد.
البته عمل به دستور عمل هاي ارباب طلسمات و تسخيرات جايز نيست. نبايد سبب رواج خرافات شود . اگر تلاوت آن را به عنوان مصداق طلب حاجت و دعا جايز دانسته ايم، از آن رو است که دعا لازم نيست ماثور و از امام معصوم رسيده باشد ،بلکه هر فرد مي تواند به زبان خود يا به زباني که به زيبايي خدا را خوانده، با خدا نجوا کند . اين دعا هم يک نجواي زيباست . جايز است با آن خدا را بخواند .

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
در قرآن كريم دو آيه به عنوان دعا براي افزايش صبر بيان شده است :
1- رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرينَ (1)
پروردگارا! بر ما صبر و شكيبايى فرو ريز، و گام‏هايمان را استوار ساز، و ما را بر گروه كافران پيروز گردان.
2- رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ تَوَفَّنا مُسْلِمينَ (2)
پروردگارا! صبر و شكيبايى بر ما فرو ريز و ما را در حالى كه تسليم [فرمان‏ها و احكامت‏] باشيم، بميران‏.
پى نوشت‏ها:
1. بقرة (2) آيه 250 .
2. اعراف (7) آيه 126 .

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
براي معصومين صلوات خاص وراد شده که بايد در کتب دعا و زيارت جستجو کرد از جمله:
صلواتي که حضرت امير در يکي از خطبه هاي جمعه خود بر رسول خدا فرستاد.(1)
صلوات بر رسول خدا که در صحيفه سجاديه وارد شده است.(2)
صلوات چهارده معصوم که به امام زمان منسوب است و به ابوالحسن ضراب اصفهاني رسيده است.(3)
صلوات بر امام حسين(ع)(4)
صلوات مخصوص امام رضا(ع)(5)
صلوات مخصوص هر يک از چهارده معصوم که از امام عسکري نقل شده است.(6)
اين ها از صلوات هاي مخصوصه است که براي آن بزرگواران وارد شده است . مورد آخر از همه جامع تر و معتبرتر است.
پي نوشت ها:
1. مفاتيح الجنان،ص651(صلوات و سلام بر حضرت رسول (ص) و فضيلت آن.
2. دعاي دوم صحيفه سجاديه.
3. مفاتيح،ص103 از اعمال روز جمعه.
4. همان،ص828.
5. همان،991.
6. همان،ص1093.

پرسش 1:
آرامش شرح
براي تقاضاي آرامش قلبي از خداوند در قنوت نماز چه دعايي بخوانيم؟

پاسخ:

پرسشگر گرامي؛ با عرض سلام و تشکر از ارتباط و اعتمادتان.
بزرگان دين آرامش را در ايمان بالا ويقين قلبي دانسته اند .ائمه معصومين براي رسيدن به يقين اين دعا را به ما ياد داده اند :
اللَّهـُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ إِيمَاناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِي و يـَقـِيـنـاً حَتّي أَعْلَمَ أَنَّهُ لَا يُصِيبُنِي إِلَّا مَا كَتَبْتَ لِي وَ رَضِّنِي بِمَا قَسَمْتَ لِي حَتَّى لَا أُحِبَّ تَعْجِيلَ مَا أَخَّرْتَ وَ لَا تَأْخِيرَ مَا عَجَّلْتَ ،يَا حَيُّ يـَا قـَيُّومُ ،بـِرَحـْمـَتـِكَ أَسْتَغِيثُ ،أَصْلِحْ لِي شَأْنِي كُلَّهُ وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي ،طَرْفَةَ عَيْنٍ أَبَداً وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ؛
خداوندا از تو ايماني مي خواهم که همراه قلبم باشد .يقيني که بدانم آنچه به من مي رسد ، جز آنچه برايم نوشته اي نيست . مرا به قسمت خودم خشنود گردان تا سريع انجام يافتن آنچه را به تعويق انداخته اي وعقب انداختن آنچه را به پيش انداخته اي ، نخواهم . اي زنده پاينده، به رحمتت پناه مي برم .تمام امور را اصلاح گردان .مرا چشم زدني به حال خودم وا مگذار . درود خدا بر محمد و خاندان او باد . (1)
در بعضي از متون دعايي چنين آورده اند که جهت آرامش قلب اين آيه را دائم بخواند :الا بذكر اللّه تطمئن القلوب .(2)

پي نوشت ها :
1. اصول كافى ، ج 4 ، ص 294 ، ج 10.
2. گنج هاي معنوي ، دعا جهت آرامش قلب.

