پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
به خواسته اين شخص حداقل براي مدتي عمل نماييد. اين توصيه نه به جهت اجابت درخواست پسر، بلكه جهت كنترل هيجاني خود و كنترل عشق و علاقه اي است كه آن را امري مثبت مي دانيد . نقطه اميد و اتكا و نقطه اتكاي منطقي براي ايجاد ارتباط و ادامه يافتن آن مي دانيد.
آنچه به عنوان پايه مهمي براي ايجاد ارتباط يا تداوم آن مي دانيد، از نظر ما روان شناسان نقطه منفي ارتباط شما است.
با توضيح در مورد عشق و علاقه خود، سعي در تطهير آن و منطقي بودن آن براي پايه قرار گرفتن تداوم ارتباط داريد. اين نه تصور خاص شما، بلكه تصور همه يا غالب كساني است كه همانند شما به ايجاد ارتباط با جنس مخالف اقدام كرده ، تصور مي كنند عشق و علاقه مي تواند پايه و اساسي براي ازدواج موفق در آينده باشد، در حالي كه مشكل اساسي در همين جا است.
عشق و علاقه خود را مستند به شناخت از اخلاق و روحيات ايشان كرديد، در حالي كه اصولاً با وجود عشق و علاقه، شناخت كامل و همه جانبه و صحيح به هيچ روي امكان پذير نيست. ماهيت عشق و علاقه كه در قلمرو احساس است، با ماهيت شناخت كه در قلمرو عقل و خارج از احساس است، تفاوت ماهوي دارد.
خواسته يا ناخواسته شناخت شما تحت تاثير علاقه، نوع نگاه‌ و طبعاً‌ برخي رفتارهاي خاصي كه او در ارتباط با شما داشته ،براي تان حاصل شده است، در حالي كه زندگي آينده بسيار فراتر از چنين شناخت هايي مي طلبد. فريب دادن پسر و مسايلي كه بيان كرديد، همه از همين زاويه قابل بررسي است. مسلم است به او علاقه داشتيد و دوست نداشتيد او را از دست دهيد، يا اينكه مي خواستيد علاقه بيش تر او را متوجه خود كنيد، همه اين ها از نگاه عشق و علاقه مي تواند توجيه شود، اما بر اساس عقل قابل توجيه نبود و مطمئناً‌ دست به اين كار نمي زديد.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
در آغاز بيان دو نكته
اوّل: نگاهي كوتاه به فرهنگ ازدواج در جزيره العرب در زمان پيامبر:
1ـ عرب هاي جاهلي نسبت به دختر، بلكه جنس زن بي علاقه بودند، چون در محيطي كه دائم مردم با هم به جنگ و خونريزي مشغول بودند و هر كس هر قدر كه مي توانست، به ديگران ظلم روا مي داشت، خوف داشتند كه در جنگ، دختران اسير شوند و باعث ننگ آن طايفه گردند، نيز به جهت وضع بد اقتصادي و اين كه دختران به فحشا رو آورند و ... به دختر علاقه اي نداشتند، بلكه دختر داري را ضد ارزش مي شمردند و به زنده به گور كردن دختران رو آوردند.
2ـ چون جنگ و خونريزي در آن محيط امري متداول بود، و عرب جاهلي با اندك بهانه اي يكديگر را مي كشتند، حاصل به هم خوردن تعادل جمعيتي بود و نسبت زنان به مردان افزايش چشمگيري پيدا مي كرد (چون مردان به جنگ اقدام مي كردند، نه زنان و كشته ها از مردان بود) كه گزينه «چند زن داشتن» را براي رهايي از مشكل عدم تعادل جمعيتي پذيرفتند. اين مشكل در اكثر نقاط از جمله در ايران هم وجود داشت، ليكن در عربستان بيشتر بود.
3ـ در آن وضع ناگوار اقتصادي، زن گرفتن از يك خانواده و قبيله نوعي كمك به آنان محسوب مي شد، به همين جهت مشركان قريش به دامادهاي پيامبر فشار وارد مي كردند كه دختران پيامبر را طلاق دهند.
4ـ در محيطي كه نا امني و جنگ و خونريزي آسايش را از همگان ربوده بود، ازدواج از مهم ترين عامل بازدارندة از جنگ به شمار مي آمد.
