سادات

لطفاً دلايل قانع‌کننده‌ای درباره‌ی اين قضيه بياوريد.
در دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس، ائمه اهل‌بیت، علويان و سادات به دليل شرایط نامساعد سياسي و خفقان شديد، مورد قهر و تعقيب حکام ظلم قرارگرفته و عده زيادي از ايشان...

باسلام

اينجانب به سيد بودن افرادي که بهشون ميگن سيد شک دارم، لطفاً دلايل قانع‌کننده‌ای درباره‌ی اين قضيه بياوريد.

باتشکر

با سلام و تشکر از ارتباط شما با مرکز ملي پاسخگويي به سؤالات ديني و آرزوي توفيق روزافزون.

 

درباره اينکه چرا به سيادت سادات شک داريد بهتر بود دليل شک خود را بيان می‌کردید تا توضيح بهتري ارائه گردد.

دلایل وجود و حضور علويان و سادات در ايران را خدمت شما بيان می‌کنیم:

در دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس، ائمه اهل‌بیت، علويان و سادات به دليل شرایط نامساعد سياسي و خفقان شديد، مورد قهر و تعقيب حکام ظلم قرارگرفته و عده زيادي از ايشان به نقاط دوردست و امن‌تر ازجمله ايران هجرت کردند، همچنين گروهي از امامزادگان و سادات جهت تبليغ دين اسلام و مکتب تشيع و برخي به درخواست مردم ايران به اين کشور عزيمت نمودند. اين مهاجرت‌ها در تشيع مردم ايران نقش به­سزائي داشت و مردم ايران هميشه براي امامزادگان و سادات احترام ويژه اي قائل بوده و هستند.

بعدها خود ايشان يا فرزندانشان با دختران ايراني ازدواج کردند و اولاد زيادي از نسل آنان در ايران و نقاط ديگر گسترش يافت که از همان زمان آن‌ها با عنوان سيد يا علوي يا مير و عناوين ديگر به‌عنوان نسل و ذريه رسول خدا شناخته می‌شدند و حتي سادات در قرون نخستين داراي نقيب بودند، نقيب عالم و فرد سرشناسي از سادات بود که داراي دفتري بود و اسامي سادات شهر و منطقه خود را در آن ثبت می‌نمود تا افرادي بی‌دلیل ادعاي سيادت نکنند.

دليلي براي شک نسبت به نسب سادات وجود ندارد زيرا از قدیم‌الایام خود ايشان نسبت به حفظ نسبشان اهميت ویژه‌ای قائل بودند و مردم هم به اين راحتي سيادت کسي را که به سيدي نمی‌شناختند قبول نمی‌کردند، البته ممکن است مواردي ادعاي سيادت داشته باشند ولي سيد نباشند و مواردي به‌عکس سيد باشند اما به دلایلی سيادتشان پنهان مانده باشد، اما این‌ها موارد کمي است.

لازم به ذکر است ملازمه‌ای بين سيادت و عصمت يا عدم انحراف آن‌ها وجود ندارد و در بين سادات نيز افراد مؤمن و افراد منحرف نيز وجود دارد.

جهت مطالعه بيشتر می‌توانید به  کتاب تاريخ تشيع در ايران٬ رسول جعفريان، ج1  ٬ص233 مراجعه نمایید.

ريشه سادات از چه طريقي به پيامبر(ص) و علي(ع) ميرسد؟
اصطلاحاً به فرزندان هاشم، بني هاشم- سيد- مي‏گويند. برخي از اينان به عموهاي پيامبر مثل ابوطالب، عباس و حمزه مي‏رسند. بنابراين فرزندان عباس عموي پيامبر ...

با وجود عرب بودن پيامبر، چرا عده زيادي از ايرانيان سيد هستند؟ و ريشه سادات از چه طريقي به پيامبر(ص) و علي(ع) ميرسد؟

سيد به معناي آقا، سرور و بزرگ آمده است. (1) در عرف به نسل و ذريه پيامبر(ص) از فاطمه زهرا (س) و اولاد پيامبر اطلاق مي گردد (2)، ولي از نظر شرعي سيادت عنواني است براي مردان و زناني كه در طول نسب خويش به حضرت هاشم بن عبد مناف (جدّ دوم رسول خدا) مي‏رسند. هر كس سلسله نسب او به هاشم بن عبد مناف يا فرزندان او برسد، سيد محسوب مي‏شود.(3)