پرسش 1:
سطح و علم علما و دانشمندان در علوم ديني چگونه سنجيده مي شود؟ شرح

پاسخ:
سطح‌بندي علوم و علما در حوزه‌ها به حسب شرايط زمان متفاوت مي‌باشد، بدين معنا که در زمان‌هاي قديم معيار خاصي براي سنجش علوم و علما وجود نداشته است. در آن زمان برخي از کتاب‌ها تدريس و علوم ديني آن ها را مي‌خوانده‌اند. هر کدام بهتر و بيشتر در عرصه تعليم ظهور و نمود پيدا مي‌کرد و خود را بهتر نشان مي‌داد، زودتر و بيشتر معروف و مشهور و جايگاه خاص خود را پيدا مي کرد . البته در ظهور و بروز استعداد ، قابليت‌ها و شيوه تعليم نقش اساسي داشته‌اند؛ مثلاً اگر کسي استعداد خوب داشت و نزد اساتيد برجسته درس مي‌خواند ،زود تر مراحل علمي را طي مي‌کرد؛ ولي آخرين مرحله اي علمي براي يک طلبه و روحاني ،کسب اجازه اجتهاد از مجتهدين بود،، بدين معنا که يک طلبه بعد از درس خواندن و تدريس به مرحله اي مي‌رسيد که توان استنباط احکام را از منابع اجتهاد پيدا مي‌کرد. يکي از مراجع ، به او اجازه اجتهاد مي‌داد. اين امر جايگاه و مقام علمي شخص را مشخص مي کرد.
اما امروزه در حوزه ها معيارها و شرايط خاصي براي سطح‌بندي طلاب و علما وجود دارد. بدين معنا که متون درسي حوزه در چند سطح تدوين يافته‌اند. هر کدام از طلاب با خواندن متون درسي مشخص يک سطح از حوزه گذرانده ، ميزان و مراحل تحصيل او بستگي به خواندن آن متون دارد، مِثلاً دوره مقدماتي، به دوره اي گفته مي‌شود که طلاب با ورود به حوزه متون خاصي را مي‌خوانند. به عبارت ديگر : تحصيل در حوزه ها به سه دوره مقدمات، سطح و خارج تقسيم مي‏شود:
دوره مقدمات:
سال هاي اوليه طلبگي (اول تا سوم) را سال هاي مقدمات و دروس مربوط به اين دوره را دروس مقدمات مي‏نامند. طلاب در اين سال ها بيشتر به علوم صرف و نحو و معاني و بيان و منطق مي‏پردازند . از اين طريق براي فهم و فقه و اصول، قرآن و حديث و ورود به مراحل سطح و خارج آماده مي‏شوند.
دوره سطح:
دوره سطح معمولا به پايه‏هاي چهارم تا دهم گفته مي‏شود که خود نيز به دو قسمت ‏سطح يک و دو تقسيم مي‏شود .در اين مرحله طلاب به تفصيل با همه مباحث فقهي و اصولي آشنا شده و يک دوره کامل فقه و نيمه استدلالي را مي‏گذارنند .کتاب هايي که براي اين مرحله از تحصيل طلاب نوشته شده‏اند، حاصل تلاش فقها و متخصصان علوم فقه و اصول است . با الهام از مکتب غني اهل بيت ،مباني استوار و ژرف فقهي، اصولي، کلاس و فلسفي را به يادگار گذاشته‏اند.
علوم قرآن، تفسير، و حديث و کلام از جمله مباحث ديگري است که در اين مرحله تدريس مي‏شوند.
دوره خارج:
اين مرحله معمولا بعد از گذاراندن حداقل ده سال تحصيلي در حوزه است. طلاب در اين مرحله به شکل عميق و گسترده و به صورت کاملا استدلالي مباحث فقه و اصول را مورد بحث قرار داده ،پايه‏هاي علمي خود را جهت نيل به قله رفيع اجتهاد پرورش مي‏دهند.
تفصيل کتاب ها در سه مرحله تحصيل در حوزه به شرح زير است:
کتاب هاي درسي در علم صرف.
کتاب هاي درسي در علم نحو.
کتاب هاي درسي در علوم بلاغت.
کتاب هاي درسي در علم منطق.
کتاب هاي درسي در علم کلام.
کتاب هاي درسي در علم فلسفه اسلامي.
کتاب هاي درسي در علم عرفان اسلامي.
کتاب هاي درسي در علم هيئت و رياضيات.
کتاب هاي درسي در علم اصول.
کتاب هاي درسي در علم فقه.
کتاب هاي درسي در درس خارج.
به طلاب بعد از طي اين مراحل و دوره‌ها مدرک داده مي‌شود که از آنها به عنوان سطح 1 (معادل فوق ديپلم) سطح 2، (معادل کار شناسي ) سطح 3 ( معادل کار شناسي ارشد ) سطح 4(معادل دکترا ) ياد مي‌شود که هر کدام از اين سطوح جايگاه علمي طلاب را مشخص مي کند .

