در برابر شبهه نقش سلمان در شکل گیری اسلام چه پاسخی منطقی بدهیم؟

پرسش 1:
در برابر شبهه نقش سلمان در شکل گيري اسلام چه پاسخي منطقي بدهيم؟
شرح : شبهه اي را از سوي يکي از آشنايان دريافت کردم و خواستار پاسخي براي وي هستم. اين پرسش يا بهتر بگويم شبهه را که نويسنده ي آن هم مشخص نيست، يکي از آشنايان برايم ارسال کرده و خواستار جواب است. بهتر ديدم آن را براي شما بفرستم تا بتوانم جواب مستدل و درستي برايش ارسال کنم. از توجهتون ممنونم. ================================================================= سلمان فارسي ، بزرگترين خيانتکار تاريخ ايران را بهتر بشناسيم /کاوشي در باب شکل گيري ساختار اسلام ================================================================ در 1 1. چرا شاهان ساساني گاهي بر پيروان ديگر مذاهب سختگيري مي کردند و مطابق نظر موبدان عمل مي کردند ؟ در ايران آن زمان، رقيب جدي به نام روم داشت که دين رسمي کشور آنها ، مسيحيت بود. با توجه به اينکه برخي پيرو دين مسيح در ايران آن روزگار نيز وجود داشت، وجود دين رسمي زرتشت مي توانست به ايجاد اتحاد در جامعه براي مقابله با روم منجر شود؟
پاسخ:
پرسشگرگرامي با سپاس و تشکر از ارتباط تان با مرکز
شايد همان گونه كه بيان شده پافشاري حكومت بر دين زرتشت به آن جهت بود كه موبدان در تشكيلات حكومت ساساني نفوذ بيش از حد داشته و بيم اختلاف مذاهب داشتند اما بايد دانست در آستانه ظهور دين اسلام , دين و مذهب با نفوذ و واحدي که مورد قبول همه ايرانيان باشد , در ايران حاکم نبود و رواج نداشت. دين زرتشت که حدودا بالغ بر 1600 سال پيش در ايران ظهور کرده بود , در دوره ساساني چنان دستخوش تحريف و انحراف شده بود که با شکل و محتوي اوليه و اصلي خود به کلي متفاوت شده و ديگر پاسخ گوي نيازهاي ايرانيان نبود.
جامعه ساساني در لواي آداب , مناسک و تشريفات ديني چنان مشمئز کننده گرديد که سرخوردگي مردم را در پي داشت. موبدان زرتشتي خودکامگي، سودجويي و قدرت طلبي را به اعلا درجه رسانده و براي رسيدن به مقاصد خود مذهب زرتشتي را از سادگي و بي آلايشي خارج و آن را اسير خراقات و رسوم خشک و خسته کننده و دچار دشواري و پيچيدگي و مقررات رنج آور و بيهوده کردند. موبدان اختناق مذهبي حاکم در زمان ساساني را به اوج رساندند و با سختگيري ها و اخذ وجوه سنگين با عناوين مختلف خود را منفور توده هاي مردم ساختند. دستگاه فاسد موبدان ، اعمال و رفتارهاي شاهان ستم پيشه ، نظام طبقاتي و کاستي جامعه عصر ساساني را توجيه مي کرد. (1) تفرقه و اختلاف بين موبدان به بالاترين حد رسيد. موبدان در آزار و اذيت و کشتار پيروان اديان ديگر به ويژه در برخورد با ماني، مزدک و پيروان آن ها بسيار افراط کردند.
انحطاط آيين زرتشت باعث گرديد تا به شدت مورد بي مهري و بي اعتنائي قرار گيرد و روح ايراني را آرزده سازد و از اين آيين خسته و فراري شود. به همين دليل در گوشه و کنار ايران آيين هاي ديگري سر برآوردند. با اقبال مردم روبرو شدند. در غرب و جنوب ايران آيين ماني و مزدکي با هدف اصلاح و نجات جامعه ايراني ظهور کردند. در زماني که آيين زرتشتي از نفس و رونق افتاده بود، اديان يهود و مسيحي پيروان زيادي براي خود دست و پا کردند. صبي ها (صابئين) آزادانه فعاليت داشتند. دانشمندان اين اديان به ويژه مسيحيان بر مراکز علمي ايران به ويژه دانشگاه جندي شاپور اشراف کامل پيدا کردند. زمينه را براي تبليغ و ترويج دين و آيين خود فراهم و هموار ساختند.
در شرق ايران در نزديکي هاي بلخ محل تولد و ظهور زرتشت , راهبان بودائي مدت ها بود که دست به کار شده و هزاران نفر را به آيين خود دعوت کرده بودند. حضور قدرتمند اين راهبان چنان تاثيرگذار بود که تنديس هاي بزرگي از بودا در نزديکي هاي حصار شهر بلخ ساخته و پرداخته شده و بر باورها و معتقدات زرتشتي گري سايه و سيطره انداخته بود. طبقه موبدان چنان از مردم فاصله گرفته بودند که گاهي شاهان ساساني نجات خود را در دوري از معبد و نزديکي به اديان ديگر حتي مسيحيت مي دانستند.
آشفتگي مذهبي جامعه ايراني و رويگرداني آن ها از دين زرتشتي آن ها را به دين اسلام سوق داد. ساختار از درون پوسيده و شرايط نابسامان و بغرنج جامعه ايراني به سمت و سوي انتظار و گشايش هدايت گرديد. وقتي آوازه پيامبري شنيده شد که مردم را به درستي , نيکي , برادري و برابري دعوت مي کند , به اتفاق يقين کردند که او منجي آنان است.
چنين انتظاري كه دين زرتشت مي توانست ايرانيان رادر برابر تهديدها از جمله امپراطور روم يكپارچه نمايد بي جاست.
براي آگاهي بيش تر ر.ك: تاريخ ايرانيان و عرب ها در زمان ساسانيان، ترجمه دکتر عباس زرين کوب و نوشته تئودور نولد که .
پي نوشت:
1. فرهنگ رجايي، مشکل هويت ايرانيان امروز، ص 112.

پرسش 2:
چراي شکل گيري اديان جديد در زمان ساسانيان (ماني، مزدک و در نهايت اسلام) در زمان ساسانيان، ما شاهد به وجود آمدن چندين دين جديد بوديم، که حداقل دو تا از آنان از اهميت تاريخي بسيار برخوردار هستند، يکي آيين مزدکي و ديگري آيين ماني. شايد مهمترين دليل اديان در زمان ساسانيان اين باشد که ساسانيان بعد از شکل گيري دين مسيح به حکمراني در ايران مي پرداختند و در آيين مسيحيت، تاکيد شده که بعد از مسيح يک (فارقليط) ظهور خواهد کرد. (بعضا مسيح را فارقليط اول مي دانند و فارقليط بعدي را خاتم پيامبران) به ديگر عبارت، عيسي به پيروانش وعده داده است که بعد از من يک پيامبر موعود خواهد آمد که خاتم پيامبران اسست. در يک کلام ، وجود مفهومي به نام فارقليط، باعث شد که در آن دوران افراد زيادي به صرافت ايجاد دين جديد و معرفي خود به نام پيامبر موعود عيسي بکنند. محققين ، تعداد ادياني که در زمان ساساني ايجاد شدند را بسيار زياد ارزيابي مي کنند، ما عموم آنها موفق به استحکام دين خود نشدند. نفوذ گسترده مسيحيت ، باعث شده است که ادعاي وجود خانم پيامبران ، بشدت متعبر شود و اين اعتبار، وسوسه گسترده اي ايجاد کرده که افراد بسياري فاصله بين عيسي و محمد به ادعاي پيامبري بپردازند، چرا که مي توانسته اند با تکيه بر اين ادعا، اعتبار اوليه اي را کسب کنند.