اصطلاحاً به فرزندان هاشم، بني هاشم- سيد- مي‏گويند. برخي از اينان به عموهاي پيامبر مثل ابوطالب، عباس و حمزه مي‏رسند. بنابراين فرزندان عباس عموي پيامبر كه اصطلاحاً به آنان بني عباس مي‏گويند، سيد محسوب مي‏شوند. فرزندان ابوطالب به نام‏هاي طالب و عقيل و جعفر طيار و علي(ع) و نسل آنان (تاكنون هر چه هستند) سيدند. پيامبر اسلام از جهت پسرانش، چون در كودكي از دنيا رفتند، نسلي ندارد. فقط از طريق حضرت فاطمه زهرا(س) نسلش ادامه پيدا كرد. فرزندان حضرت زهرا به نام‏هاي حسن و حسين و زينب و ام كلثوم از طريق پدرشان علي(ع) سيد بودند. تمامي ائمه معصومين و فرزندان شان از طريق علي(ع) به هاشم مي‏رسند و سيد هستند.

سيادت تنها انتساب به پيامبر نيست، بلكه از جهت انتساب به طالب و علي و عقيل و جعفر (فرزندان ابوطالب) و انتساب به عباس و حمزه (عموهاي پيامبر) سيادت حاصل شده و علي(ع) و فرزندان او نيز سيد هستند.

سادات ايران نيز از نسل امامان ما هستند، يعني درپي مهاجرت سادات علوي و شيعيان در ايران(4) سيادت شكل و گسترش يافت، زيرا آنان با ايرانيان ازدواج نمودند كه نتيجه آن زيادشدن سادات در اين كشور مي باشد.

در اين جا لازم است درباره علل مهاجرت سادات وعلويان به ايران ا شاره شود. در مهاجرت اينان به ايران عوامل متعدد نقش داشتند، از جمله امنيتي كه در مناطق ايران وجود داشت، موجب شد كه آنان به ايران مهاجرت نمايند، چون ايران دور از دسترس حكومت هايي بود كه مركز آنها در شام و يا عراق قرار داشت. فشارهاي عباسيان و قبل از آنها امويان، باعث شد تا آنها، بدين مناطق مهاجرت كنند. از ميان علويين، كساني كه در قيامهائي چون قيام «زيد»، «محمد بن عبد الله»، «ابراهيم بن عبد الله» و «حسين بن علي» (شهيد فخ) شركت كرده بودند، احساس خطر بيشتري مي‏كردند.

دليل ديگر مهاجرت آنها، همان دليلي بود كه ساير اعراب را به اين مناطق، جذب مي كرد. رفاهي كه اين شهرها، مي‏توانست در بر داشته باشد، براي عده‏اي از آنها، قابل توجه بود. اين مهاجرتها، بيشتر از قرن دوم به بعد بود، واولين دسته از سادات علوي مهاجر را كساني دانسته‏اند كه از ظلم و جور امويان و به ويژه سفاكي هاي حجاج به اين حدود پناه آورده‏اند. بعد از آن كه «يحيي بن زيد» به ايران آمد، راه اين مهاجرت گشوده شد. و لذا كساني كه از ترس «منصور عباسي» و به جرم حمايت از «محمد بن عبد الله» و برادرش «ابراهيم» تحت تعقيب بودند، به سرعت روي بدين منطقه آوردند. پس از آن، اين مهاجرتها رو به گستردگي نهاد.

يكي از دلايل آمدن آنها پس از اين ماجرا، «جذب نيرو» براي «قيام» بوده است. مردم ايران كه يك بار به هنگام روي كار آمدن عباسيان، علاقه خود را جهت «تغيير حاكميت» عربها نشان داده، امتحان خوبي نيز داده بودند، مي‏توانستند بار ديگر چنين كنند. همين تصور بود كه علويان را بسوي اين مناطق، جذب مي‏كرد. «يحيي بن عبد الله بن الحسن بن الحسن عليه السلام» از جمله كساني بود كه در قيام حسين بن علي (شهيد فخ)، شركت كرد او پس از شكست اين قيام به سوي مشرق گريخت. و همراه با عده‏اي از كوفيان به مناطق شمالي ايران(ديلم) رفت. هارون رشيد كه به شدت از اين حركت ها، هراس داشت به«فضل بن يحيي برمكي» دستور داد تا به هر صورتي شده او را دستگير كند. به نظر مي‏رسد حركت يحيي، اولين «قيام شيعي» در«ديلم» بوده است. منطقه ديلم، يكي از مناطقي است كه در مقابل مسلمين، به شدت مقاومت كرد. و تا مدتها، اسفهبدان كه از قبل بر آن حاكم بودند، تسلط خود را بر آن منطقه حفظ كردند.در اين فاصله، گاهي بين آنها و خلفا، صلح مي‏شد. و گاهي نيز درگيريها و تهاجمها از دو طرف، ادامه داشت ... پس از اين ماجرا با آمدن حضرت علي بن موسي عليه السلام به ايران، گروههايي از «سادات»، راهي ايران شدند تسامح مأمون در مقابل سخت گيري پدرش رشيد، نسبت به سادات، در رشد و سربلندي علويان، تأثير بسزايي داشت. او گر چه با قيامهاي آنها به شدت برخورد كرد، اما در حالت عادي به علت اعتقادي كه به برتري علي بر ساير خلفا داشت، نسبت به علويين نيز احترام زيادي گذاشت. (5)

