با عرض سلام و خسته نباشید خدمت شما
مدتی پیش پدرم به رحمت خدا رفت. من پسر بزگ او هستم. خودم به یاد ندارم که نمازی از پدرم قضا شده باشد که آن را ادا نکرده باشد. مادرم هم میگوید که پدرم نماز قضا ندارد. پدرم در سن 24 سالگی با مادرم ازدواج کرده و پدربزرگ و مادربزرگم هم در قید حیات نیستند که راجع به نمازهای قضای پدرم قبل از ازدواجش، از آنها سوال کنم.
با این تفاسیر:

1) آیا بایستی نماز قضا برای پدرم بخوانم یا خیر؟
2) اگر بایستی بخوانم به چه مقدار باید باشد؟ و نیت نماز قضای پدر چگونه است؟
3) آیا می شود جدا از نمازهای قضای احتمالی پدرم، هر چند مدت، دو یا چهار رکعت نماز به نیابت از پدرم بخوانم و ثوابش را به ایشان هدیه کنم؟ اگر می شود نیت آن چگونه است؟
4) در اسلام چه کارهایی توصیه می شود که فرزند برای پدر، بعد از فوتش انجام دهد؟
5) در کل چه تکالیفی از پدرم (اعم از نماز، روزه، قرض و ... ) بر عهده ی من است؟

****** با تشکر و سپاس فراوان از زحمات شما ******
و من الله توفیق

پرسش 1:
نماز قضاي پدر
شرح : با عرض سلام و خسته نباشيد خدمت شما مدتي پيش پدرم به رحمت خدا رفت. من پسر بزگ او هستم. خودم به ياد ندارم که نمازي از پدرم قضا شده باشد که آن را ادا نکرده باشد. مادرم هم مي گويد که پدرم نماز قضا ندارد. پدرم در سن 24 سالگي با مادرم ازدواج کرده و پدربزرگ و مادربزرگم هم در قيد حيات نيستند که راجع به نمازهاي قضاي پدرم قبل از ازدواجش، از آنها سوال کنم. با اين تفاسير: 1) آيا بايستي نماز قضا براي پدرم بخوانم يا خير؟
پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز
اگر پسر بزرگ بداند که نمازهايي از پدرش قضا شده، بايد انجام دهد و اگر نمي داند پدرش نماز قضا داشته يا نداشته و نيز وصيتي در اين زمينه نکرده، چيزي بر پسر بزرگ واجب نيست. (1)

پي نوشت ها:
1. آيت الله بهجت، توضيح المسائل، بحث نمازهاي واجب؛ استفتائات، ج 2، س 2407 و 2408.
پرسش 2:
اگر بايستي بخوانم به چه مقدار بايد باشد؟ و نيت نماز قضاي پدر چگونه است؟
پاسخ:

1. اگر يقين داريد که پدر نماز قضاي دارد، به مقداري که يقين داريد نماز او قضا شده است، بخوانيد کفايت مي کند.
اما اگر يقين به قضا شدن نمازهاي پدر خود نداريد، چيزي بر شما واجب نيست؛ ليکن اگر از باب احتياط نماز قضا بخوانيد، هم شما ثواب مي بريد و هم ثواب آن به پدر شما مي رسد.
دراين صورت نيز به مقداري که احتمال مي دهيد پدر شما نماز قضا داشته است، برايش نماز قضا بخوانيد. همچنين هر مقداري که بتوانيد نماز قضا براي پدر خود بخوانيد، ثواب بيش تري دارد.
2. نيت نماز قضاي پدر آن است که قصد کنيد به نيابت از طرف پدر خود، نماز قضاي او را بخوانيد و در هر نمازي که مي خوانيد، خود را جاي پدر خود فرض کنيد و قصد کنيد به نيابت از پدر خويش نماز را قضا کنيد و يا به اين قصد که آنچه بر عهده پدر شما است، نمازهاي او را شما از طرف او انجام دهيد، صحيح است. (1)