پاسخ:
جواب در پاسخ هاي ديگر آمده است.
پرسش 3:
در اين ميان، بايد به اين نکته توجه داشته که سلمان فارسي با اطلاع از اين نکته و آشنايي با اديان متعدد، براحتي در صدد ايجاد دين جديدي برآمده باشد. شايد معروف ترين کسي که چنين کرد، ماني باشد، او خود را فارقليط خواند، سپس مزدک با ايجاد تغييراتي در دين ماني، دست به چنين اقدامي زد ولي هر دو نفر، ناموفق باقي مانند
. ولي در آخر سر ، اين محمد بن عبدالله بود که در شبه جزيره عربستان موفق شد اين پيامبري خود را جا بياندازد.

پاسخ:

دستمايه اصلي اين بخش از شبه مبني بر ساختگي بودن نبوت پيامبر، بشارت انبياِي پيشين است كه به گفته شبهه پراكنان پيامبر از بشارت نهايت استفاده را کرده و به كمك سلمان نبوت خود را مطرح نموده است .
بشارت انبيا تنها راه اثبات نبوت براي يك فرد نيست. گويا راه هاي ديگر اثبات نبوت مورد غفلت قرار گرفته و تنها روي اين بخش پافشاري مي نمايد كه البته سخني باطل است.
قياسي كه از در اين استدلال استفاده شده، اين گونه است:
انبياي اديان گذشته بشارت به ظهور پيامبري دادند.چون برخي به دروغ ادعاي پيامبري موعود نموده اند، پس محمد(ص) نيز مانند آن ها ادعاي دروغين نمود.
اين گونه استدلال مانند آن است كه بگوييد:
در مغازه بقالي ماست موجود است. چون برخي افراد ماست مي دزدند،پس هر كس در دست ماست دارد،از بقالي ماست دزديده است.
اين گونه سخن گفتن را كودكان نيز نمي پذيرند!
نبوت پيامبران به صورت عام (نبوت عامه) از سه طريق قابل اثبات است:
الف ) معجزه‏اى که همراه با دعوى نبوت آورده مى‏شود;
ب ) گردآورى قرائن و شواهد، که به صدق دعوى او گواهى مى‏دهند;
ج ) تصديق پيامبر پيشين.
نبوت پيامبر اسلام (نبوت خاصه)را مى‏توان از هر سه راه فوق اثبات کرد، که به صورت فشرده آن ها را بيان مى‏کنيم.
در اين جا به کمک چند اصل نبوت و پيامبري حضرت محمد را اثبات مي نماييم:
اصل اول
قرآن يا معجزه جاودان
تاريخ قطعى گواهى مى‏دهد که پيامبر اسلام دعوت خود را با معجزات گوناگون مطرح ساخته، ميان اين معجزات، حضرت روى يکى از آن ها - که در حقيقت معجزه جاودان اوست - تاکيد اساسى داشت: قرآن کريم .
پيامبر اسلام نبوت خويش را با آوردن اين کتاب آسمانى اعلان نموده و جهانيان را به مقابله با آن دعوت کرد. به رغم تحدى آشکار و قاطع قرآن، هيچ کس نتوانست در عصر بعثت مانند آن را بياورد. امروز نيز پس از گذشت قرن ها، قرآن همچنان تحدى خود را اعلان کرده و مى‏گويد: ‹‹لئن اجتمعت الانس والجن على ان ياتوا بمثل هذا القرآن لا ياتون‏بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهيرا (اسراء/88)؛بگو اگر انس و جن دور هم گرد آيند که کتابى مانند قرآن بياورند، نمى‏توانند نظير آن را بياورند، هرچند برخى از آنان به برخى ديگر يارى رسانند». قرآن در اين جا در مقام تحدى مى‏گويد:اى پيامبر، بگو اگر مى‏توانند کتابى مثل اين قرآن بياورند، و در جاى ديگر به کم تر از اين حد نيز تنزل فرموده و مى‏گويد: بگو اگر مى‏توانند، مانند ده سوره و حتى يک سوره از سوره‏هاى قرآن را بياورند.
‹‹قل فاتوا بعشرسور مثله مفتريات›› (هود/13).
‹‹قل فاتوا بسورة من مثله›› (بقره/23).
دشمنان اسلام در طول 15 قرن که از پيدايش اين دين مى‏گذرد، براى ضربه زدن به اسلام از هيچ تلاشى فروگذار نکردند، حتى از اتهام پيامبر اسلام به سحر و جنون و مانند آن باز ننشستند،ولى هرگز نتوانستند از پس مقابله با قرآن برآيند. امروز نيز همه نوع فکر و انديشه و ادوات را در اختيار دارند، ولى توان پاسخگويى به اين تحدى قاطع و آشکار قرآن را ندارند، و اين خود گواه آن است که قرآن، چيزى فوق سخن انسان است.
اصل دوم
پيامبر گرامى معجزات گوناگونى داشت، که شرح آن در کتب تاريخ و حديث ضبط شده است،مانندشق القمر، معراج و مباهله با اهل کتاب اما در آن ميان، معجزه جاويدان او که در تمامى ادوار مى‏درخشد، قرآن کريم است . راز اينکه رسول گرامى اسلام با چنين معجزه‏اى از ديگر پيامبران امتياز يافته، اين است که آئين او، آئينى خاتم و جاودانه است. آئين جاودانه نياز به معجزه‏اى جاودان دارد تا در هر عصر و نسلى برهان قاطع نبوت باشد. افراد بشر در طول قرون بتوانند بدون مراجعه به اقوال ديگران مستقيما به آن مراجعه کنند.
قرآن از جهات مختلفى جنبه اعجاز دارد، که بحث گسترده درباره يکايک آن ها از گنجايش اين رساله بيرون است و ما به طور فشرده آن ها را يادآور مى‏شويم:
در روز نزول قرآن، نخستين چيزى که چشم جهان عرب و استادان سخن و بلاغت را گرفت، زيبايى کلمات، شگفتى و تازگى ترکيب، و برترى معانى قرآن بود که از مجموع آن به فصاحت و بلاغت تعبير مى‏آورند. اين ويژگى بر عرب آن روز (و امروز) کاملا مشهود بوده و از همين رو پيامبر گرامى با تلاوت پى‏درپى آيات قرآن و دعوت مکرر به تحدى، قهرمانان عرصه سخن و استادان بلاغت را به خضوع و خشوع وا مى‏داشت. وادارشان مى‏کرد که در برابر عظمت کلام او انگشت‏ حيرت به دندان گرفته، به فوق بشرى بودن آن اذعان کنند.
وليد بن مغيره، استاد سخن و شعر قريش، پس از شنيدن آياتى چند از پيامبر اکرم درباره آن چنين داورى کرد:
«به خدا سوگند، ‏اکنون از محمد سخنى شنيدم که نه به سخن انسان ها، و نه به سخن جنيان مى‏ماند. سخنى است داراى شيرينى و زيبايى خاص. شاخه‏هاى کلام وى پربار، و ريشه آن پربرکت است; سخنى است والا که هيچ سخنى برجسته تر از آن نيست، يعنى هرگز قابل رقابت نمى‏باشد». (1)
آورنده قرآن، يک فرد امى و درس ناخوانده است; نه مدرسه‏اى رفته، نه در برابر استادى زانو زده، نه کتابى را خوانده است:
‹‹ماکنت تتلوا من قبله من کتاب و لا تخطه بيمينک اذا لارتاب المبطلون (عنکبوت/108)؛
پيش از اين نه کتابى مى‏خواندى و نه با دست چيزى مى‏نوشتى، که اگر غير از اين بود باطل گرايان [در حقانيت رسالت تو] ترديد مى‏کردند.
اصل سوم
گردآورى قرائن و شواهد از امورى است که مى‏تواند صدق دعوى پامبران را اثبات کند.
در اينجا برآنيم که به طور فشرده، به قرائنى که بيانگر صحت دعوى پيامبر اسلام است اشاره کنيم. اين قرائن عبارتند از:
الف )سوابق زندگى پيامبر :
مردم قريش پيامبر اسلام را پيش از مبعوث شدن به رسالت، محمد «امين‏» خوانده و اشياى گرانبها را نزد او به امانت مى‏گذاشتند. زمانى که در تجديد بناى کعبه براى نصب حجرالاسود ميان چهار قبيله اختلاف رخ داد، همگان پذيرفتند که اين کار را عزيز قريش، يعنى پيامبر انجام دهد. زيرا او مردى امين و پاکدامن است. (2)
ب ) وارستگى از آلودگي هاى محيط:
پيامبر اسلام در محيطى پرورش يافته بود که در آن جز بت‏پرستى، قماربازى، زنده به گور کردن دختران، خوردن مردار و خون، ستم و يغماگرى حاکم نبود. در چنين محيطى او انسانى والا بود که به هيچ‏وجه آلوده به اين گونه رذايل عقيدتى واخلاقى نشد.
ج ) محتواى دعوت:
وقتى به محتواى دعوت پيامبر مى‏نگريم ،مى‏بينيم وى مردم را درست ‏بر ضد آنچه که در محيط وى رواج داشت،فرا مى‏خواند. آن ها بت‏پرست‏بودند، او به توحيد دعوت کرد. معاد را انکار مى‏کردند، او ايمان به معاد را شرط اسلام شمرد. دختران را زنده به گور کرده و براى زن کم ترين ارزشى قائل نبودند، اما او کرامت انسانى را به زن بازگرداند. ربا خوار و ثروت اندوز بودند. او از رباخوارى و انباشت ثروت نهى نمود. ميگسارى و قمار رايج‏ بود، او اين امور را کردار شيطانى ناميد و اجتناب از آن را واجب دانست.
د ) ابزار دعوت:
وسايل و ابزارى که پيامبر براى نشر دعوت خود از آن کمک گرفت، کاملا انسانى و اخلاقى بود. حضرتش هرگز از روش هاى ضد انسانى همچون بستن آب بر دشمن و آلوده کردن آن، بريدن درختان کمک نگرفت. بلکه توصيه مى‏کرد به زنان و کودکان و پيرمردان آزار نرسانند. درختان را قطع نسازند.پيش از اتمام حجت‏ به دشمن، جنگ را شروع نکنند. از منطق‏ ماکياوليستى «هدف، کاربرد هرگونه وسيله را مجاز مى‏سازد» بيزار بود .در جنگ خيبر، پيشنهاد يکى از يهوديان را براى به زانو درآوردن دشمن از راه مسموم کردن آب آن ها نپذيرفت.تاريخ زندگانى وى، سرشار از برخوردهاى کريمانه با دشمنان است.
ه ) شخصيت و خصال گروندگان:
ملاحظه روحيات، افکار و رفتار کسانى که به پيامبر ايمان آورده‏اند ،مى‏تواند پايه صدق گفتار او را روشن سازد. بديهى است هرگاه دعوت کسى در انسان هاى ممتاز جامعه مؤثر افتد، نشانه صدق و حقانيت دعوت اوست، ولى هرگاه افراد دنياپرست دور وى را بگيرند، نشانه ضعف ادعاى او خواهد بود. در ميان گروندگان راستين به پيامبر اسلام انسان هاى والايى مانند امير مؤمنان على عليه السلام، جعفر بن ابى طالب، سلمان، ابوذر، بلال، مصعب، ابن مسعود، مقداد و عمار را مى‏بينيم که تاريخ به خصايل انسانى و زهد و تقوى و جهاد و ايثار و پاکى و درستى آنان اعتراف دارد.
و ) تاثير مثبت در محيط، و پى‏ريزى يک تمدن عظيم و با شکوه:
پيامبر در مدت بيست و سه سال، وضع جزيرة العرب را دگرگون ساخت. حضرت از انسان هاى يغماگر افرادى امين، و از افراد بت پرست موحدانى فرهيخته و پا برجا تربيت کرد که نه تنها تمدنى با شکوه را در محيط سکونت‏خود برپا ساختند، بلکه تمدن بى‏نظير اسلامى را به مناطق ديگر نيز گسترش دادند. جعفر بن ابى طالب عليمها السلام، از مسلمانان صدر اسلام، بر همين نکته مهر تاکيد نهاد و در جواب سؤال فرمانرواى حبشه گفت:
«اى فرمانروا، خدا در ميان ما پيامبرى را برانگيخت که ما را از بت‏پرستى و قمار باز داشت .به نماز و زکات، دادگرى و نيکوکارى، و کمک به خويشاوندان امر فرمود . از فحشا و منکر و ستم نهى کرد». (3)
اين قرائن و نظاير آن ها مى‏تواند ما را به صدق گفتار پيامبر اسلام و حقانيت مرام وى رهنمون گردد. قطعا فردى با اين خصوصيات، در ادعاى نبوت و ارتباط با جهان غيب، صادق بوده ، چنان که قرائن ديگر نيز دقيقا مؤيد اين مطلب است.
اصل چهارم
تصديق پيامبر پيشين:
يکى از راه هاي اثبات دعوى نبوت، تصديق پيامبر پيشين است. زيرا فرض اين است که نبوت پيامبر پيشين با دلايل قطعى ثابت ‏شده، گفتار او مى‏تواند سندى قاطع بر استوارى نبوت بعدى قلمداد شود. از برخى آيات قرآن استفاده مى‏شود که اهل کتاب، پيامبر اسلام را همچون فرزندان خود، مى‏شناختند، يعنى نشانه‏هاى نبوت وى در کتب آسمانى آنان بيان شده است.پيامبر اسلام مدعى اين معنا شد و کسى نيز او را تکذيب نکرد:
‹‹الذين آتيناهم الکتاب يعرفونه کما يعرفون ابناءهم وان فريقا منهم ليکتمون الحق وهم يعلمون›› (بقره/146)؛
کسانى که به آنان کتاب داده‏ايم (يهود و نصارى) پيامبر را بسان فرزندان خود نيک مى‏شناسند. گروهى از آنان، با آن که حقيقت را مى‏دانند، آن را پنهان مى‏کنند.
پيامبر اسلام مدعى گشت که عيسى عليه السلام درباره او بشارت داده و گفته : شما را به آمدن پيامبرى پس از خود نويد مى‏دهم که احمد نام دارد:
‹‹و مبشرا برسول‏ياتي من بعدي اسمه احمد›› (صف/6) اهل کتاب اين ادعا را انکار نکردند، هرچند از اظهار حقيقت سرباز مى‏زدند.
در انجيل يوحنا (فصل هاى 14، 15،16) پيش‏بينى مسيح از آمدن شخصى به نام «فارقليطا» ( ستوده‏9 محمد) وجود دارد که پژوهندگان مى‏توانند به آن مراجعه کنند. (4)
البته گفته پيامبران پيشين بايد چنان صريح باشد که مورد سوء استفاده قرار نگيرد .عمده دليل نبوت پيامبر اسلام ،معجزه وقرائن است .
پى‏نوشت‏ها:
1. مجمع البيان،ج 5،ص387.
2. سيره ابن هشام، ج1،ص209.
3. همان ،ص‏359و 360.
4. در اين باره به کتاب هايى که بشارات عهدين درباره پيامبر اکرم را گرد آورده‏اند، مراجعه شود، مانند کتاب انيس الاعلام.