5ـ در آن وضع زن بيوه اگر شوهر نمي كرد، خوشايند نبود، بلكه زشت شمرده مي شد. به مجرد آن كه شوهر مي مرد، يا از وي طلاق مي گرفت و عدّه وفات يا طلاق سپري مي شد، شوهري ديگر گزينش مي شد، مانند «اسماء بنت عميس» كه اوّل همسر جعفر بن ابي طالب شد، بعد از شهادتش به عقد ابوبكر در آمد و بعد از درگذشت ابوبكر همسر امام علي(ع) شد. اين شيوه در آن فرهنگ متداول بود.
نكتة دوم: نگاهي گذرا به ازدواج پيامبر.
1ـ پيامبر در 25 سالگي با حضرت خديجه كه چهل سالش بود و قبلاً يك يا دوبار شوهر كرده بود و با مرگ شوهر بيوه شده بود، ازدواج نمود، و به مدت بيست و پنج يا بيست و هشت سال با وي زندگي كرد و همسر ديگري نگرفت.
2ـ همه همسران پيامبر(جز عايشه) بيوه بودند. آنان پيش از آن كه به همسري پيامبر در آيند، يك يا دوبار شوهر نموده بودند و بعد از در گذشت و يا شهادت شوهر و انقضاي عدّه به عقد پيامبر در آمدند.
3ـ عمده ازدواج هاي پيامبر در شرايط سخت و دشوار جنگي صورت گرفته بود، مانند شكست مسلمانان در جنگ اُحد كه وضع مسلمانان بسيار ناراحت كننده بود.
4ـ پيامبر از قبايل مهم عرب مانند تيم، عدي، بني اميه، نيز يهوديان مدينه همسر انتخاب كرد، ولي از قبايل انصار زن نگرفت.
دقت در اين امور به ما مي فهماند كه ازدواج هاي پيامبر نه در پي ارضاي خواهش هاي نفساني، بلكه در جهت اهداف عالي بود كه ذيلاً بيان مي شود.

اوّلاً: اگر چنين بود، مي بايست در سنين جواني به اين امر مبادرت مي كرد، نه در سنين پيري و آن هم در شرايط سخت و دشوار.
دوم: اگر خوشگذراني انگيزه حضرت بود، مي بايست جهت گيري هايش در گزينش همسر، اين ادعا را اثبات كند. حضرت دنبال زنان زيبا و جذّاب از جهت امور جنسي و جواني نبود، حتي به خواستگاري برخي از زنان مانند «ام سلمه» رفت . او تعجب نمود دراين سن و سال كه كسي حاضر نمي شود با او ازدواج كند، چرا پيامبر دنبال زنان جوان نمي رود و به خواستگاري او كسي را فرستاده است.
سوم: آناني كه با انگيزه كاميابي جنسي به ازدواج هاي متعدد رو مي آورند،ماهيت زندگي آنان به گونه اي ديگر است. آنان به زرق و برق ظاهري زندگي، لباس و زينت زنان و رفاه و خوشگذراني رو مي آورند؛ درحالي كه سيره و زندگي پيامبر خلاف اين را نشان مي دهد. پيامبر در برابر خواست همسران خويش در مورد زرق و برق زندگي، آنان را مخيّر كرد كه يا ساده زيستي را برگزينند و به عنوان همسر پيامبر باقي بمانند و يا از حضرت طلاق بگيرند و بروند دنبال زرق و برق زندگي.
علامه طباطبايي در اين باره مي نويسد: داستان تعدّد زوجات پيامبر را نمي توان بر زن دوستي و شيفتگي آن حضرت نسبت به جنس زن حمل نمود، چه آن كه برنامه ازدواج حضرت در آغاز زندگي كه تنها به خديجه اكتفا نمود و هم چنين در پايان زندگي كه اصولاً ازدواج بر او حرام شد، منافات با بهتان زن دوستي حضرت دارد. (1)
چهارم: دو تن از زنان پيامبر كنيز بودند. اگر هدف پيامبر از ازدواج لذت بردن از آنان بود،اين دو چون كنيز بودند، بدون ازدواج، پيامبر مي توانست از آنان بهره مند شود. با اين تحليل ازدواج بي فايده بود.
بنابراين اهداف و حكمت هاي ازدواج پيامبر را مي بايست در اهداف بلند و ارزشي جستجو نمود كه برخي از آن ها بدين شرح است:
1ـ هدف سياسي ـ تبليغي:
يكي از اهداف ازدواج هاي پيامبر سياسي - تبليغي بود؛ يعني با ازدواج موقعيتش در بين قبايل مستحكم گردد و بر نفوذ سياسي و اجتماعيش افزوده شود و از اين راه براي رشد و گسترش اسلام استفاده نمايد.
