با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
هر چند ريا در عبادت سبب باطل شدن عبادت است، لکن وسواس داشتن در مسئله ريا نيز سبب مي شود که انسان از فيض و برکات بسياري از امور عبادي محروم بماند.
همان طوري که ريا کردن ضرر دارد، وسواس در ريا نيز زمينه توفيقات معنوي را از انسان مي گيرد.
وسوسه از القاءات شيطان است، اگر از راه هاي ديگر نتوانست مؤمن را به انحراف بکشاند، از راه وسواس در انجام عبادات و ايجاد شبهه ريا وارد مي شود تا فکر و وقت مؤمن را تلف کند و از اين طريق او را به گناه بکشاند.
در روايت آمده است:« إِنَّمَا يُرِيدُ أَنْ يُطَاعَ فَإِذَا عُصِيَ لَمْ يَعُدْ إِلَى أَحَدِكُم‏» (1)يعني شيطان مي خواهد در طاعت او باشيد . وقتي شيطان را مخالفت کرديد، به سوي هيچ يک از شما باز نمي گردد.
اسلام مي خواهد شما به عنوان يک فرد مؤمن در تمام زمينه ها با وسواس مقابله کنيد و به وسواس و القاءات توجه نکنيد.
افراط و تفريط در اين مسأله مانند همه مسائل، اشتباه و خطاست. داشتن وسواس غلط است.(2)
اصل اعمال خود را براي رضاي خدا انجام دهيد .به وسواسي که در فکر شما ايجاد مي شود توجه نکنيد . بنا بگذاريد که عمل را براي رضاي خدا انجام مي دهيد. با اين روش هم در مسجد و جماعت شرکت کنيد و هم اين فکر را از خود دور کنيد. حتي اگر فکر مي کنيد که ريا انجام مي دهيد ،باز هم به اين فکر توجه نکنيد . نيّت خود را خالص کنيد. مدتي بي توجه به اين فکر رفتار کنيد، خود به خود اين حالت از شما برطرف مي شود.

پي نوشت ها:
1. الإستبصار،ج1- ص374،باب 217- باب من شك فلم يدر صلى ركعه.
2. آيت الله مکارم، اخلاق در قرآن، ج‏1، ص 290.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
متأسفانه شما سن دقيق خودتان را بيان نکرده ايد، ترتيب يا عدم رعايت ترتيب در ازدواج همشيران يکي ديگر از مسايل مهم در ازدواج است.
والدين معتقدند كه دختران شان را به ترتيب اولويت بزرگسالي شوهر دهند. اين نوع انديشه گاهي موجب ماندن چندين دختر در خانه مي‌گردد.
گاهي والدين استدلال مي‌کنند که اگر از دختر بزرگ عبور کنيم، ممکن است خواستگاري براي دختر بزرگ‌تر مراجعه نکند. اين باور گاهي باعث مي‌شود سرنوشت چند خواهر يا برادر به يکديگر وابسته شود و آنان نيز با مشکلاتي در اين زمينه روبرو شوند.
رعايت احترام نسبت به برادر يا خواهر بزرگ‌تر ضروري است، اما اگر در صدد باشيم که آن را به طور مطلق رعايت نماييم، گاهي مي‌تواند باعث از دست رفتن برخي موقعيت‌هاي مناسب براي خواهران و برادران محسوب گردد. در اين موارد اگر سن دختر يا پسري که به عنوان برادر يا خواهر کوچک‌تر مطرح هستند، چنان است که هنوز شانس ازدواج براي آنان هست، بهتر است کمي تحمل نمايند و اجازه دهند تا ترتيب ازدواج محقق شود.
اما چنانچه به دليل شرايط سني يا هر شرايطي ديگر، دختر يا پسر کوچک‌تر در معرض مخاطره قرار داشته و شانس ازدواج اندکي دارد، هرگز نبايد وارد اين اقدام مخاطره‌آميز گردد. در اين صورت، لازم است همشيره کوچک‌تر، در نخستين فرصت مناسب، پيش از همشيران بزرگ‌تر خود براي ازدواج اقدام نمايد.
همچنين گاهي فرد مناسب که از لحاظ جميع شرايط ممکن مطلوب است، براي خواستگاري از خواهر کوچک‌تر پيش‌قدم مي‌شود؛ در اين موارد، چنانچه امکان داشته باشد، خانواده‌ها مي‌توانند دو طرف را به يکديگر متعهد نمايند و برخي جنبه‌هاي تشريفاتي را به آينده واگذار نمايند؛ در غير اين صورت، انجام يک مراسم رسمي بدون ممانعت خواهد بود.