پرسش 4:
طبقات اجتماعي در دوران ساسانيان در دوره ساساني ، مردم جامعه به چهار گروه تقسيم مي شدند ü روحانيون يا آسروان ü جنگيان يا ارتيشتاران ü مستخدمين اداراتي يا دبيران توده ملت (روستائيان و صنعتگران و شهريان) ü توده ملت نکته هاي قابل توجه در ساختار اجتماعي آن دوران : - امکان اين وجود نداشته که کسي از يک طبقه به طبقه ديگر منتقل شود، يعني يک کشاور هميشه کشاورز باقي مي مانده است، و البته فرزندان او نيز کشاورز باقي مي مانده اند و کسي که مثلا پدرش کشاورز بوده است، اجازه نداشته است به شغل ديگري در طبقه ديگري اهتمام ورزد. - تحصيل صرفا براي طبقه خاصي بوده و توده مردم اجازه تحصيل نداشته اند. ماني که بوده است؟ ماني چهارصد سال قبل از پيامبر اسلام مي زيسته است ، او از تلفيق اديان زرتشتي ، مسيحيت ، بودايي و آيين اسکندر مقدوني ، و دين مندائيان توانست دين جديدي را عرضه کند. در حقيقت او شايد بعد از محمد موفق ترين کسي باشد که از داستنان پيامبر خاتم النبيين ، توانست استفاده کند و خودش را پيامبر معرفي کند. (دقيقا همان کاري که محمد انجام داد) مي دانيم که ماني در دوران ساسانيان ، گسترش بسيار يافت چرا که در دوره اي مورد حمايت بي دريغ پادشاهان ساساني قرار گرفت و حتي بعد از کاهش پيروان اين آيين ، بسياري از عقايد اين آيين در دين مسيحيت بروز پيدا کرد. بعد از ماني ، مزدک تلاش کرد با استفاده از افکار ماني و تحريک توده مردم و برابر خواندن همه، به ايجاد آيين جديدي بپردازد که البته به شدت سرکوب شد.