حضرت به خاطر دست يابي بر موقعيت هاي بهتر اجتماعي و سياسي، در تبليغ دين خدا و استحكام آن و پيوند با قبايل بزرگ عرب و جلوگيري از كارشكني هاي آنان و حفظ سياست داخلي وايجاد زمينه مساعد براي مسلمان شدن قبايل عرب، به برخي ازدواج ها رو آورد.
در راستاي اين اهداف پيامبر با عايشه دختر ابوبكر از قبيله بزرگِ «تيم»، با حفصه دختر عمر از قبيله بزرگ «عدي»، با ام حبيبه دختر ابوسفيان از قبيله نامدار بني اميه، ام سلمه از بني مخزوم، سوده از بني اسد، ميمونه از بني هلال و صفيه از بني اسرائيل پيوند زناشويي برقرار نمود. ازدواج مهم ترين پيوند و ميثاق اجتماعي است، به ويژه در آن فرهنگ تأثير بسياري از خود به جا مي گذارد.
در آن محيطي كه جنگ و خونريزي و غارتگري رواج داشت، بلكه به تعبير «ابن خلدون» جنگ و خونريزي و غارتگري جزو خصلت ثانوي آنان شده بود،(2) بهترين عامل بازدارنده از جنگ ها و عامل وحدت و اُلفت، پيوند زناشويي بود. به همين جهت پيامبر با قبايل بزرگ قريش، به ويژه با قبايلي كه بيش از ديگران با پيامبر دشمن بودند، مانند بني اميه و بني اسرائيل،ازدواج نمود. امّا با قبايل انصار كه از سوي آنان هيچ خطري احساس نمي شد و نسبت به پيامبر دشمني نداشتند، ازدواج نكرد.
«گيورگيو» نويسنده مسيحي مي نويسد: محمد ام حبيبه را به ازدواج خود در آورد تا بدين ترتيب داماد ابوسفيان شود و از دشمني قريش نسبت به خود بكاهد. در نتيجه پيامبر با خاندان بني اميه و هند زن ابوسفيان و ساير دشمنان خونين خود خويشاوند شد و ام حبيبه عامل بسيار مؤثري براي تبليغ اسلام در خانواده هاي مكه شد.(3)
2ـ هدف تربيتي: پيامبر حمايت از محرومان و واماندگان را جزء آيين نجات بخش خويش قرار داد. قرآن مردم را به حمايت از واماندگان و محرومان و ايتام فرا مي خواند. پيامبر در مناسبت هاي مختلف مردم را به اين كار خداپسندانه تشويق نمود، و در عمل براي مردان بيچاره و وامانده در كنار مسجد «صفه» را بنا نهاد و حدود هشتاد نفر از آنان را در آن جا سكني داد.
حمايت عملي و صفه نشيني مربوط به مردان بود، اما درباره زنان با توجه به موقعيت آنان، اين گونه راه حل براي رهايي آنان از مشكلات پسنديده نبود، بلكه رسول خدا براي زنان راه حل ديگري را در نظر گرفت. حضرت از فرهنگ مردم و راه حل چند همسر داري كه بازتاب شرايط اجتماعي بود، بهره جست . مردان مسلمان را تشويق نمود كه زنان بي سرپرست و يتيم دار را به تناسب حالشان، با پيوند زناشويي به خانه هاي خويش راه بدهند، تا آنان و يتيمانشان از رنج بي سرپرستي و تنهايي و فقر مالي و عقده هاي رواني رهايي يابند؛ خود نيز در عمل به اين كار تن داد تا مسلمانان در عمل تشويق شوند و در مسير رفع محروميت واماندگان قدم بردارند.
پيامبر با زنان بيوه ازدواج نمود و آنان را به همراه فرزندان يتيمشان به خانه خويش راه داد،تا هم خودش به قدر توان در زدودن مشكلات گام برداشته باشد و هم الگوي خوبي براي مردم در اين امر باشد.
براي اگاهي بيشتر به کتاب، همسران پيامبر ، از اقاي حسن عاشوري لنگرود ،مراجعه نمائيد .
3پي نوشت ها :
1 . سيد محمد حسين طباطبايي، فرازهايي از اسلام، ص 174.
2 . مقدمه ابن خلدون(ترجمه)، ج 1، ص 286.
3 . محمد پيامبري كه از نو بايد شناخت، ص 207.