اما بدون ترديد، در مواردي که خواهران يا برادران ازدواج خودشان را عمداً به تأخير مي‌اندازند و يا خواستگارهاي شان را ردّ مي‌کنند، هرگز نبايد منتظر ازدواج آنان ماند و يا ازدواج را به تأخير انداخت. به هر حال به خدا توکل کنيد و مطمئن باشيد که خداوند بندگان خوب خودش را رها نخواهد کرد. خواندن يس هم به حکم يک وظيفه است و بخوانيد. ان شاء الله مؤثر واقع شود. اما هيچ يک باعث نمي‌شود تا ساير شؤون زندگي را تعطيل کنيد و منتظر بمانيد تا ازدواج محقق شود و سپس به زندگي ادامه دهيد.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
براي کنترل شهوت خود راهکارهاي عملي زير را مورد توجه قرار دهيد:
1- هفته‏اي يکي دو روز روزه مستحبي بگيريد.
2- هر روز به منظور تخليه انرژي جسماني خود به مقدار زياد ورزش کنيد.
3- اوقات فراغت خود را با انجام کارهاي هنري، فني، و... پرکنيد.
4- در خوردن مواد غذايي انرژي‏زا و محرک مثل، خرما، پياز، فلفل، تخم‏ مرغ و... به حداقل لازم اکتفا کنيد.
5- از تماشاي رفتارها و برجستگي‏هاي بدن ديگران و صحنه‏هاي تحريک کننده خود داري کنيد. امام صادق(ع) فرمود: «نگاه تيري از تيرهاي شيطان است . چه بسا نگاهي اندوه‏هاي زيادي در پي داشته باشد».
6- براي تمام اوقات شبانه روز خود برنامه‏اي منظم تدوين کنيد . هيچ زماني را بدون برنامه قبلي سپري نکنيد زيرا براي آن اوقات شيطان برنامه‏ ريزي مي‏کند.
7- با شرکت در مجالس مذهبي، دعا، خواندن نمازهاي نافله و نافله شب پيوسته در صدد تقويت نيروي ايمان خود باشيد.
طبيعي است براي کنترل شهوت لازم است با عزمي راسخ و اراده‏اي محکم به راهکارهاي فوق پاي بند باشيد . در پرتو عمل به آن نکات و بدون هيچ گونه تنبلي، سستي، اهمال‏کاري موفقيت خود را تضمين خواهيد کرد و گرنه دردي دوا نخواهد شد.
در هر صورت تا قبل از ازدواج شايسته است غريزه را به طور موقت کنترل نموده ، عفت و پاکي و پاکدامني خود را همچون گذشته حفظ و حراست نمائيد . رعايت اين امور همان تقوا است که در قرآن فرموده : اگر زمينه ازدواج برايتان فراهم نيست ، تقوا پيشه کنيد .
کنترل غريزه به دو صورت ممکن است تحقق پذيرد:
1- کنترل منفي:
غالبا وقتي سخن از کنترل غريزه جنسي به ميان مي‏آيد، توجه اشخاص به سمت و سوي نوع منفي آن جلب مي‏شود و آن اين است که کسي با وجود تحريکات مختلف و مواجهه با عوامل انگيزش غريزه، بخواهد با ميل تحريک شده‏اش مبارزه و مقابله کند و به سوي ارتکاب جرم نرود.
چنين کاري گرچه قطعا بهتر از آلايش دامن و عمل به جرم است، ولي پيامدهاي سوء و مخرب آن بر کسي پوشيده نيست. اين کار هم به غايت دشوار است و هم زيانبار . بدين جهت هرگاه شخصي به کنترل غريزه سفارش مي‏شود، با چنين برداشتي از آن و تصور دشواري و زيانباري آن، از پذيرفتن چنين توصيه‏هايي سرباز مي‏زند.
2- کنترل مثبت:
غريزه جنسي اگر با ازدواج مهار نگردد، مطلوب‏ترين راه تسلط بر آن، کنترل مثبت است و آن پرهيز از صحنه‏ها و کارهايي است که به تحريک غريزه مي‏انجامد.