پاسخ:
از پاسخ قبل جواب روشن شد .
پرسش 5:
چرا شناخت مزدک ، ماني و سلمان ، به ما کمک مي کند که داستان خلق دين اسلام را به خوبي بشناسيم ؟ ماني و مزدک قد علم کردند، چرا که مسيح گفته بود بعد از من پيامبري خواهد امد که خاتم النبين است نکته اي که نبايد از نظر دور داشت، اين است که عموم کساني که به سمت روحاني، آخوند يا مبلغ مذهبي در مي آيند، بعد از مدتي در مي يابند که آن مذهب، دروغ و سرابي بيش نيست، اما منافع آنها حکم مي کند که در قالب مبلغ مذهبي باقي بمانند. چرا که از امکانات اجتماعي بسياري برخوردار مي شوند. مثال واضح اين دسته از اشخصاص ، برخي از مديران رژيم اسلامي يا اشخاص مرتبط با اين رژيم خون آشان هستند، آنها به خوبي مي دانند اين رژيم تا چه حد جنايتکار است و حتي در بين دوستان خود نيز به اين معترف هستند، اما منافع آنان در ادامه حيات اين رژيم است و لذا براحتي به جامعه خيانت مي کنند.مشابه اين رفتار را در روحانيون مي بينيم. فهميدن دورغ بودن دين اسلام نياز به هوش خيلي خيلي بالايي ندارد، و به سبب شناخت کاملي که روحانيون از اسلام دارند، آنها خيلي بهتر از مردم عادي ، مي دانند که دين آنها دروغي بيش نيست، اما آنها ترجيح مي دهند اين را انکار کنند و لباس روحانيت را حفظ کنند.

پاسخ:

نه تنها علماي شيعه، بلكه علماي ساير فرقه هاي اسلامي و دانشمندان ساير اديان ديگر ،عقيده به مباني ديني خود دارند و برخي تا پاي جان ايستاده اند.
طبيعي است كه انسان هاي سوفسطايي منكر تمام اديان گشته و مبلغان آن ها را انسان هايي فاقد اعتقاد به مباني خويش معرفي نمايند .
مگر نديده يا نخوانده و يا نشنيده ايد كه چه بسيار از علماي طراز اول شيعه براي دفاع از مباني ديني خود،جان را در كف گرفته و به مصاف شهادت رفته اند؟ اگر كسي به مباني عقيدتي خويش ايمان نداشته باشد، هيچ وقت جان شيرين را كه عزيزترين چيز نزد اوست، فداي هيچ و پوچ نمي كند. در جنگ عليه صدام تعداد زيادي از طلاب و عالمان ديني به شهادت رسيدند .
پرسش 6:
سلمان که بود؟ چيزي که همه بر آن متفق القول هستند، اين است که سلمان ، هيربد (آموزگار علوم مذهبي زرتشتي ) بوده است و خانواده او ، بشدت به تحصيل و پيشرفت او اهتمام مي ورزيدند. سلمان فارسي زاده شده در ايران است، در باب محل تولد او احاديث بسيار است، او را متولد رامهرز ، کازرون و اصفهان دانسته اند ، اما احتمال زياد او زاده شده در کازرون است، چون در نامه اي که منتسب به علي بن ابي طالب است و بدستور محمد پيامبر نوشته است، محمد به صراحت دستور مي دهد که خانواده سلمان در کازرون از پرداخت جزيه به مسلمانان معاف هستند : "...من از خانواده ي سلمان ذلت در پرداخت جزيه، پرداخت جزيه، خمس، ماليات و ساير هزينه ها و تکاليف مالي را رفع نمودم. ( بحار الانوار ج: 18 ص: 135 و 134- المناقب ج: 1 ص : 111)..." البته ياقوت حموي در کتاب معجم البلدان ، سلمان را زاده جي در اصفهان ذکر کرده است، و استناد او نيز ، حديثي از ابن عباس است. راوندي از ابن عباس روايت کرده: "....سلمان اهل جي در اصفهان بوده، بيش پدر بسيار عزيز بوده، پدرش بزر روستا بوده است، زرتشتي بوده اند، به سمت خدمتکاري آتشکده درآمده و روزي اتفاق با کليسايي گذرش مي افتد، با دين مسيحي آشنا مي شود، سپس به همراه کارواني به شما مي رود، در کليساهاي شهرهاي دمشق، شام و موصل با کشيش هاي متعددي آشنا مي شود و اصول دين مسيحيت را مي آموزد...." خلاصه داستان سلمان اين است: بعد از آن سلمان از قافله اي که از حجاز مي آمده مي شنود که شخصي در مکه ادعاي پيامري کرده است. او به همراه قافله اي به سمت مدينه حرکت مي کند ، اما اعضاي آن قافله ، او را در راه به عنوان برده مي فروشند. او به عنوان يک برده وارد مدينه مي شود، درحالي که هنوز حتي اسلام در خودم مدينه قوام و استحکامي نداشته است و محمد هنوز اصول دين خود را به کمال نه تعريف کرده بود و نه شکل داده بود. سلمان قبل از اسلام ، با چند دين ديگر آشنا شده است: به صورت مشخص مي توان ديد که سلمان با اديان زرتشتي ، مانوي (به خاطر نفوذ در ايران آن زمان) و مسيحيت آشنا بوده است. نکته مهم اين است که آشنايي سلمان با آيين مانوي ، او را با اديان متعددي آشنا مي کرده است(از آيين بودا گرفته تا آيين سلوکيان و طايفه اسکندر مقدوني) تا آيين مندوييان. در مکاتبه اي که بين اسپهبد مازنداران و سلمان فارسي رد و بدل شده ، نشان مي دهد که اسپهبد مذکور ، سلمان را مانوي (پيرو آيين ماني) مي خواند. در حقيقت سلمان فارسي، کلکسيوني بي نظير از اطلاعات در باره اديان مختلف بوده است. نکته مهم اين است که وقتي يک نفر ديندار، با يک دين جديد آشنا مي شود، تازه مي فهمد دين خودش مانند آن دين جديد، چقدر مسخره و مزخرف است. تصور کنيد يک مسلمان با دين يهوديت آشنا شود، قوانين مسخره اين دين ، او را به خنده مي اندازد و اگر اندک هوشي داشته باشد، به اين خواهد انديشيد که دين خود او نيز ، ديني ابلهانه است و قوانين مضحک مشابه و داستان هاي مسخره بسيار دارد. ضرب المثل معروفي درباره يادگيري زبان هاي خارجي وجود دارد که مي گويد: شما وقتي
زبان مادريت را خوب خواهي شناخت که يک زبان ديگر را نيز آموخته باشي. اين گفته درباره اديان نيز کاملا صدق مي کند. لذا، آشنايي سلمان با چندين دين مختلف، او را به صرافت؟
پاسخ:

برخي مطالب شما درست است. اما نتيجه اي كه مي گيريد ،صحيح نيست.
وي از اهالي روستاي جي از توابع اصفهان، پدرش دهقان و از متدينان زرشتي بود.سلمان در کودکي از پيروان اين آيين بود.(1)
آيين مسيح در نخستين جلوه مثل بارقه اي از ايمان بر قلب روزبه مي­تابد. يک روز که وي از سوي پدر براي سرکشي به مزرعه فرستاده شده بود،در مسير راه خود عبادتگاهي را ديد که تعدادي در آن مشغول نيايش و عبادت هستند. روح کنجکاوي و پرسشگري او باعث شد به دنبال حقيقت اين آئين تازه باشد. از پيروان اين آئين دربار? کيششان سؤالاتي پرسيد. علاق? خود را نيز به آنان ابراز کرد . با راهنمايي آنان به اين دين در آمد. آئين مسيحيت را اختيار کرد. عمل وي سبب شد که از سوي پدر و خانواده مورد مؤاخذه قرار گيرد.(2)
سرانجام روزبه به همراه کارواني رهسپار شام مرکز مسيحيت آن زمان شد. در شام در کليسايي به مدت هفت سال به خدمت گذاري مشغول شد.بعد از آن نزد راهبي در موصل و بعد شهر عموريه رفت. از آن جا به همراه کاواني براي پيدا کردن پيامبر اسلام به حجاز آمد، ولي اهالي کاروان او را به يک يهودي فروخته و او نيز سلمان را به زني به نام خليسه در يثرب فروخت. او کارهاي مزرعه و نخلستان هاي اين زن را در يثرب انجام مي­داد که با خبر شد پيامبر اسلام (ص) در مکه مبعوث به امر رسالت شده است اما نتوانست تا زماني که پيامبر(ص) به مدينه آمد او را ببيند.(3)
تشرف به اسلام
سلمان که مي دانست پيامبري در اين سرزمين ظهور مي کند و براي او نشانه هايي است ،همچون اينکه صدقه نمي­پذيرد،اما هديه مي­پذيرد و بين دو شانه­اش مهر پيامبري است ،وقتي پيامبر (ص) را در منطقه قبا بود، ملاقات کرد . مقداري خرما براي ايشان به عنوان صدقه برد. ديد حضرت به ياران خود دستور تناول داد، ولي خود از خرماها تناول نکرد، چون صدقه بود. سپس يک روز در مدينه وقتي که پيامبر(ص) را ديد ،مقداري خرما به ايشان هديه داد . ايشان از خرماها تناول کرد . براي ديدن نشان? سوم يک روز زماني که پيامبر به "مقيع الفرقد" آمده بود، براي تشيع يکي از اصحاب خود، سلمان پشت سر حضرت قرار گرفت . با کنار رفتن جام? حضرت مهر رسالت را بر پشت آن جناب ديد . خود را بر آن فکند و آن را بوسيد و گريه کرد. سپس اسلام آورد و داستان خود را براي حضرت رسول اکرم (ص) نقل کرد.(4)
بنا بر اين سلمان گرچه در پي جستجوي حقيقت با اديان و كيش هاي مختلفي آشنا شد. اما به آن معنا نيست كه در صدد ايجاد مصداق فارقليط يا پيامبر موعود باشد، چرا که به گواه تاريخ زمان ملاقات او با پيامبر در زماني بود كه نيمي از قرآن نازل شده و پيامبر به مدينه هجرت نموده بود.
پي نوشت ها:
1 . عبد البر، الاستيعاب في معرفة الاصحاب؛ تحقيق،علي محمد البجاو، بيروت، دارالحيل،1412ه.ق،ج 2،ص 634 ؛
ابن هشام،السيرة النبويه، ترجم?،سيد هاشم رسولي محلاتي،تهران انتشارات کتابچي، چاپ پنجم،ج،1 ،ص 140.
2 . السيرة النبويه (زندگاني محمد(ص) پيامبر اسلام)،ج 1 ،ص 140؛
عبدالبر ، الاستيعاب في معرفة الاصحاب، ج 2 ،ص 634؛
البلاذري، احمد بن يحيي،انساب الاشراف، تحقيق، سهيل زکار و رياض زرکلي، بيروت، دارالفکر،1417 ه.ق،ج 1 ،ص 485.
3 . السيرة النبويه (زندگاني محمد(ص) پيامبر اسلام)،ج 1 ،ص 140- 141.
4. همان، ص 145.

پرسش 7:
او با اجراي نقشه اي هوشمندانه ، به اهالي مدينه قبولاند که محمد پيامبر خدا است. طبق روايات متواتر شيعه و سني ، سلمان فارسي در جمع مسلمانان ادعا مي کند که از کشيشان مسيحي شنيده است که پيامبر اسلام، داراي سه صفت زير است : "هديه را ميپذيرد، از صدقه نميخورد، ميان دو کتفش مهر نبوت است" سپس قبل از اينکه سلمان به اسلام ايمان آورد ، به همگان وانمود کرد که مشغول راستي آزمايي محمد است و در روايتي که از ابن عباس به جا مانده است (و همينطور ديگران) مي خوانيم که سلمان گفته است: "من مقداري آذوقه براي خود جمع کرده بودم، چون شام آن روز شد آن را برداشته به نزد رسول خدا(ص) که در قباء بود آمدم و خدمتش شرفياب شده و بدو عرضه داشتم: من شنيدم شما مرد صالحي هستيد و همراهانت مردمي غريب و نيازمند به کمک و همراهي هستند و اينکه مقداري صدقه پيش من بود که چون ديدم شما بدان سزاوارتريد آن را به نزد شما آوردم. اين را گفتم و آنچه را همراه داشتم پيش آن حضرت نهادم، ديدم آن حضرت به اصحاب خود رو کرده فرمود: بخوريد ولي خودش دست دراز نکرد. پيش خود گفتم: اين يک نشانه! پس برگشتم و چند روزي گذشت و رسول خدا(ص) وارد مدينه شد و من نيز دوباره چيزي تهيه کرده، به نزد آن حضرت آمده بدو گفتم: من چون ديدم شما از صدقه چيزي نميخوري اينک هديه اي به نزدت آورده ام تا از آن ميل فرمايي. ديدم رسول خدا(ص) خودش خورد و به اصحاب نيز دستور داد بخورند. من پيش خود گفتم: اين دو نشانه! سپس روزي به نزد آن حضرت که به قبرستان بقيع به تشييع جناز? يکي از اصحاب خود رفته بود آمدم، من دو لباس خشن و زمخت بر تن داشتم و آن حضرت در ميان اصحاب نشسته بود، پس من پيش رفته سلام کردم و به پشت سرش پيچيدم تا شايد مهر نبوت را که ميان دو شانه آن حضرت بود ببينم. رسول خدا(ص) که متوجه رفتار من شده بود، مقصود مرا دانست و رداي خويش را پس کرد و چشم من به مهر نبوت افتاد." سپس سلمان مسلمان مي شود و محمد از او مي خواهد که براي اهالي مدينه ، شرح حال خويش را باز گويد ( تا همه ببيند محمد واقعا پيامبر خدا است و يک زرتشتي که رفته و مسيحي شده است، حال به او ايمان آورده است)؟
پاسخ:

بسياري از مطالب موجود مورد تاييد تاريخ نگاران مي باشد.ما نيز پيش تر به اين مطالب اشاره نموديم اما
اولين ملاقات سلمان با پيامبر بعد از هجرت به مدينه، پس از آن بود كه پيامبر به نبوت مبعوث گشته و مدت ها در مكه اعلان نبوت خويش نموده بود و جمعيت بسياري از مردم مدينه به او ايمان آورده بودند.
ملاقات و اسلام او 13 سال پس از نبوت پيامبر بوده،چگونه اين سخنان را مي توان گوش داد ،چه رسد به آن كه باور داشت؟مسلمان شدن سلمان نقشي در گرايش مردم عرب به اسلام نداشت.
پرسش 8:
سلمان چه نقشي در اسلام داشته است!؟ بي شک محمد خود در سفرهايي که با کاروان هاي تجاري داشته است ، يا بحث هايي که با ورقه بن نوفل (پسرخاله يهودي خديجه ) داشته است، با دين يهود و مسيحيت آشنا بوده است، اما بي شک مشاور اصلي محمد براي ساخت دين اسلام، سلمان فارسي بوده است و از همين رو است که محمد درباره سلمان مي گويد اگر ابوذر از چيزهايي را که سلمان مي دانست ، اطلاع داشت ، کافر مي شد! احتمال ديدار محمد و سلمان در شام و برنامه ريزي شريرانه براي ساخت دين جديد درست در زماني که محمد در قالب کاروان هاي تجاري به سمت شام مي رفته است، سلمان نيز در شام حضور داشته است. احتمالا سلمان در شام با محمد آشنا شده است و با هم بناي ساخت اين دين جديد را گذاشته اند.