**************
در مورد ازدواج با عايشه كه كم سن وسال ترين همسر پيامبر بود با يد دانست
اولا شرايط سني که در فرهنگ ما ايرانيان امروزه متداول است، در آن عصر و نزد عرب هاي آن زمان متداول نبود. بسا اتفاق مي افتاد دختران نو رسيده به عقد مردان کهنسال در مي آمدند. در اين گونه ازدواج ها هيچ گونه خرده‌گيري و ملامتي وجود نداشت. مانند اين که در تاريخ آمده است که عمر از عثمان خواست که دخترش حفصه را به عقد خود در بياورد ، در حالي که عثمان حدود بيست سال از عمر بزرگ تر بود، نيز به ابو بکر که حدود ده سال از عمر بزرگ تر بود، پيشنهاد ازدواج با حفصه را داد.
در زمان پيامبر (ص) اين گونه از دواج ها، متعارف بود. عرب‌هاي شبه جزيره خوش نداشتند دختر دير ازدواج کند و مدت‌ها در خانه پدر بماند. بلکه مي‌کوشيدند دختران شان را زود هنگام شوهر دهند ، تا خيال شان آسوده شود. از سوي ديگراگر پيامبر کاري غيرمتعارف انجام مي‌داد، بدون شک دشمنان حضرت سوء استفاده کرده و آن را بر ضد رسالت پيامبر به کار مي‌گرفتند. در تاريخ هيچ نشاني نيست که دشمنان حضرت از اين ازدواج براي کوبيدن حضرت بهره گرفته باشند، اين دليل است که ازدواج حضرت با عايشه برخلاف عرف نبود.
دوم: به نوشته همه مورخان و سيره نويسان عايشه در سال دوم هجري و پس از جنگ بدر به خانه پيامبر راه پيدا کرد و مراسم عروسي برگزار شد. نيز نوشته اند: عقد عايشه در ماه شوال سال دهم بعثت، سه سال پيش از هجرت و عروسي او در ماه شوال در سال دوم هجري رخ داد(1)؛ يعني بين عقد عايشه با عروسي اش پنج سال فاصله بود. بنابراين اگر عقد عايشه در نه سالگي جاري شد، عروسي اش در چهارده سالگي صورت گرفت اما اگر عقدش در چهارده سالگي بود، ازدواجش در نوزده سالگي رخ داد.
دو نکته:
1- رواياتي که مربوط به کم بودن سن عايشه است، عمدتاً از وي نقل شده است. مي‌دانيم زنان تمايل دارند سن خودشان را کم تر از آن چه هست نشان دهند! شايد کم نشان دادن سن عايشه، ريشه در همين نکته داشته باشد.
2- اگر بپذيريم عايشه در هنگام اجراي صيغه عقد هفت ساله بود، در هنگام عروسي مي‌بايست دوازده ساله باشد، نه نُه ساله، چون بيان شد تاريخ اجراي صيغه عقد، شوال سال دهم، سه سال پيش از هجرت و تاريخ عروسي سال دوم هجري در ماه شوال واقع شد. بنابراين دليلي ندارد برخي از نويسندگان تفاوت بين تاريخ عقد و عروسي را دوسال قرار دهند.
جاي بسي تعجب و شگفتي است که سيره نويساني همانند ابن اسحاق و ابن هشام عايشه را در زمره مسلمانان نخستين قرار دهند و او را بيستمين مسلمان برشمارند اما در جاي ديگر بيان دارند که عايشه هفت ساله به عقد پيامبر درآمد و در نه سالگي در مدينه به خانه ايشان رفت!(2).
عموم سيره نويساني که از نظر زماني بعد از ابن اسحاق و ابن هشام قرار دارند، مطالب ضد و نقيضي (که باعث خرده گيري دشمنان مي‌شود) بيان داشته اند، از جمله «ابن قتيبه دينوري» در المعارف مي‌نويسد: عايشه شش ساله بود که به عقد پيامبر درآمد و در سال دوم هجري، هفده ماه پس از هجرت، در حالي که نه ساله بود ،وارد خانه پيامبر شد! بعد مي‌نويسد: او در سال پنجاه و هشتم هجري و در هفتاد سالگي درگذشت(3).
با تأمل در چند جمله مذکور، دو تناقض و ناسازگاري را مي‌توان مشاهده نمود:
يکي ناسازگاري بين سال عقد و سال عروسي که مي‌بايست پنج سال تفاوت داشته باشد، در حالي که در اين متن به سه سال کاهش پيدا کرده است.
ديگري ناسازگاري بين سن ازدواج با هفتاد ساله بودنش در سال پنجاه و هشت هجري.