اين نوع از کنترل، که در حقيقت جنبه‏ پيشگيري دارد، هم راحت است و هم بي‏زيان بلکه مفيد و راحت است، زيرا در اين صورت همچون وسيله نقليه‏اي است با سرعت معمولي و قانوني که در مواجهه با خطر، مهار آن زحمت چنداني ندارد ، زيرا با اين حال کنترل غريزه فشاري بر جسم و روان تحميل نمي‏کند تا به آن صدمه‏اي وارد شود و مفيد است چون موجب مي‏شود مغز و اعصاب و قواي بدن در حالت عادي به سر برند . تعادل رواني شخص محفوظ بماند . انرژي و سرمايه‏هاي جسمي و روحي او بيهوده مصرف نشوند. برخلاف ماشيني که با سرعتي بسيار و بايسته خود سير مي‏کند که چه بسا به کلي اختيار آن از دست صاحبش بيرون رفته و مصيبت‏هايي به بار آورد . کنترل آن هم در صورت تحقق، صدها زيان و رنج و زحمت و اضطراب براي وسيله و صاحب آن به همراه دارد.
خداوند در قرآن کريم مي‏فرمايد: «بايد کساني که قدرت و وضعيت مساعد براي ازدواج ندارند ،عفت پيشه کنند»(1).
با تأمل معلوم مي‏شود که عفت در آيه معنايي عام دارد . عفت در همه اعضا و اندام است . اکنون طريق کنترل مثبت را به اختصار برمي‏شمريم:
1- پرهيز از فکر و ترسيم صحنه‏هاي محرک در ذهن و خيال.
عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) نقل مي‏کند: «ان عيسي قال للحواريين:... ان موسي امرکم ان لا تزنوا و انا آمرکم ان لاتحدثوا انفسکم بالزنا فضلاً عن ان تزنوا، فان من حدّث نفسه بالزنا کان کمن اوقد في بيت مزوق فافسد التزاويق الدّخان و ا ن لم يحترق البيت؛
عيسي به اصحاب خود گفت:... موسي به شما دستور داد که زنا نکنيد و من به شما دستور مي‏دهم که فکر زنا هم در سر نپرورانيد تا چه رسد به اين که زنا کنيد ، زيرا کسي که خيال زنا کند ، مانند کسي است که در خانه‏اي نقش و نگار شده دود و آتش به پا کند. چنين کاري گرچه خانه را نمي‏سوزاند، ولي زينت و صفاي آن را مکدر کرده و فاسد مي‏کند» (2)
2- دوري از نگاه‏هاي مسموم و مناظر تحريک‏آميز.
قرآن کريم در دو آيه متوالي دستور به نگهداري چشم از نگاه حرام و هوس‏آلود داده است. در آيه اول مي‏فرمايد:
«قل للمؤمنين يغضّوا من ابصارهم و يحفظوا فروجهم...؛
به مؤمنان بگو ديدشان - را از نامحرمان - فرونشانند و نهانگاه‏هاي خود را - از وقوع در حرام - نگه دارند».
در آيه بعدي مي‏فرمايد:
«و قل للمؤمنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن...؛
به زنان مؤمن بگو - چشم هايشان را فرو گيرند و نهانگاه‏هاي خويش را محافظت کنند» (3)
در هر دو مورد خداوند متعال نخست دستور به مراقبت از نگاه محرک و عفت چشم مي‏دهد و آن گاه به حفاظت از عورت فرمان داده است.
رسول اکرم(ص) مي‏فرمايند:
«النظره سهم مسموم من سهام ابليس فمن ترکها خوفا من الله اعطاه الله ايمانا يجد حلاوته في قلبه؛
نگاه هوس‏آلود - تيري است مسموم از تيرهاي شيطان - هر کس آن را به جهت خوف الهي ترک کند، خداوند ايماني به او مي‏بخشد که حلاوت آن را در قلب خود احساس مي‏کند» (4)
3- گوش ندادن به آوازها و موسيقي‏هاي تحريک‏کننده و مبتذل.
از حضرت صادق(ع) آمده است: «ان رجلا سأله عن سماع الغناء فنهي عنه و تلا قول الله عز وجل: «ان السمع والبصر والفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤولاً».(5) «و قال يسأل السمع عما سمع والفؤاد عمّا عقد والبصر عما ابصر؛
مردي از حضرت درباره شنيدن آواز محرک پرسيد. حضرت نهي کرد و اين آيه را خواند:
«به يقين گوش و چشم و دل هر يک مورد سؤال خواهند بود» و فرمود:
گوش از آنچه شنيده و قلب از آنچه بدان دل بسته و چشم از آنچه ديده است، مسئول بوده و بازخواست خواهند شد».(6)
4- اجتناب شديد از نشست‏هاي غفلت ‏زا و معاشرت با دوستان ناباب و گوش سپردن به سخنان تحريک‏آميز.