دراين باره به منابع زير مراجعه فرماييد:

رسول جعفريان ، تاريخ تشيع در ايران؛

نقشي از سادات در تاريخ ايران، محمد رضا محتشم ؛

پي نوشت ها :

1. محمد معين ، فر هنگ معين، ج2 ، ص1975.

2 مصطفي حسيني، معارف و معاريف ، قم ، دانش، 1376.چاپ دوم، ج6، ص 149.

3. عروة الوثقي، ج 2، كتاب الخمس، فصل 2، مسئله 3.

4. http://tooba.net/Books/Show/396/12

5. http://imamalinet.net/per/ps/psc/pscc/pscc5.htm

آنهایی كه مادرشان سادات است آیا خودشان هم سادات هستند؟
آیت الله خامنه ای می فرماید: منتسبين به پيامبر اكرم «صلي اللّٰه عليه و آله» از طرف مادر هم از اولاد رسول اكرم «صلي اللّٰه عليه و آله» محسوب مي‌شوند، ولي ...

میخواستم بدونم كه آنهایی كه مادرشان سادات است آیا خودشان هم سادات هستند؟

آیت الله خامنه ای می فرماید:

 منتسبين به پيامبر اكرم «صلي اللّٰه عليه و آله» از طرف مادر هم از اولاد رسول اكرم «صلي اللّٰه عليه و آله» محسوب ميشوند، ولي ملاك ترتب آثار و احكام شرعي سيادت، انتساب از طرف پدر است.(1 )

ایت الله مكارم می فرماید:

 از جهاتي حكم سيّد دارند، و از جهاتي ندارند. خمس نميتوانند بگيرند، و از لباس مخصوص سادات نميتوانند استفاده كنند؛ امّا از جهاتي شرافت سيادت دارند.(2 )در واقع از نظر شرافت معنوی و محرمیت، مانند سادات هستند. روایاتی كه در فضیلت سادات وارد شده، شامل انان نیز می شود.

پی نوشت ها :

1. اجوبه الاستفتاءات، س 10090.

2. استفتاءات جديد (مكارم)، ج، ص 114 سؤال 341.

عنوان سیدی چگونه به هاشم ابن عبد مناف و فرزندانش اختصاص یافته است؟
اين عنوان و احكام مربوط به آن تعبدي است و به جهت مصالح وحكمتهايي كه خداوند از آن آگاه است اين احكام براي آنان جعل شده است.

عنوان سیدی چگونه به هاشم ابن عبد مناف و فرزندانش اختصاص یافته است؟

اين عنوان و احكام مربوط به آن تعبدي است و به جهت مصالح وحكمتهايي كه خداوند از آن آگاه است اين احكام براي آنان جعل شده است.

سید به معناي آقا و اطاعت شده (مطاع)، رئیس و بزرگ آمده است.و از آن رو كه هاشم بزگ اين قوم بود به او عنوان سيد (بزرگ قوم خود )اطلاق مي شد.

 سیادت عنواني است اعتباري، نه تكویني و عنواني است براي مردان و زناني كه در طول نسب خویش به حضرت هاشم بن عبد مناف (جدّ دوم رسول خدا) مي‏رسند. هر كس سلسله نسب او به هاشم بن عبد مناف یا فرزندان او برسد، سید محسوب مي‏شود.(1)

اصطلاحاً به فرزندان هاشم، بني هاشم مي‏گویند. برخي از اینان به عموهاي پیامبر مثل ابوطالب، عباس و حمزه مي‏رسند. بنابراین فرزندان عباس عموي پیامبر كه اصطلاحاً به آنان بني عباس مي‏گویند، سید محسوب مي‏شوند. فرزندان ابوطالب به نام‏هاي طالب و عقیل و جعفر طیار و علي(ع) و نسل آنان (تا كنون هر چه هستند) سیدند.

یی نوشت:

1. عروه الوثقي، ج 2، كتاب الخمس، فصل 2، مسئله 3.