پاسخ:

اين حديث از پيامبر نقل نشده، بلكه در مجامع روايي شيعه است .از اهل بيت ،امام سجاد و يا در برخي متون از امام صادق نقل شده كه حدود يك و نيم قرن پس از بعثت مي زيستند .هيچ گونه رابطه اي با ادعاي مذكور در باره زد و بندهاي بين پيامبر و سلمان ندارد
حديث موجود در ارتباط مقام معرفتي سلمان است .معرفت، گوهرى نيست كه به آساني به دست آيد. ده ها سال خون دل مى خواهد. راه سير و سلوك راهى ساده نيست; مثل اين است كه كسى با مژه چشمش بخواهد كوهى را بسايد. كسانى كه چنين زحماتى در راه معرفت و بندگى خدا كشيده اند، ممكن است خدا حقايقى را به آن ها ارائه داده باشد كه فهم ما از آن ها قاصر است.
مى دانيم كه حضرت سلمان و حضرت ابوذر از بزرگ ترين صحابه پيغمبر اكرم بودند. آن قدر ايمان شان به هم نزديك بود كه پيغمبر اكرم اين دو نفر را در آن روزى كه عهد اخوب بين مؤمنان ايجاد كرد، برادر قرار داد. حضرت با اميرالمؤمنين(عليه السلام) برادر شد و سلمان با ابوذر،با اين كه اين دو ايمان شان به هم نزديك بود،
اما مقام علم و معرفت‏سلمان، چنان سنگين و عميق بوده، كه در عين حالى كه «ابوذر» در مقام «صداقت و جهاد» و «مقداد» در مقام «صبر و مقاومت‏»مقام بسيار درخشانى را داشته‏اند، با عنايت ‏به مراتب «ايمان و معرفت‏»، بدون اينكه از مقام «ابوذر» و «مقداد» كاسته شود، آنان از درك «مقام علمى سلمان‏» ناتوان بوده‏اند.
روايت مى فرمايد: اگر ابوذر مى دانست كه در دل سلمان چه هست، مى گفت سلمان كافر است و او را مى كشت(1); يعنى آن معرفتى كه سلمان يافته بود، آن قدر والاتر و دقيق تر بود كه اگر مى خواست بيان كند، ابوذر نمى فهميد كه چه مى گويد و معناى ديگرى استنباط مي كرد . خيال مى كرد كه سلمان كافر است. حقايقى كه اميرالمؤمنين(عليه السلام) درك مى كرد، به سلمان هم نمى توانست بگويد; يعنى قابل بيان نبود. اگر آن ها در قالب الفاظ ريخته شود، معانى عوضى از آن فهميده مى شود; چنان كه در كلمات بسيارى از بزرگان چنين توهماتى شده و نسبت هاى ناروايى به آن ها داده شده است. در صورتى كه دامن شان از اين نسبت ها در اعتقاد و عمل پاک بوده است.
پي نوشت:
1. كافي، شيخ الكليني، تحقيق : علي أكبر غفاري، چاپ چهارم، 1365 ش، دار الكتب الإسلامية - تهران ،ج1،ص401.

پرسش 9:
به نظر مي رسد سلمان فارسي در همان جا فکر پيامبر شدن را به سر محمد وارد کرده است و بعد خودش به صورت يک فرد خارجي به اين جمع پيوسته تا بتواند مهر تاييد بر پيامبري محمد باشد. نکات تاريک و بسيار شک برانگيز درباره سلمان نکته شک برانگيز اول : نامه به خط علي بن ابي طالب و به دستور محمد براي امان دادن به خاندان سلمان. در اين امان نامه که قبل زمان قدرت گيري مسلمانان در مدينه (نهم هجري) نوشته شده است، به خانواده سلمان امان مي دهد و آنها را از پرداخت پول خراج و جزيه معاف مي کند و همين طور براي آنها شرايط ويژه اي را در جامعه در نظر مي گيرد. به نظر مي رسد سلمان فارسي از همان زمان، از حمله مسلمانان به ايران باخبر بوده است و مي دانسته محمد مترصد فرصت است. براستي چه دليلي وجود داشته که محمد به سلمان فارسي، چنين باج بدهد ؟ جز اينکه سلمان مشاور ارشد او بوده و به او نحوه ساخت دين اسلام را آموخته است؟ در اي سند مي خوانيم : بحارالأنوار ج : 18 ص : 135و 134- المناقب ج : 1 ص : 111: وَ كَتَبَ (ص) عَهْداً لِحَيِّ سَلْمَانَ بِكَازِرُونَ هَذَا كِتَابٌ مِنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رَسُولِ اللَّهِ سَأَلَهُ الْفَارِسِيُّ سَلْمَانُ وَصِيَّةً بِأَخِيهِ «مَهَادِ بْنِ فَرُّوخِ بْنِ مَهْيَارَ» وَ أَقَارِبِهِ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ وَ عَقِبِهِ مِنْ بَعْدِهِ مَا تَنَاسَلُوا مَنْ أَسْلَمَ مِنْهُمْ وَ أَقَامَ عَلَى دِينِهِ. سَلَامُ اللَّهِ أَحْمَدُ اللَّهَ إِلَيْكُمْ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَمَرَنِي أَنْ أَقُولَ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ» أَقُولُهَا وَ آمُرُ النَّاسَ بِهَا وَ الْأَمْرُ كُلُّهُ لِلَّهِ خَلَقَهُمْ وَ أَمَاتَهُمْ وَ هُوَ يَنْشُرُهُمْ وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ ثُمَّ ذَكَرَ فِيهِ مِنِ احْتِرَامِ سَلْمَانَ إِلَى أَنْ قَالَ:«وَ قَدْ رَفَعْتُ عَنْهُمْ جَزَّ النَّاصِيَةِ وَ الْجِزْيَةَ وَ الْخُمُسَ وَ الْعُشْرَ وَ سَائِرَ الْمُؤَنِ وَ الْكُلَفِ فَإِنْ سَأَلُوكُمْ فَأَعْطُوهُمْ وَ إِنِ اسْتَغَاثُوا بِكُمْ فَأَغِيثُوهُمْ وَ إِنِ اسْتَجَارُوا بِكُمْ فَأَجِيرُوهُمْ وَ إِنْ أَسَاءُوا فَاغْفِرُوا لَهُمْ وَ إِنْ أُسِي‏ءَ إِلَيْهِمْ فَامْنَعُوا عَنْهُمْ وَ لْيُعْطُوا مِنْ بَيْتِ مَالِ الْمُسْلِمِينَ فِي كُلِّ سَنَةٍ مِائَتَيْ حُلَّةٍ وَ مِنَ الْأَوَاقِي مِائَةً فَقَدِ اسْتَحَقَّ سَلْمَانُ ذَلِكَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ.»ثُمَّ دَعَا لِمَنْ عَمِلَ بِهِ وَ دَعَا عَلَى مَنْ أَذَاهُمْ وَ كَتَبَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ. ترجمه : .... من از خانواده ي سلمان ذلت در پرداخت جزيه، پرداخت جزيه، خمس، ماليات و ساير هزينه ها و تکاليف مالي را رفع نمودم. پيامبر(ص) امر کرد که اگر خانواده ي سلمان چيزي از شما خواستند به آنها عطا کنيد و اگر نزد شما دادخواهي کردند به داد آنها برسيد و اگر به شما پناه آوردند به آنها پناه دهيد و اگر خطايي مرتکب شدند از خطاي آنها در گذريد و اگر بدي به آنها شد مانع شويد و هر سال از بيت المال مسلمين دويست جامه و صد اواقي به آنها عطا کنيد. به تحقيق سلمان از جانب رسول خدا مستحق چنين عنايتي شد. سپس رسول خدا براي کساني که به اين عهد عمل کند دعا و کسي که آنها را بيازارد نفرين کرد. کتابت اين نامه را امير المومنين علي (ع) بر عهده داشت.

