منشا حکم رجم

قرآن کریم کتاب قانون الهی است که کلیات احکام خدا را بیان می کند و جزئیات آن توسط اهل بیت عصمت که مفسر واقعی قرآن هستند بیان می شود.
بنابراین، حکم کلی زنا در قرآن بیان شده است. اما حکم رجم در آیات قرآن نیامده و لااقل از ظاهر آیات قرآن استفاده نمی شود. ولی این حکم از احکام قطعی اسلام است که در روایات پیامبر و اهل بیت آمده است.
در توضیح عرض می شود:
منابع احکام اسلام عبارت است از: قرآن، سنت پیامبر (و اهل بیت که ادامه سنت پیامبر است)،عقل (احکامی که عقل به آنها یقین دارد) و اجماع ؛ البته دو منبع سوم و چهارم محدود می باشند و غالب احکام اسلام مستند به قرآن یا سنت است.
بسیاری از احکام یا جزئیات آنها در قرآن نیامده و قرآن، پیامبر را به عنوان مفسر و مبین خود و بیان کننده جزئیات احکام معرفی کرده است:
« انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم(1)؛
و ذکر را بر تو نازل کردیم تا آنچه را بر مردم نازل شده بر ایشان بیان کنی».
«هو الذی بعث فی الامیین رسولا منهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب (2)؛
او همان است که بین درس ناخواندگان پیامبری از خودشان برگزید تا آیاتش را بر آنان بخواند و پرورششان دهد و کتاب را به آنان بیاموزد».
«ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا(3)؛
آنچه را رسول خدا به شما داد بگیرید و آنچه را نهی کرد، دست بکشید».
با توجه به این آیات رسول خدا از جانب خدا ولایت تشریعی دارد و می تواند جزئیات احکام را بیان کرده و شرح و تفصیل دهد.
در مورد گناه شنیع زنا، سه مجازات مطرح شده که فقط یکی از آنها در قرآن آمده آن هم مجازات شلاق است که مربوط به شایع ترین نوع زناست.
دو نوع دیگر از مجازات برای زنا در روایات و سنت پیامبر تعیین شده که عبارت است از کشتن برای زنای با محارم و سنگسار برای زنای زن یا مرد محصن(با شرایطی که ذکر شده است).
روایات فراوانی از معصومان مستند این دو مجازات است . می توانید به کتاب وسائل الشیعه،ج18 باب 19 از ابواب حد زنا در مورد حد زنا کننده با محارم و به همان کتاب ،باب 1در مورد زنای محصنه مراجعه کنید. اگر مرد عاقلی دارای همسر دائم باشد که هر گاه خواست بتواند با او همبستر شود و هیچ مانعی از این جهت نباشد و با این حال زنا کند، بر او حد زنای محصنه جاری می شود. همچنین زن عاقلی که همسر دائم داشته باشد که هر گاه خواست بتواند با او خلوت کند . اگر زنا کند ،زنایش محصنه است. (4)
بعضی از روایات مربوط به زنای محصنه:
امام صادق(ع): سنگسار حد بزرگ خدا و تازیانه حد کوچک است.
امام باقر (ع):امام علی (ع) در مورد زنای محصنه حکم به سنگسار داد.
اصبغ بن نباته گوید: پنج نفر را به جرم زنا نزد عمر آوردند و او دستور داد هر کدام را صد تازیانه بزنند. امام علی (ع) که حاضر بود فرمود:حکم خدا در مورد آنان این نیست . عمر از امام خواست حکم خدا را در مورد آنان اجرا کند. امام یکی را گردن زد. دیگری را سنگسار کرد. سومی را صد و چهارمی را پنجاه تازیانه زد. پنجمی را تنبیه کرد.
البته اگر اجرای حد سنگسار در زمانی به خاطر شرایط اجتماعی به مصلحت اسلام نباشد و مثلاً تبلیغات علیه اسلام سبب خشن جلوه دادن اسلام شود، ولی امر مسلمانان می تواند اجرای آن را متوقف کرده و مجازات جایگزین معین کند .تشخیص مصلحت نبودن اجرای آن با مجتهدان و خبرگان و اسلام شناسان متعهد است.