اگر در سال پنجاه و هشتم هجري، هفتاد ساله بود، معنايش اين است که عايشه در سال دوازدهم پيش از هجرت متولد شده باشد، حال اگر ولادتش در سال دوازدهم پيش از هجرت باشد و در سال دوم هجري وارد خانه پيامبر شد، نتيجه مي‌گيريم عايشه در هنگامي که وارد خانه پيامبر شد و عروسي کرد، چهارده ساله بود، در حالي که در آغاز به جاي چهارده سال، نه سال را ذکر کرده است!
پي‌نوشت­ها:
1. طبقات الکبري، ج 8، ص 58.
2. سيرة ابن هشام، ج4، ص 214.
3. المعارف، ص 134؛مقدمه ابن خلدون(ترجمه)، ج 1، ص 286.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
مسير اعتقادي دين اسلام از شناخت و معرفت به خدا آغاز مي‏گردد و به انتهاي زندگي انسان ختم مي‏گردد كه معاد باشد. بنابراين، در ابتداي اين راه، اولويت با شناخت خدا و رسيدن به نوعي اعتقاد قلبي و يقين نسبت به او است، زيرا بدون شناخت پروردگار، اهداف و انگيزه‏هاي او از خلقت موجودات و انسان دانسته نمي‏شود و حقيقت وجود آدمي هرگز بر او آشكار نمي‏گردد. پس از آن نوبت مطالعه و شناخت صفات خداوند است كه عدل يكي از آن‏هاست. پس از شناخت خدا و صفات او، سير اعتقادي ما با پذيرش نبوت، امامت و معاد و عمل در طول زندگي براساس اين اعتقادات ادامه مي‏يابد.
اصول دين ما در حقيقت يك دوره كامل خداشناسي و انسان‏شناسي است، زيرا از رابطه عميقي كه ميان خالق و مخلوق وجود دارد پرده برمي‏دارد . انسان را به ارزش‏هاي واقعي آشنا مي‏سازد. شايد به همين دليل باشد كه اين اصول تحقيقي است، نه تقليدي؛ يعني هر انساني بايد با سرانگشت دقت و همت اين راه را بپيمايد، تا به سر منزل مقصود برسد.
بدين ترتيب، مطالعه منابع و مآخذ در اين مورد وسيله هايي هستند براي روشن‏تر شدن مسايل براي ذهن، ابزاري هستند براي بهتر انديشيدن، از اين رو هيچ يك از اين منابع و مآخذ نمي‏توانند راهبر و تكيه گاه باشند، بلكه صرفاً راهنما و مشاور هستند.
خوشبختانه در جامعه ما، كتاب‏هاي متنوعي در اين باره وجود دارد كه از ديرباز تاكنون به دست مؤلفان و انديشمندان به رشته تحرير درآمده‏اند. مي‏توانيد آن ها را در كتابخانه‏هاي عمومي بيابيد و استفاده كنيد. از اين ميان كتاب التوحيد شيخ صدوق، شرح التجريد علامه حلي، كشف‏المراد خواجه نصيرالدين طوسي از پيشينيان و كتاب‏هاي عدل الهي و جهان بيني اسلامي از شهيد مطهري، آموزش عقايد آقاي مصباح يزدي، آفريدگار جهان و خدا را چگونه بشناسيم آيت الله مكارم شيرازي، دوره اصول عقايد و معاد انسان و جهان از آيت الله سبحاني، بداية المعارف از مرحوم مظفر، بررسي مسايل كلي امامت از آيت الله اميني، معادشناسي از علامه سيد محمد حسين تهراني و... از نويسندگان معاصر مي‏توان نام برد. معاد در نگاه عقل و دين نيز كتاب جامعي است و اخيراً انتشارات دفتر چاپ كرده است. توفيقات شما را از درگاه خداوند عالم خواهانيم.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
طواف ضريح حرم هاي ائمه يا خانه خدا از يک سو يك نوع تكريم ، احترام و ارزش گذاشتن به آن ها است، به جهت انتسابي كه به خداوند دارند . از سويي ديگر اجابت دعوت خدا و لبيك گفتن به او و اعلام تسليم و وفاداري است .
وقتي گفته مي شود « دورت بگردم » يعني علاقه و محبت و عشقم به شما به مرحله اي فزوني يافته که مطيع بي چون و چرا و تسليم محض تو هستم . اگر چه برخي بدون توجه به صاحبخانه (خدا) ، در جستجوي خانه (كعبه)هستند . تمام همت خود را بر خانه قرار داده اند،اما هدف اساسي و فلسفه واقعي رسيدن به صاحب خانه است.