از حضرت امام باقر روايت شده است:
«من اصغي الي ناطق فقد عبده، فان کان الناطق يؤدي عن الله عزوجل فقد عبدالله و ان کان يؤدي عن الشيطان فقد عبد الشيطان؛
هر کس به سخن گوينده‏اي گوش فرا دهد، او را بندگي کرده است، پس اگر ناطق از خدا بگويد شنونده، خداوند را بنده شده . اگر از شيطان و سخنان شيطاني بر زبانش جاري کند، بندگي شيطان کرده است» (7).
5- اعتدال در خوردن.
پرخوري و بي‏نظمي در خوردن در ذخيره‏سازي و انباشتن موادي که نيازمند خالي کردن و دفع شهوت باشد مؤثر است، ولي در صورت اعتدال و کم‏خوري سهم ناچيزي از آن صرف تهيه آن مواد مي‏شود.
در حديثي که قبلاً از پيامبر گرامي(ص) نقل کرديم، حضرت پس از آن که جوانان را به ازدواج ترغيب مي‏کند مي‏فرماند:
«هر کس قدرت بر ازدواج ندارد ، روزه بگيرد . روزه نيروي غريزه او را تضعيف مي‏کند»(8).
6- اشتغال، ورزش و سرگرمي‏هاي مفيد.
با وجود فراغت، هم مواد غذايي در تقويت غريزه به مصرف مي‏رسد و هم‏ فکر و خيال مصروف چاره‏سازي در تفريغ آن مي‏شود. در روايات بر اشتغال و کار و پرهيز از فراغت تأکيد بسيار شده است.
حضرت امام صادق(ع) در حديث پردامنه «مفضل» مي‏فرمايد:
«... وهکذا الانسان لو خلا من الشغل لخرج من الاشر والعبث والبطر الي ما يعظم ضرره عليه و علي من قرب منه...؛
انسان اگر بيکار و فارغ باشد، به بيهودگي و سرمستي دچار مي‏شود . بر اثر آن به مسايلي مبتلا مي‏شود که زيان آن هم بر خود و هم بر نزديکان او سنگيني خواهد کرد...» (9)
7- تلاوت قرآن.
انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفکر در مضامين آن، شفاي هر دردي است که به سرعت کار هر پريشاني را رو به سامان مي‏برد . زخم‏هاي پنهان را التيام مي‏دهد . همت‏ها را تا آسمان‏ها بالا مي‏برد . بشر را از فرو رفتن در عالم حيوانات را نجات مي‏بخشد.
اميرمؤمنان(ع) مي‏فرمايند:
«و تعلّموا القرآن فانه ربيع القلوب واستشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص؛
قرآن را فرا گيريد زيرا قرآن بهار دل هاست . از نور آن بر مرض‏ها و دردهاي خود مرهم بگذاريد، زيرا داروي شفابخش سينه‏هاست . آن را نيکو تلاوت کنيد که سودمندترين قصه‏هاست» (10).
راه حل دين در خصوص مقابله و مواجهه با غريزه جنسي ، نخست ازدواج است .
در صورت عدم امکان، کنترل مثبت با شرحي که بيان شد .
سپس کنترل منفي با وجود همه زيان‏هاي آن، ولي هيچ‏گاه به بي‏بند و باري و افسار گسيختگي و آلودگي به گناه رضايت نمي‏دهد . زيان آن را به مراتب خسارت‏بارتر و ويرانگرتر از ضرر کنترل منفي مي‏داند.

پي‌نوشت‌ها:
1. نور(24) آيه 33.
2. وسائل‏الشيعه، ج 14، ص 240.
3. نور، آيه 30 - 31.
4. الاخلاق، سيد عبدالله شبر، قم، انتشارات بصيرتي، ص 127.
5. اسراء(17) آيه 36.
6. مستدرک‏الوسائل، چاپ قديم، ج 2، ص 459، ابواب يکتسب به، باب 80.
7. وسائل‏الشيعه، چاپ ايران، کتابفروشي اسلاميه، ج 12، ص 236.
8. مستدرک الوسائل، ج 2، ص 531.
9. بحارالانوار، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلاميه، ج 3، ص 87.
10. وسائل‏الشيعه، ج 4، ص 825، ابواب قرائه القرآن، باب 1، ح 7.