در نتیجه قرآن کریم بیانگر احکام کلی است. ولی به مفاد حدیث ثقلین بیان جزئیات احکام به عهده اهل بیت می باشد. مثلا در قرآن کریم اصل وجوب نماز بیان شده است. اما جزئیات مسئله مانند اینکه نماز صبح دو رکعت و ظهر و عصر چهار رکعت و مغرب سه رکعت است، در قرآن بیان نشده است یا مثلا حکم جهر و اخفات آن و سایر جزئیات نماز و نیز جزئیات سایر احکام در قرآن بیان نشده است. دلیل این است که قرآن کتابی است که کلیات قانون احکام الهی را بیان می کند ولی اهل بیت علیهم السلام بعد از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله مفسر قرآن هستند و با برداشت از متن قرآن و سنت رسول اسلام (ص) جزئیات احکام را بیان می کنند.
در مورد زنا نیز قرآن به صورت کلی مسئله را بیان می کند ولی بیان موارد و جزئیات با پیامبر و ائمه است. آنها نیز با استفاده از منبع وحی ، قرآن را تفسیر نموده و احکام را طبق قرآن کریم بیان می کنند.
در روایات، بیان شده که زنا دو قسم است:
یک وقت شخص زنا کار مجرد است. اگر مرد و زن مجرد با هم زنا کنند، درصورتی که آزاد باشند، حکم آن 100 ضربه شلاق می باشد .
گاهی مرد و زن که دارای همسر هستند و همسر آنها در دسترس آنهاست، به نحوی که هر وقت بخواهند با همسرشان می توانند آمیزش جنسی نمایند، با این شرایط اگر مرد و زن همسر دار زنا نماید، درصورتی که نزد حاکم شرع ثابت شود، زنا کار محصن و همسر دار را سنگسار می کند، زیرا این جرم سنگین محسوب می شود . اگر جلو آن گرفته نشود ، سبب آلودگی جامعه و از هم پاشیدن خانواده ها می گردد و نسل پاک از بین می رود.
به صرف ادعا کردن این حکم اجرا نمی شود بلکه باید نزد حاکم شرع ثابت شود. راه اثبات آن چنان دشوار بیان شده است که به ندرت می توان این مسئله را اثبات نمود، تا کسی بدون گناه محکوم به سنگسار نشود. مثلا چهار شاهد عادل شهادت به زنای آنها بدهد، آن هم به این صورت که بگویند آنها خود شان دیده اند که عمل زنا را انجام داده است . شهادت این چهار نفر باید در تمام خصوصیاتی که شهادت می دهند اختلاف نداشته باشد. بنابر این اگر سه نفر شهادت بدهند که دیدیم که زنا نموده و یک نفر شهادت بدهد که مثلا فقط دیده است که این مرد و زن در زیر یک جامه خوابیده اند. اما عمل زنا را به چشم ندیده است، حکم اثبات نمی شود.
در هر صورت اگر با شرایطی که بیان شد، نزد حاکم شرع ثابت شود کسی که به ناموس مردم به این نحو خیانت نموده و یا زنی که با وجود داشتن شوهر به خانواده ، چنین خیانتی بکند، عقوبت او باید به حدی شدید باشد که دیگران عبرت بگیرند. عقوبت جنبه باز دارندگی دارد و این به جهت اهمیتی است که دین اسلام به حفظ نظام خانواده و طهارت نسل داده است.
نتیجه: در مورد رجم روایات زیادی از معصومین (ع) وارد شده است و مبنای حکم سنگسار روایات پیامبر و اهل بیت (ع) می باشد و دلیلی بر مقطعی بودن این حکم نداریم .
پی نوشت ها:
1.نحل (16)،آیه 44.
2. جمعه(62)،آیه 2.
3.حشر(59)،آیه7.
4.ر.ک. وسائل الشیعه ،ج18،ص 351 به بعد (باتب 2 از ابواب حد زنا) و جواهر الکلام، ج41،ص269و ص276.