با سلام و عرض خسته نباشید خدمت شما دوستان و عالمان دینی عزیز و گرانقدر. می خواستم که با استدلال و منطق و پاسخ های مناسب به پرسش من جواب بدهید. اما پرسش: می خواستم بدانم برای سینه زدن باید لخت شد یا نه ؟ ایا این حرکت اشکالی دارد یا نه ؟ مگر رسول خدا نمی دانست که حسین چنین مصیبتی را در پیش دارد پس از همان موقع می گفتند که برای حسین لخت شوید و سینه بزنید ولی هرگز از چنین واژه هایی استفاده نکرده اند بلکه شیوه امامان ما گریه برحسین و معرفت حسینی بود نه این بازی های انسانی که ما برای خود درست کرده ایم و مراسم پر شعور و پر معرفت عزای حسینی را به یک بازیچه برای جوانانی که دوست دارند فلان کار را درسینه زنی انجام دهند باز کردهایم لطفا پاسخ را شرح دهید؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
به دو گفتار زير توجه نمائيد تا رفع شبه گردد:
1 -در زمان پيامبر و امامان(ع) در عزاي عزيزان به ويژه در شهادت حمزه سيد الشهدا و سپس در شهادت سالار شهيدان حسين بن علي(ع) و ساير شهيدان كربلا روضه مي خواندند و تا حدودي به سينه مي زدند(شبيه سينه زني امروزي) و گريه مي كردند و زنان بي تابي نشان مي دادند.
در دوره امامان(ع) از امام سجاد به بعد در مصيبت امام حسين(ع) غالباً يك نفر مصيبت و مرثيه مي خواند و خود و ديگران گريه مي كردند. لكن به شكل مرسوم فعلي نبود كه هيئت و زنجير زني برپا كنند. اما اين نحوه عزداري علاوه بر آن كه ضرري ندارد ـ البته اگر شؤون اسلامي رعايت شود ـ جزء شعائر الهي و نشان دهنده محبت افراد به اهل بيت مي باشد.
در زمان امام باقر (ع)، امام كاظم(ع)، امام سجاد(ع) نيز چنين بود. در مورد امام رضا (ع) نقل كرده اند كه حضرت از دعبل خزاعي درخواست كرد مرثيه بخواند. در تاريخ معروف است كه حضرت به شعر او جريان شهادت خود را نيز افزود.(1)
اما ديگر صورت هاي عزاداري كم كم و به مرور زمان پيدا شد. برخي از شيوه هاي عزاداري باعث توهين به مذهب مي شود( مانند قمه زني) كه مي بايست از آن دوري نمود.
شيوهاي تازه عزاداري، موجب نمي شود كه به طور كلي مطرود باشد، بلكه بايد با معيارهاي ديني سنجيده شده، اگر خارج از چهار چوب بوده يا با معيار ديني همخواني نداشت، مورد رد و انكار قرار گيرد.
عزاداري براي سالار شهيدان و بزرگداشت آن واقعه حزن انگيز و اظهار محبّت به خاندان عصمت و طهارت امري پسنديده و لازم است. به فرموده امام خميني (ره) در وضع موجود قمه نزنند. شبيه خواني اگر مشتمل بر محرمات و موجب وهن مذهب نباشد، مانع ندارد؛ اگر چه روضه‌خواني بهتر است. عزاداري براي سيد مظلومان از افضل قربات است.(2)
مرحوم آيه الله فاضل لنكراني در اين باره فرمود: سينه زدن و زنجير زدن براي عزاداري گرچه جاي آن سرخ شود، اشكالي ندارد. از ثواب بالايي برخوردار است، مشروط بر آن كه موجب ضرر مهم و اضرار بر نفس نباشد. اما اگر به حدي كه باعث ضرر عمده اي بر بدن باشد. (مثلاً خون جاري شود) جايز نيست.(3)
براي اظهار شادي يا حزن، در مكان هاي متفاوت و زمان هاي گوناگون ،آداب و رسوم خاصي به وجود امده كه اگر با اموزه هاي ديني در تضاد نباشد، اشكال ندارد. بلكه گاهي پسنديده نيز مي باشد. و لازم نيست ، همه چيز در زمان معصومان رخ داده باشد تا مشروعيت داشته باشد. در زمان پيامبر (ص) اطعام نمودن با خرما و نان و مانند اين ها متعارف بود. ولي در عصر ما اطعام نوعا با برنج و كباب و مرغ و شيريني و.....انجام مي شود يا لباس پوشيدن ما در اين عصر با عصر پيامبر (ص) بسيار متفاوت است ايا مي توان گفت: اين طور اطعام يا لباس پوشيدن، اشكال دارد .؟ شيوه عزاداري هم همينطور است. البته بايد حماسه كربلا به صورت منطقي و عقلي وعقل پسند تحليل و بررسي شود. كه اين كار توسط مبلغان و نويسندگان انجام مي شود. بايد با تحريك احساسات صحيح هم اين كار انجام شود كه مي شود. بديهي است برخي را فقط از راه احساسات مي توان جذب كرد.
پي‌نوشت ها:
1. كامل الزيارات، جعفر بن محمد بن قولويه، ص326، سال چاپ 1417،ناشر مؤسسة نشر الفقاهة؛ فرهنگ عاشورا، جواد محدثي، ص252 و 312، نشر معروف.
2. استفتاءات امام، ج 2، ص28، كارهاي متفرقه، سوال 71.
3. آيت اللّه فاضل لنكراني، جامع المسائل، ج 1، ص 619، سوال 2161.
لخت شدن براي سينه زني در عزاداري:
نظر آيات عظام، امام خميني، آيت الله خامنه اي، سيستاني، شبيري زنجاني، وحيد خراساني:
لخت شدن مردان، براي سينه زني اشكال ندارد؛ ليكن زنها نبايد به بدن مرد أجنبىّ نگاه كنند.(1)
آيت الله مكارم: و آيت الله صافي. لخت شدن براي سينه زني در جايي كه در معرض ديد خانم ها باشد جايز نيست.(2)
آيت الله نوري همداني: اگر لخت شدن براي سينه زدن در مراسم عزاداري، سبب وهن به مجلس عزاداري نباشد، اشكال ندارد. چنانچه خانم ها حضور داشته باشند، برخانم ها واجب است كه از نگاه كردن به بدن مرد ها خود داري نمايند. اگر پرده اي بين مرد و زن ها وجود داشته باشد و خانم ها پشت برده باشند و بدن مرد ها ديده نشود، حضور خانم ها نيز اشكال ندارد.(3)
البته شايسته است كه عزادارى براي امام حسين (ع) با وقار و به صورت آبرومندى برگزار شود. وموجب وهن به اسلام نشود، همچنين باعث نشود كه دشمنان اسلام از ان بر عليه اسلام و اهل بيت (ع) سوء استفاده نمايند.
پي نوشت ها:
1. امام خميني، استفتائات، ج3، سؤالات متفرقه، احكام عزداري، سؤال 35؛ سؤال تلفني (7112438-0251) از دفتر آيت الله خامنه اي، آيت الله سيستاني؛ (سايت، سؤال4و6؛ سؤال تلفني از دفاتر آيات عظام شبيري زنجاني، وحيد خراساني و صافي گلپايگاني.
2. آيت الله مكارم، احكام جوانان، سؤال 494. سايت آيت الله صافي: فقه عاشورائي و احكام عزاداري.
3. سؤال تلفني (7741850-0251) از دفتر آيت الله نوري همداني.
موفق و موید باشید