بر اساس برخي روايات ، کعبه در راستاي بيت معمور و در زير آن قرار دارد .چنان که بيت معمور در محاذات عرش خدا و در زير آن قرار گرفته است .بيت معمور عبادتگاهي است در آسمان چهارم که گروهي از فرشتگان پيوسته در حال عبادت در آن هستند . عده اي در حال قيام ، بعضي در حال رکوع و يا سجودند . عده اي نيز با طواف کردن دور آن معبد الهي، به عبادت خدا مشغول هستند . آيت الله جوادي آملي در کتاب صهباي حج مي نويسد :
« خداي سبحان براي اين که انسان فرشته خو شود ، و آثار فرشتگان در او ظاهر شود ، همان طور که با دستور به روزه گرفتن و پرهيز از لذايذ طبيعي از انسان ها مي خواهد تا همانند فرشتگان ، از خوردن و نوشيدن و ديگر کارهاي حيواني بر حذر باشند ، هم چنين با قرار دادن کعبه در زمين که محاذي بيت معمور و تمثل عرش خداوند است ، به انسان ها امر کرد تا بر گرد آن طواف کرده، نام حق را زمزمه کنند و براي خود و ديگران از خدا آمرزش بخواهند و اين گونه به ملائکه عرش الهي اقتدا کرده ، شباهت پيدا کنند .» (1) منظور اصلي و فلسفه حقيقي از تشبه به فرشتگان و مقرّبان که يکسره در بيت معمور و در حول عرش اعظم الهي طواف مي کنند ، طواف دل است، نه گِل، يعني حاجي واقعي کسي است که با دل و حقيقت وجودش و با ژرفاي قلب و روحش، نه تنها دور کعبه حقيقي ، که بيت معمور و بالاتر از آن ، عرش اعظم الهي را با چشم باطن نگرش مشاهده مي کند . دور آن طواف مي کند.
در عروج روحاني و معنوي خويش به جايي مي رسد ، آن چه مي بيند و شهود مي کند ، خانه و معبد نيست بلکه صاحب خانه است . از اين رو عارف کامل مرحوم ملا احمد نراقي مي نويسد :
مقصود کلي از طواف « طواف دل است به ياد پروردگار خانه ».. .روح طواف و حقيقت آن طواف دل است. (2) طواف کعبه يک نماد ظاهري است در عالم جسماني. چون بيش تر انسان ها از فهم و درک حقيقت «حضور و ادب » در پيشگاه الهي و طواف صاحبخانه از راه دل عاجزند ، امر شد صورت ظاهري آن را به اميد رسيدن به معرفت و معنويت بيش تر محقق سازند .
زيارت ،چرخيدن دور حرم و بوسيدن حرم مطهر اهل بيت (ع) و كارهايي از اين دست، بدان جهت نيست كه شيعه براي پيامبر و امامان (ع) در مقابل خدا مقام و ارزش مستقلي را بپذيرد و بدين جهت به آنان احترام بگذارد . اگر چنين بود، چيزي جز شرك نبود . بلكه ديدگاه شيعه نسبت به ائمه (ع) اين است كه اين بزرگان در مقابل خداوند متعال، از خود هيچ‏گونه استقلالي ندارند . همه عظمت خود را از اين گرفته‏اند كه بندگان شايسته‏اي براي خدا هستند . در رضاي الهي محو شده‏اند. پس چنين انسان‏هاي بزرگي به خاطر رابطه‏اي كه با خدا دارند ،سزاوار احترام‏اند . احترام به ايشان ، ارزش نهادن به آثار و نشانه هاي الهي و از برترين عبادت‏هاي الهي است.
احترام شيعه به ائمه (ع) هرگز از نوع پرستش نيست ، بلكه از انواع عبادت خداست كه دستور به احترام بزرگان دين داده است. بوسيدن حرم به جهت نسبت و رابطه‏اي است كه حرم با اين بزرگان و آنان با خدا دارند. همان گونه كه بوسيدن سنگ حجرالاسود و دست كشيدن روي آن ، عبادت سنگ يا عبادت خانه خدا نيست ، بلكه عبادت صاحبخانه و حجرالاسود يعني خدا است که به جهت انتساب آن به خداوند و اطاعت از دستور الهي مورد احترام است.