پاسخ:

گر چه اين روايت را مرحوم مجلس از مناقب آل ابي طالب ذکر کرده اما افزون بر آن كه روايت داراي سند نمي باشد و غير قابل اعتبار ،از نظر دلالت نيز داراي اشكال است.
مدلول روايت در بر دارنده تبعيضي بدون دليل نسبت به خاندان سلمان مي باشد.
فتوحات ايران پس از رحلت پيامبر بوده است . در زمان آن حضرت بلاد فارس به دست مسلمانان فتح نشده بود. چگونه پيامبر خواسته از آنان جزيه بگيرد كه خانواده سلمان را از پرداخت آن عفو نموده است؟
برخي با توجه به پيشينه شهر كازرون و زمان نام گذاري آن معتقدند کازرون در زمان ساسانيان متشکل از سه ده: نورد، دريست و راهبان بود که روي هم رفته به آن ها شهر بلدالعتيق (شهر کهنه) و در اواخر قرن چهارم ه. ق كازرون نام گرفت.(1)

پي نوشت:
1. http://fa.wikipedia.org/wiki

پرسش 10:
نکته شک برانگيز دوم: چرا در سوره نحل آيه 103، عملا قرآن به اين ادعاي مخالفين پاسخ مي دهد که قران توسط سلمان به محمد آموزش داده نشده است ، چرا که قران عربي است و سلمان عجمي ؟ وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِّسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُّبِينٌ. ما مى‏دانيم كه آنها مى‏گويند: «اين آيات را انساني به او تعليم مى‏دهد!» در حالي كه زبان كسي كه اينها را به او نسبت مى‏دهند عجمي است؛ ولي اين (قرآن)، زبان عربي آشكار است! اين آيه مهر تاييدي بر اين است که اعراب معتقد بوده اند سلمان فارسي اين دين جديد را به محمد مي آموزد.

پاسخ:

اينكه شخص غير عربى كه مشركان مى‏گفتند به پيامبر (ص) تعليم مى‏دهد ،چه كسى بوده ، بين مفسران اختلاف است.
در الدر المنثور است كه حاكم و بيهقى در كتاب" شعب الايمان" خود از ابن عباس نقل كرده اند كه در تفسير آيه" إِنَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ" گفته اند: مشركان مى‏گفتند: محمد (ص) را عبدة بن حضرمى كه صاحب كتاب بوده، درس مى‏دهد. خدا در پاسخ فرمود: زبان آن كه شما در نظر داريد ،غير عربى است، و قرآن عربى آشكار است.
روايات در باره اسم اين مرد مختلف است، در برخي روايات، ابو فكيهه غلام آزاد شده بنى حضرمى و در روايت قبلى عبدة بن حضرمى آمده، از قتاده نقل شده كه عبدة بن حضرمى است كه او را مقيس مى‏گفتند.از سدى نقل شده كه غلامى از بنى حضرمى و نصرانى بوده ،تورات و انجيل را خوانده بود. مردم او را ابو اليسر مى‏ناميدند.
از مجاهد نقل شده كه ابن الحضرمى و مردى غير عرب بوده كه به زبان رومى سخن مى‏گفته ، از" ابن عباس" نقل شده كه آهنگرى بوده در مكه به نام" بلعام" و مردى غير عرب بوده، مشركان مى‏ديدند كه رسول خدا (ص) نزد او آمد و شد مى‏كند، گفتند: بلعام او را تعليم مى‏دهد.
آنچه از مضامين روايات، قدر متيقن است : مردى رومى و غلام آزاد شده بنى حضرمى و نصرانى مذهب بوده كه در مكه مى‏زيسته و با كتب اهل كتاب، آشنايى داشته است، مردم او را متهم كردند كه رسول خدا (ص) را تعليم مى‏دهد.
در الدر المنثور است كه ابن جرير و ابن منذر و ابن ابى حاتم از ضحاك نقل كرده‏اند كه در تفسير آيه گفته است:
مشركان مى‏گفتند: سلمان فارسى او را تعليم مى‏دهد، خدا در جواب شان فرمود:" زبان آن كسى كه شما در نظر داريد، اعجمى است" .
علامه طباطبايي در خاتمه اين ديدگاه كه شخص مورد نظر سلمان باشد، رد مي كند و دليل مي آورد: اين روايت (سلمان)،با مكى بودن آيات مورد بحث جور در نمى‏آيد. زيرا سلمان در مدينه اسلام آورده و با پيامبر ملاقات نموده اما اين آيات در مكه نازل شده و قبل از ملاقات سلمان با پيامبر است.(1)
پي نوشت:
1. موسوى همدانى، سيد محمد باقر،ترجمه تفسير الميزان،دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسين حوزه علميه قم، 1374 ش، ج‏12، ص 506.

پرسش 11:
نکته شک برانگيز سوم : چگونه سلمان فارسي، به راحتي و تسلط به زبان عربي سخن مي گفته است ؟!

پاسخ:

چنين نيست كه به محض ورود به منطقه اعراب سلمان به راحتي سخن بگويد.نخست به عنوان برده به عرب ها فروخته شد .كسي كه بين غير همزبان هاي خويش زندگي كند ،ناچار است زبان آن ها را بياموزد.سلمان مدت ها با عرب ها حشر ونشر داشت و توانسته بود زبان عربي را بياموزد .سپس به پيامبر اسلام رسيد و به او ايمان آورد.
پرسش 12:
نکته شک برانگيز چهارم: تا زماني که سلمان به محمد مي پيوندد، تعداد مسلمين بسيار بسيار اندک است، اما با پيوستن سلمان به محمد، اين تعداد بشدت افزايش مي يابد. اين نشان مي دهد محمد با حضور استادش، بسيار بهتر عمل مي کرده است!

پاسخ:

آنچه در آن در پيشرفت اسلام موثر بود ،دعوت مردم مدينه و پيمان عقبه بود كه منجر به مهاجرت مسلمانان و پيامبر به مدينه گشت.
سلمان بين اعراب كه كه او را عجمي و با نگاه برده آزاد شده مي نگريستند ، جايگاهي نداشت . وي از فقرايي است كه در مسجد النبي و جزء اصحاب صفه بوده كه ديگران آنان را اطعام مي نمودند.(1)
سلمان تا پيش از جنگ احزاب كه پيشنهاد تاكتيك جنگي (خندق كندن)را داد ،چندان مطرح نبود.
پس نمي توان اسلام آوردن او را موثر در اسلام ديگران دانست .اسلام كساني در گرايش ساير افراد قبيله موثر است كه داراي قبيله بزرگ و خود در قبيله از بزرگان باشند.نه مانند سلمان كه موقعيت چنيني نداشته ؛ اين استدلال تنها گمانه زني بدون دليل است، چون هيچ شاهدي در منابع بر تاثير گذاري سلمان در پيوستن مشرکان به اسلام نداريم .گسترش اسلام در زمان پيامبر دو مرحله دارد:
يکي اسلام آوردن مردم مدينه که پيش از ورود سلمان به مدينه است.
ديگري پس از فتح مکه و عام الوفود که سال ها پس از اسلام آوردن سلمان است .آن را نمي توان به سلمان نسبت داد.
پي نوشت :
1.الطبقات الكبرى،محمد بن سعد، دار صادر - بيروت ، ج‌1، ص‌197.
پرسش 13:
دستوراتي که از ايران باستان و توسط سلمان، به اسلام وارد شده است: پل صراط ( در زرتشتي به همين شکل موجود است!)