بهترين ذکري که براي همه حالات (چه حالات ذکر شده در سوال و چه حالت هاي ديگر)وارد شده، ذکر "بسم الله الرحمن الرحيم" است. اين ذکر براي شروع هر حرکتي و هر کاري بهترين ذکر است . اگر هر کاري با اين ذکر مبارک شروع شود و بنده همه حرکات و سکناتش را با اين ذکر مبارک و با توجه عميق به آن شروع کند، همه زندگي اش مبارک بوده ،پيوسته در کنف حمايت خداي متعال است . همه شيطان هاي جني و انسي از او فراري اند.
علاوه بر آن براي هنگام سفر و خارج شدن از منزل ذکر ها و دعاهايي وارد شده از جمله:
رسول خدا فرمود:هيچ کس جايگزيني براي خانواده اش-هنگام غيبت _بر نگزيد بهتر از کسي که هنگام خروج از منزل و خداحافظي دو رکعت نماز خوانده و چنين دعا کند:
اللهم إني أستودعك [ اليوم ] ديني و نفسي و مالي وأهلي و ولدي و جيراني و أهل حزانتي ، الشاهد منا و الغائب وجميع ما أنعمت به علي ، اللهم اجعلنا في كنفك ومنعك وعياذك وعزك ، عز جارك وجل ثناؤك وامتنع عائذك ولا إله غيرك ، توكلت على الحي الذي لا يموت والحمد لله الذي لم يتخذ ولدا ولم يكن له شريك في الملك ولم يكن له ولي من الذل وكبره تكبيرا . الله أكبر كبيرا والحمد لله كثيرا وسبحان الله بكرة وأصيلا .(1)
امام رضا (ع) فرمود هر گاه براي سفر يا غير سفر از منزل خارج شدي، بگو:
بسم الله آمنت بالله ، توكلت على الله ، ما شاء الله لا حول ولا قوة إلا بالله(2)
ذکر هاي ديگري هم در مکارم الاخلاق و کتب ديگر وارد شده است.
در هنگام خواب، خواندن سوره هاي توحيد و معوذتين( قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق) و آيت الکرسي و تسبيح حضرت زهرا(س) وارد شده و دعاهاي وارده در اين زمان فراوانند، از جمله بگويد:
اللهم اني احتبست نفسي فاحتبسها في محل رضوانک و مغفرتک و ان رددتها فارددها مؤمنه عارفه بحق اوليائک حتي تتوفاها علي ذلک(3)
براي بقيه دعاها به فصل پنجم از باب هشتم حليه المتقين مراجعه کنيد.
در مورد بيدار شدن از امام صادق(ع) روايت شده که هنگام برخواستن از خواب بگويد:
سبحان الله رب النبيين و اله المرسلين و رب المستضعفين و الحمد لله الذي يحيي الموتي و هو علي کل شيء قدير(4)
براي ديدن بقيه دعاهاي وقت بيدار شدن به فصل هشتم از همان باب از حليه مراجعه کنيد.
کتاب "باقيات صالحات" که در حاشيه مفاتيح چاپ شده نيز اين آداب و ذکر ها و دعاها را دارد .
به هنگام شنيدن اذان نيز حکايت آن و بازگو کردن فصل هايي که مي شنود، مستحب است.(5)
پي نوشت ها:
1. مكارم الأخلاق ،طبرسي ، ص 245.
2.همان،ص246.
3. حليه المتقين،ص189.
4. همان، ص194.
5. توضيح المسائل، فصل اذان و اقامه.