پي نوشت ها:
1. صهباي حج ، ص386
2. معراج السعاده ، ص699.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
در صورتي که احتياط لازم براي عدم تماس با نامحرم انجام شود و در عين حال بدون اختيار دست کسي با بدن نامحرم تماس پيدا کند، هم چنين در صورت اضطرار يا اجبار اگر دست کسي با بدن نامحرم تماس پيدا کند و قصد لذت در بين نباشد، اشکال ندارد.
پي نوشت:
1. امام خميني، تحرير الوسيله، ج2، کتاب النکاح، احکام النظر، ص243 ،مسأله 22.(نظررهبري در اين مسأله مطابق با فتواي امام است).

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
اگر فقط يک شب شيرمادرشما را خورده، با دختر عمويت محرم نيستيد. مي توانيد ازدواج كنيد.
براي محرم شدن حد اقل بايد پانزده مرتبه يا يک شبانه روز شير خورده باشد . هر بار از شير سير شده باشد .بين هر بار غذاي ديگر نخورده باشد.(1)
البته سعي نماييد از تشديد علاقه و ارتباط بيش تر خودداري نماييد؛ زيرا ممكن است كه حتي بر فرض عدم اشكال شرعي، برخي از مسايل، مانند مشكلات ژنتيكي، عدم رضايت برخي از اعضاي خانواده و مسايل ديگر در ازدواج و پيوند شما، مشكلات جدي ايجاد كند . به هر دليل به ازدواج ختم نشود، در حالي كه ايجاد تعلق و وابستگي زياد مي تواند براي هر دو طرف و به ويژه براي دختر عمو مشكلات روحي و عاطفي زيادي ايجاد كند.
پي نوشت:
1. امام خميني، توضيح المسائل ،مسئله 2474و2475.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
فتواي آيت الله مكارم به طور خاص اين است كه چت کردن با جنس مخالف اشکال دارد، زيرا غالباً پي آمدهاي منفي به همراه دارد. تجربه هاي مکرر نشان داده که رابطه هاي دختران و پسران دام شيطان است و منجر به اعمال خلاف شرع مي شود.(1)
پي‌نوشت‌:
1. آيت الله مکارم، استفتاآت، ج 3، س 686.

2علامه مي فرمايد به تصريح قرآن مشرکان واجب الوجود و خالق آسمان و زمين را خداي يگانه مي دانستند . به يگانگي او در واجب الوجودي و خالقيت آسمان و زمين باور داشتند. آيات زير حکايت از اين اعتقاد دارد:
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ فَأَنَّى يُؤْفَكُون؛‏(1)
اگر از آن ها بپرسى چه كسى آنان را آفريده، قطعاً مى‏گويند: خدا پس چگونه از عبادت او منحرف مى‏شوند؟!
وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ الْعَزيزُ الْعَليمُ؛(2)
هر گاه از آنان بپرسى: «چه كسى آسمان ها و زمين را آفريده است؟» مسلّماً مى‏گويند: «خداوند قادر و دانا آن ها را آفريده است»!
بله آنان در "الوهيت و عبادت" و در "ربوبيت و تدبير" براي خدا شريک قائل بودند، يعني شرکا را شريک خدا در اداره و تدبير جهان مي شمردند .بدين جهت آنان را مي پرستيدند تا تدبير را مطابق خواست و حاجت پرستندگان سامان دهند و شفيع پرستندگان نزد خدا باشند.
اما آياتي که نوشته ايد، با اين ادعا منافات ندارد.
در آيه 16 رعد مي فرمايد:
قُلْ مَنْ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ قُلْ أَ فَاتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ لا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ نَفْعاً وَ لا ضَرًّا؛
بگو چه کسي رب و مدبر آسمان و زمين است؟ بگو( بر خلاف زعم شما) خدا رب و تدبير کننده آن ها است. بگو آيا جز خدا کساني را به ولايت مي گيريد و سرپر ست و تدبير کننده خود مي دانيد که مالک نفع و ضرري براي خود نيستند.
نفع رساندن و دفع ضرر کردن همان ربوبيت و تدبير است ،نه واجب الوجودي و خالقيت آسمان و زمين .