پاسخ:

به صرف تشابه دو دين در برخي از احکام و آموزه ها نمي توان حکم کرد که يکي از از ديگري گرفته شده است ،زيرا
اديان آسماني مکمل يکديگرند. احکام مشترک زيادي دارند.بسياري از احكام بين يهود و مسيحيت مشتركند. اين به آن معنا نيست كه مسيحيت آن ها را از دين يهود گرفته است.
آمدن دين جديد و نسخ دين قبلي به معناي نسخ تمامي آموزه ها ،احكام و عقايد آن دين نيست، بلكه برخي از از موارد، نسخ مي شوند و برخي به اعتبار خويش باقي هستند .
بنا براين نتيجه گيري چنين افرادي صحيح نيست. به زرتشت احترام مي گذاريم .در ذيل به برخي از مشترکات اسلام و زرتشت و امتيازات اسلام اشاره مي کنيم:
از پيشوايان ‌اسلام‌، رواياتي ‌وجود دارد مبني‌ بر اين‌ که‌ زردشتيان ‌پيامبري ‌داشتند . او صاحب ‌کتاب ‌آسماني‌ بود، ليکن ‌بعداً از بين ‌رفت‌.(1)
طبق‌ اين ‌ديدگاه‌: آييني‌ که‌ زرتشت‌ به‌ جهانيان ‌عرضه‌ داشت‌، آيين‌ توحيدي ‌بود . به‌ مبدأ و معاد و هدايت‌ شريعتي ‌خداوندي ‌و نبوت‌ معتقد بود.
شهيد مرتضي‌ مطهري‌ مي‌گويد: "آن ‌چه ‌در مورد زرتشت ‌محقق ‌است،‌اين‌ که ‌او به ‌توحيد در عبادت‌ دعوت‌ مي‌کرد. اهور امزدا از نظر شخص ‌زرتشت ‌نام‌ خداي‌ ناديده‌، خالق‌ جهان ‌و انسان ‌است‌، و تنها موجودي ‌است‌ که ‌شايسته‌ پرستش ‌است‌."(2)
زرتشتي‌ها معتقدند که‌ روح‌ آدمي ‌پس ‌از مرگ‌ در عالم‌ ديگري ‌زندگي ‌مي‌کند . زندگي‌ او بر اساس ‌کارهاي ‌دنيوي‌اش‌ مي‌باشد. فرد اگر نيکوکار باشد، در زندگي ‌پس ‌از مرگ‌، متنعم‌ مي‌شود و از زشت‌کاري‌ خويش ‌معذب‌ مي‌گردد.(3)
آنان‌به ‌بهشت‌، جهنم‌ و اعراف ‌اعتقاد دارند.(4)
در اين‌ باورها (مبدأ، معاد و نبوت ‌عامه‌) بين‌اسلام‌ و زرتشت ‌اشتراک ‌هست‌. در مسائل ‌اخلاقي‌ همانند راستگويي ‌و پرهيز از دروغ‌ نيز دو آيين ‌تا حدودي ‌مشترک‌اند.جايي‌که ‌شعار زرتشتيان ‌پندار نيک‌، گفتار نيک‌ و کردار نيک‌است‌، و مي‌گويند: راستگويي ‌آدمي‌ را به بهشت‌ و دروغگويي ‌به‌ جهنم ‌سوق‌ مي‌دهد. شبيه‌ اين ‌اعتقاد در اسلام‌ هم ‌وجود دارد که ‌گفته ‌شده‌: نجات‌ در صداقت‌ و هلاکت ‌در دروغگويي ‌است‌.
اما جداي‌از اين‌ چند امر مشترک‌، در بسياري‌از امور تفاوت ‌هست‌، مثلاً دين‌ اسلام‌ بر محور رهنمودهاي‌پيامبر اسلام‌، وحي ‌به‌ حضرت ‌و قرآن‌ قرار دارد .
آنان‌آتش ‌را مقدس‌ مي‌شمارند .در آتشکده‌ها آتش‌ را فروزان ‌نگاه‌ مي‌دارند. پيراهن‌ مقدس‌(سه‌ره‌) را طي ‌مراسمي‌ به ‌تن‌ پسران‌ مي‌پوشانند . ريسمان‌ مقدس‌(کسستي‌) را بر کمرشان‌ مي‌بندند. کالبد ‌مردگان‌ را در دخمه‌ مي‌نهند . آن‌ را غذاي‌ لاشخورها مي‌سازند.(5) اين‌ها را مسلمانان‌ قبول‌ ندارند .
در اعتقاد زرتشتيان‌ جهان‌ از دو نظام‌ خير و شر تشکيل‌شده‌ است‌. ذات‌ خوب ‌به‌ همراه‌ شش ‌فرشته ‌روح‌هاي ‌جاويدان‌ و ازلي‌ را تشکيل‌ مي‌دهند .
ذات‌ به ‌همراه ‌شش ‌فرشتة ‌شر، هفت ‌روح‌ خبيث‌ را تشکيل‌ مي‌دهند.(6)
زردشتي‌ها به‌ ازدواج ‌با محارم‌ روي‌ مي‌آورند،(7) که‌ در اسلام‌ پذيرفته‌ شده‌ نيست‌.در اسلام‌ ‌مسائل‌ احکامي ‌و آنچه ‌که‌ به ‌عنوان ‌فروغ‌ دين ‌معروف ‌است‌، در ده‌ عنوان‌: نماز، روزه‌، حج‌، جهاد، امر به‌ معروف‌، نهي ‌از منکر، زکات‌، تولي‌ و تبري‌، خلاصه‌ مي‌شود که‌اين‌ها را زردشتي‌ها قبول‌ندارند.(8)
آنچه در پرسش هاي بعدي از آن ها نام برده شده، تمامي از مشتركات اديان است. نماز و نيايش در تمامي اديان مورد پذيرش است، با تفاوت هايي در وقت نماز وكيفيت آن .همچنين ساير انبيا غير پيامبر اسلام معراج داشته اند .
ساير موارد كه بيان داشتيد، در تمامي اديان وجود دارد . اشتراك دليل بر اقتباس از يكديگر نيست. نمي توان سلمان را در اين باره متهم ساخت .
پي نوشت ها:
1. مجلسي، بحارالانوار، ج 14، ص 463.
2. مرتضي مطهري، خدمات متقابل اسلام و ايران، ص 191.
3. مبلغي، اديان و مذاهب.
4. جان ناس، تاريخ جامع اديان، ص 475.
5. همان، ص 478 - 482.
6. مبلغي، همان، ص 328.
7. همان، ص 399 تا 402.
8. تاريخ اديان و مذاهب جهان، مبلغي آباداني، ج 1، ص 293 ؛ تاريخ جامع اديان، جان ناس، ص 447 .

پرسش 14:
نماز (دقيقا به همين شکل پنج گانه در زرتشتي موجود است)

پاسخ:
جواب در پاسخ پيشين گذشت.
پرسش 15:
معراج محمد ( به مانند عروج ميترا در آيين مهر پرستي !)

پاسخ:
جواب در پاسخ پيشين گذشت.
پرسش 16:
نگرش به وجود روح در اسلام ، به مانند آيين زرتشتي است.

پاسخ:
جواب در پاسخ پيشين گذشت.
پرسش 17:
وجود محراب در مساجد که به مانند (مهرابه) آيين مهر پرستي است.

پاسخ:
جواب در پاسخ پيشين گذشت.
پرسش 18:
وجود تسبيح که از آيين بودا گرفته شده (آشنايي سلمان با مانوي، آشنايي با بوداييسم را نيز در پي داشته است، چه آنکه آيين مانوي ، ارتباط تنگاتنگي با بودايسم دارد) توجه به جميع نکات مطرح شده در اين نوشتار ، ما را بر جمع بندي مي رساند که سلمان فارسي ، به شکل مشاور در سايه ، شايد نقشي بالاتر از محمد در شکل گيري اسلام بازي کرده است. پي نوشت: البته اين را نيز عرض کنم که من به صورت سر فصل اين مطلب را اينجا نوشته ام، کل نوشته ام در اينباره بسيار طولاني شده است و شايد در آينده به صورت کتاب آنرا منتشر کنم. فقط در اينجا براي جلب توجه دوستان و خوانندگان وبلاگ به اين مهم، اين مطالب را به صورت سر فصل تقديم کرده ا
پاسخ:
جواب در پاسخ پيشين گذشت.