باسلام و تشکر از اعتماد شما نسبت به مرکز
ما در مورد رفتار مادر و برادر شما با شما موافق هستيم، اگر واقعاً در همين وضعيت رخ داده باشند. اما اين هرگز به معناي موافق بودن با ارتباط نابهنگام براي ازدواج-از روي بهانه يا با قصد واقعي- نيستيم. علت آن هم مشخصاً به وضعيت وابستگي طرفين باز مي گردد که در آن شناخت‌ها مختل شده و ارزيابي دقيق امکان‌پذير نيست.
وابستگي امري جداي از دلبستگي است. هر يک از ما افرادي را مي‌شناسيم که نسبت به آن ها دلبستگي خاصي داريم؛ اما وجود يک دلبستگي هرگز منجر به وابسته بودن نخواهد شد. وابستگي الزاماً امري نامطلوب و نابهنجار به شمار مي آيد . مي‌توان به آن به ديدة يک اختلال نگريست. ما به افراد دلبسته هستيم اما مي‌توانيم بدون آن ها به زندگي ادامه دهيم و در عين حال به ياد آنان باشيم.
از جهات متعددي مي‌توان اجمالاً با اين عقيده موافق بود که «ازدواج پايان راه عشق است»؛ چون نگاه‌ها کاملاً پخته شده و هر يک از طرف مقابل مي‌خواهد که به مسؤوليت خود عمل کند .بر اساس تعهدات خود رفتار نمايد. در اين بين افرادي که پيش‌تر عاقلانه دست به انتخاب نزده‌اند و نگاه صرفاً عاشقانه ـ توام با هوس و شور جنسي- به موضوع داشته اند، چيزي براي تضمين ادامه دادن ندارند. به همين دليل آنچه مي‌توانست به عنوان يک مقوم براي کانون ازدواج باشد، اکنون موجود نيست و اين به معناي يک دردسرحداکثري است.
هرگز از ماهيت مسايل شما مطلع نيستيم. شرايط شما و طرف مقابل را نمي دانيم . بنا بر آن نيست که به تخريب يا محکوم نمودن آن بپردازيم؛ اما به ياد داشتن اين نکته نيز ضروري است که ما در بهترين و آرماني‌ترين شرايط نيز ملتزم به بررسي و دريافت يک تفسير روانشناختي هستيم.
به همين دليل يکي از توصيه‌هاي جدي ما به عموم دختران و پسران آن است که فرصت يک انتخاب خردمندانه را با پيشروي در برقراري روابط از خود نگيريد.
اما دربارة سن خودتان و پدرتان چيزي ننوشته ايد. اين مسأله همچنان در هاله ابهام قرار دارد.
هميشه تلاش کنيد تا با مسايل به صورت خلاق و فعال برخورد نماييد .تا اندازه اي وجود آن در شما محسوس است؛ بنابراين متقابلاً، همواره از رفتار واکنشي در برابر برادر و مادرتان بپرهيزيد. در پايان مشاوره روانشناختي را بهترين و امن‌ترين گزينه مي‌دانم . بهترين روش براي دست يابي به ميزان تناسب و سنخيت شما با يکديگر روش علمي است؛ هر چند معمولاً پس از يک دورة وابستگي طرفيني دست کشيدن و پاسخ ردّ شنيدن دشوار خواهد بود.
اما براي کسب رضايت والدين و به ويژه مادرتان بايد اطمينان آفريني کنيد. اين مسأله با وعده دادن و گفتگوي زود هنگام قطعاً محقق نخواهد شد بلکه با صبر و استفاده از روش هاي ارتباطي مستقر خواهد شد. اطمينان آفريني يک فرايند است که تدريجاً محقق مي‌گردد. ما نمي‌توانيم گذر زمان را در آن دخيل ندانيم.
الزاماً بايد تمام مراحل يک خواستگاري رسمي را طي کنيد و بدون آن همواره در معرض يک خطر بالقوه قرار داريد.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
منظور شما را از صحنه‌اي كه مي‌بينيد نمي‌دانم اما آيا نامه نوشتن شما براي ما بابت اين بوده است كه بگوييد هيچ بدي خاصي در خودارضايي نمي بينيد؟ در اين صورت بسيار متشكريم از اطلاع رساني شما. اساساً مشاوره و روان درماني براي افرادي است كه گمان مي كنند مشكلي در بين است . اگر واقعاً ايرادي در كار نيست، پس چرا تصميم به ترك آن داريد؟
اين دو طرف نامه كاملاً متناقض است . نمي‌توان به يك جمع بندي مناسبي درباره آن رسيد. روشن است كه نه در ايران اسلامي بلكه در هر نقطه‌اي از دنيا نيز فرايند درمان يكسان است . افرادي كه پس از مراجعه به كلينيك ترك رفتار نامطلوب خود را در معرض اشياي جنسي قرار مي‌دهند نمي‌پذيرند. نمي‌توانيد به ترك مناسب برسيد مگر آن كه هرگز خودتان را در معرض اشيا و صحنه‌هاي جنسي و خيال‌پردازي مرتبط با آن نسازيد.