آنان خلق و امر را دو موضوع جداگانه فرض مي کردند ،در حالي که خلق و امر در هم تنيده است . ربوبيت و تدبير، جدا از خلق نيست . آيات 56-58 واقعه ربوبيت را از غير خدا نفي مي کند، نه خلقت ابتدايي را که آنان از خدا مي دانستند. به آن آيات توجه کنيد:
نَحْنُ خَلَقْناكُمْ فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ أَ فَرَأَيْتُمْ ما تُمْنُونَ أَ أَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخالِقُونَ نَحْنُ قَدَّرْنا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقينَ عَلى‏ أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثالَكُمْ وَ نُنْشِئَكُمْ في‏ ما لا تَعْلَمُونَ وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولى‏ فَلَوْ لا تَذَكَّرُونَ أَ فَرَأَيْتُمْ ما تَحْرُثُونَ أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْناهُ حُطاماً فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ إِنَّا لَمُغْرَمُونَ بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ أَ فَرَأَيْتُمُ الْماءَ الَّذي تَشْرَبُونَ أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً فَلَوْ لا تَشْكُرُونَ أَ فَرَأَيْتُمُ النَّارَ الَّتي‏ تُورُونَ أَ أَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَها أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِؤُنَ نََحْنُ جَعَلْناها تَذْكِرَةً وَ مَتاعاً لِلْمُقْوينَ؛
ما شما را آفريديم .پس چرا (آفرينش مجدّد را) تصديق نمى‏كنيد؟! آيا از نطفه‏اى كه در رحم مى‏ريزيد آگاهيد؟! آيا شما آن را (در دوران جنينى) آفرينش (پى در پى) مى‏دهيد يا ما آفريدگاريم؟! ما در ميان شما مرگ را مقدّر ساختيم . هرگز كسى بر ما پيشى نمى‏گيرد! تا گروهى را به جاى گروه ديگرى بياوريم و شما را در جهانى كه نمى‏دانيد آفرينش تازه‏اى بخشيم! شما عالم نخستين را دانستيد. چگونه متذكّر نمى‏شويد (كه جهانى بعد از آن است)؟! آيا هيچ درباره آنچه كشت مى‏كنيد انديشيده‏ايد؟! آيا شما آن را مى‏رويانيد يا ما مى‏رويانيم؟! هر گاه بخواهيم آن را مبدّل به كاه در هم كوبيده مى‏كنيم كه تعجّب كنيد! (به گونه‏اى كه بگوييد:) راستى ما زيان كرده‏ايم، بلكه ما به كلّى محروميم! آيا به آبى كه مى‏نوشيد انديشيده‏ايد؟! آيا شما آن را از ابر نازل كرده‏ايد يا ما نازل مى‏كنيم؟! هر گاه بخواهيم، اين آب گوارا را تلخ و شور قرار مى‏دهيم پس چرا شكر نمى‏كنيد؟! آيا درباره آتشى كه مى‏افروزيد فكر كرده‏ايد؟! آيا شما درخت آن را آفريده‏ايد يا ما آفريده‏ايم؟! ما آن را وسيله يادآورى (براى همگان) و وسيله زندگى براى مسافران قرار داده‏ايم!
اين آيات تفصيل ربوبيت است که مشرکان براي خدايان خود قائل بودند . اين خلق همان تدبير است، نه خلقت ابتدايي جهان که مشرکان به خدا نسبت مي دادند.
اما آيه 31 يونس به شرح زير است:
قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ مَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ مَنْ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ؛
بگو: «چه كسى شما را از آسمان و زمين روزى مى‏دهد؟ يا چه كسى مالك (و خالق) گوش و چشم هاست؟ چه كسى زنده را از مرده، و مرده را از زنده بيرون مى‏آورد؟ چه كسى امور (جهان) را تدبير مى‏كند؟» به زودى (در پاسخ) مى‏گويند: «خدا»، بگو: «پس چرا تقوا پيشه نمى‏كنيد (و از خدا نمى‏ترسيد)؟!
اين آيه هم ربوبيت را از غير خدا نفي مي کند زيرا روزي دادن و خارج کردن زنده از مرده و برعکس همه از شئون ربوبيت است.
البته اين جا فرموده" فسيقولون الله" يعني بعد از دقت و تدبر و توجه مي گويند همه اين ها کار خدا است و گر نه ابتدا بدون تامل و بدون برهان و دليل، اين ها را به رب هايي که تراشيده بودند، نسبت مي دادند. بنا بر اين مشرکان براي خدا در ربوبيت شريک قائلند . وقتي مورد سوال واقع شوند و تامل کنند و اجابت نشدن دعاي شان را ببينند و بي هنري خدايان شان را در دفع ضرر و جلب نفع مشاهده کنند، آن گاه اعتراف مي کنند که همه شئون ربوبيت هم با خدا است.
پي نوشت ها:
1. زخرف(43)آيه87.
2. واقعه(56)آيه57-73.