پي نوشت:
1. آيت الله بهجت، توضيح المسائل، مسئله 1251؛ استفتائات، ج 2، سؤال 2398 و 1120.
پرسش 3:
آيا مي شود جدا از نمازهاي قضاي احتمالي پدرم، هر چند مدت، دو يا چهار رکعت نماز به نيابت از پدرم بخوانم و ثوابش را به ايشان هديه کنم؟ اگر مي شود نيت آن چگونه است؟
پاسخ:

اگر نمازهاي مستحبي بخوانيد و ثواب آن را هديه کنيد، به صورت دو رکعتي بخوانيد؛ يعني دو رکعت نماز مستحبي بخوانيد و نيت نماز مستحبي کنيد. بعد از تمام شدن نماز، ثواب آن را براي پدر يا مادر هديه کنيد.
همچنين مي توانيد به نيابت از پدر خود نماز مستحبي بخوانيد؛ يعني خود را جاي پدرتان فرض کنيد و نيت کنيد که از طرف پدر خود نماز مستحبي بخوانيد و با قصد اين که از طرف پدرتان و به جاي او نماز مستحبي مي خوانيد، همين قصد شما، نيت حساب مي شود و صحيح است.
نمازهاي مستحبي، چهار رکعتي نمي باشد. اگر نماز چهار رکعتي بخوانيد، به نيت نماز هاي قضاي احتمالي پدر خود بخوانيد و نيت شما اين باشد که اگر پدر شما نماز قضايي داشته باشد، مثلاً نماز ظهر يا عصر يا عشا از طرف پدر خود نماز قضاي احتياطاً بخوانيد، صحيح است.
بهتر آن است که هر وقت فرصت کرديد، نماز يوميه را احتياطا از طرف پدر خود به نيت قضا بخوانيد. (1)

پي نوشت:
1. سؤال تلفني از دفتر آيت الله بهجت، سه شنبه 20/2/1390، ساعت30/12، (7741272-0251).
پرسش 4:
در اسلام چه کارهايي توصيه مي شود که فرزند براي پدر، بعد از فوتش انجام دهد؟
پاسخ:

آنچه بر پسر بزرگ به احتياط، واجب است آن است که قضاي نماز و روزه پدر را به جا آورد. (1) چنانچه فرزندان بخواهند براي پدري که از دنيا رفته است، علاه بر واجبات، کارهاي ديگري انجام دهند، در مرحله اول اگر پدر دين داشته باشد و به ديگران بدهکار باشد، حق ديگران را از طرف پدر خود بدهند و بعد از پرداخت بدهي و اداي واجبات پدر، براي او قرآن بخوانند و ثوابش را براي پدر هديه کنند و نيز در حق او دعا کنند و از خداوند براي او طلب آمرزش کنند. همچنين فرزندان به بندگان خدا به مقدار توان خدمت کنند و از بيچارگان دستگيري و به آنان به مقدار توان کمک کنند و ثواب آن را براي پدر خود هديه کنند و ثواب کارهاي خيري که انجام مي دهند، براي پدر خود هديه کنند و پدري که از دنيا رفته است، از ثواب کارهاي خيري که فرزندان هديه مي کنند، بهره مند مي شود.

پي نوشت:
1. آيت الله بهجت، استفتائات، ج 2، سؤال 2407.
پرسش 5:
در کل چه تکاليفي از پدرم (اعم از نماز، روزه، قرض و ... ) بر عهده من است؟ ****** با تشکر و سپاس فراوان از زحمات شما ****** و من الله توفيق

پاسخ:

در صورتي که شما پسر بزرگ باشيد، فقط قضاي نماز و روزه هايي که بر عهده پدر شما مانده است و بدانيد که نماز و روزه قضا دارد، به احتياط، واجب مي باشد؛ (1) اما غير از قضاي روزه و نماز، چيزي بر شما واجب نيست. اگر خود شما براي پدرتان کارهاي خيري که در جواب سؤال ديگري شما ذکر شده است، انجام دهيد، هم شما ثواب مي بريد و هم پدر شما از ثواب آن بهره مند مي گردد. (2)

پي نوشت:
1. آيت الله بهجت، استفتائات، ج 2، سؤال 2407.