چه كسي گفته كه غريزه جنسي مانند غذا خوردن است؟ هيچ ارتباط و تلازمي بين اين دو نيست . افرادي بي شمار هستند كه با در پيش گرفتن برنامه خويشتنداري در تمام دنيا و نه صرفاً در فرهنگ اسلامي از رفتارهاي جنسي دوري مي كنند . اگر ما اصل اختيار و قدرت اراده انسان را ناديده بگيريم و بگوييم كه انسان مقهور و مجبور به غريزه جنسي است كه ديگر جايي براي تكليف و درمان و اخلاق باقي نمي ماند. هر كسي كه با غريزه جنسي روبرو شود ،مجبور است آن را به هر نحو ممكن تخليه نمايد؛ اگر مشروع امكان پذير نبود ، با گناه.
البته اين امر پذيرفتني است كه اين كار سختي هايي هم دارد، اما بهتر است بگويم نمي خواهيم و نه آن كه نمي‌شود. پذيرش اين امر خود گامي بلند براي پيشرفت هاي بعدي خواهد بود. پس نگوييم نمي‌شود.
ما با اراده خودمان بر مسايل جنسي متمركز مي‌شويم و بعد از آن طلبكار مي‌شويم كه چرا نمي‌شود. اگر تمايل داشتيد تا بر برنامه ترك خودارضايي تمركز يابيد ،مي توانيد با بخش تلفني رايگان اين مركز با شماره 09640 تماس بگيريد و باروانشناسان باليني گفتگو كنيد.

پرسشگرگرامي باسلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز.
هيچ گاه فراموش نكنيد كه تأثير ما بر ديگران كاملاً محدود است . نمي توانيم بر ديگران به هر صورت كه مي‌خواهيم تأثير بگذاريم. در اين صورت تأثير گذاشتن بر روي ديگران تا حد زيادي بستگي به اين موضوع دارد كه تا چه اندازه حريم ديگران را رعايت مي‌كنيم . هر گاه از موانع ارتباطي استفاده كنيد، نمي توانيد اثر مطلوبي بر جاي بگذاريد. يكي از اين موانع ارتباطي نصيحت كردن است كه شما را از او دور مي‌سازد و اجازه نمي دهد كه به شما نزديك شود.
يكي از موانع ارتباطي مهم آن است كه بلافاصله در صدد حل كردن مسايل او بر آييد. متأسفانه هنگامي كه از اين ابزار استفاده مي‌كنيم گويا تلاش نمي‌كنيم تا احساسات فرد را دريابيم و فرد رنجيده خاطر مي‌گردد. پس همدلي كردن و فراهم آوردن فرصتي براي آن كه فرد مقابل مانند دختر دايي تان براي شما بگويد و صرفاً شنونده باشيد، بسيار اهميت دارد.
در نتيجه هر اندازه تلاش كنيد تا از اثر گذاري بر او به صورت مستقيم دور بمانيد و تنها پس از تخليه هيجاني به او رسيدگي كنيد، موفق‌تر خواهيد بود.
انتظار معجزه و موفقيت چشمگير نداشته باشيد. تغييرات ممكن است زماني طولاني به طول بيانجامد و اين نبايد مايه نگراني شما باشد . مهم اين است در مسيري درست حركت نمائيد و اين يعني فراهم آوردن فرصتي براي تخليه احساسات .در نتيجه فرد نيازي نمي بيند كه با ديگران ارتباط برقرار نمايد.
در ادامه فرد مي پذيرد كه با يك بحران روبرو است . مي‌تواند با مراجعه به يك روانشناس به گفتگو و برطرف نمودن مسأله بپردازد؛ اما بي شك تا وقتي كه جو تهديد وجود دارد و ممكن است به او برچسب بزنيم، او به اين امر رضايت نخواهد داد. همه چيز در مدار شنونده خوب بودن و همدلي صورت خواهد پذيرفت. اين رفتار بايد از سوي بستگان او نيز جريان داشته باشد.