قیامت

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
بله از آياتي كه در قرآن كريم درباره روز قيامت و حوادث آن روز آمده، فهميده مي شود كه آن روز روز هولناك و بزرگي است. از جمله اين آيات:
«يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْ‏ءٌ عَظيمٌ يَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَى النَّاسَ سُكارى‏ وَ ما هُمْ بِسُكارى‏ وَ لكِنَّ عَذابَ اللَّهِ شَديدٌ»(1) اى مردمان، خدا ترس و پرهيزكار باشيد كه زلزله روز قيامت بر خلايق بسيار حادثه بزرگ و واقعه سختى خواهد بود. آن روز كه آن هنگامه بزرگ را مشاهده كنيد خواهيد ديد كه هر زن شيرده طفل خود را (از هول) فراموش كند و هر آبستن بار رحم را بيفكند، و مردم را (از وحشت آن روز) بى‏خود و مست بنگرى در صورتى كه مست نيستند و ليكن عذاب خدا سخت است.
و همچنين آيه اي كه اشاره كرديد: «فَإِذا جاءَتِ الصَّاخَّةُ يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخيهِ وَ أُمِّهِ وَ أَبيهِ وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنيهِ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنيهِ...»(2)(به ياد آريد) آن گاه كه نداى مهيب قيامت (به گوش همه خلق) برسد. آن روز كه هر كس از برادرش مى‏گريزد. و بلكه از مادر و پدرش و از زن و فرزندانش هم مى‏گريزد. در آن روز هر كس چنان گرفتار شأن و كار خود است كه به هيچ كس نتواند پرداخت.
از ظاهر اين گونه آيات استفاده مي شود كه اين حوادث مربوط به لحظه وقوع قيامت و آغاز آن است كه زلزله شديدي رخ مي دهد يا ندا و صداي ترسناكي به گوش مي رسد كه از آغاز قيامت خبر مي دهد كه در بعضي آيات ديگر تعبير به نفخ صور شده است. به طور طبيعي در لحظات وقوع اينچنين حوادثي ترس و وحشت و اضطراب به همه خلائق اعم از مومن و كافر دست مي دهد. و يكي از نام هاي قيامت هم «يوم عظيم» است و توصيف آن روز به عظمت به خاطر امور مهم بسياري است كه در آنروز واقع مي شود؛ پاداش و كيفر، حسابرسي، حضور با عظمت خلائق در آنروز، طولاني بودن آنروز و....(3)
اما در دوسته ديگر از آيات قرآن مشخص شده كه اولا متقين و مومنان و اهل عمل صالح يا كساني كه گناهكار بوده ولي توبه كرده اند، در پناه خداوند قرار گرفته و از ترس و شدت آنروز بزرگ ايمن خواهند بود و ثانيا كافران و گنهكاران و بدكاران در روز قيامت در عذاب و ترس و ناراحتي به سر مي برند.
اما آيات دسته اول كه اهل ايمان و تقوا را از هول و هراس آنروز در امان مي داند، از جمله اين آيات است. خداوند مي فرمايد: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُونَ (4)؛ كسانى كه (در قيامت) كار نيكو آورند پاداش بهتر از آن يابند و در آن روز از هول و هراس ايمن باشند.
يا در همان سوره عبس بعد از آياتي كه مي فرمايد هر كس از برادرش و از مادر و پدرش و از زن و فرزندانش مى‏گريزد، مي فرمايد عده اي در آنروز خوشحال و خندان هستند كه مسلما آنان همان اهل ايمان و تقوا و توبه كنند گان از گناه هستند. خداوند مي فرمايد: «وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ»(5)؛ آن روز طايفه‏اى (كه اهل ايمانند) رخسارشان فروزان است. خندان و شادمانند.
همچنين آياتي كه به طور كلي خوف و اندوه را از مومنان و اولياء خدا دور دانسته كه مسلما روز قيامت را هم شامل مي شود. آياتي مانند: «أَلا إِنَّ أَوْلِياءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ الَّذينَ آمَنُوا وَ كانُوا يَتَّقُونَ لَهُمُ الْبُشْرى‏ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَة...»(6)؛ آگاه باشيد يقيناً دوستان خدا نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين مى‏شوند. همانان كه ايمان آورده‏اند و همواره پرهيزكارى دارند. آنان را در زندگى دنيا وآخرت مژده و بشارت است.
و نيز آيه:«بَلى‏ مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»(7)؛ آرى، كسانى كه همه وجود خود را تسليم خدا كنند در حالى كه نيكوكارند، براى آنان نزد پروردگارشان پاداشى شايسته و مناسب است، نه بيمى بر آنان است و نه اندوهگين مى‏شوند.
و نيز:
و آيات دسته دوم كه ترس و وحشت را مختص به كافران و گنهكاران مي داند مانند اين آيه شريفه: «وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْها غَبَرَةٌ تَرْهَقُها قَتَرَةٌ أُولئِكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ»(8)؛ و رخسار گروهى گرد آلود غم و اندوه است. و به رويشان خاك سياه ذلّت و خجلت نشسته. آنها همان كافران و بدكاران عالمند.
همچنين آيات ديگر اين دسته مانند: «فَوَيْلٌ لِلَّذينَ كَفَرُوا مِنْ يَوْمِهِمُ الَّذي يُوعَدُونَ»(9)؛ پس واى بر كسانى كه كافر شدند از آن روزشان كه به آن وعده داده مى‏شوند.
«فَوَيْلٌ لِلَّذينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظيمٍ»(10)؛ پس واى بر اين مردم كافر از حضور در آن روز بزرگ قيامت.
البته اينكه اولياء خدا و پيامبران الهي، در اين دنيا در جواب كافران و مشركان كه آنها را دعوت به پيروي از آيين خودشان مي كردند، مي گفتند كه ما از عذاب روز بزرگ قيامت مي ترسيم، منافات با اين ندارد كه مومنان و اولياء الهي در آنروز نمي ترسند، زيرا آنها مي گفتند كه در صورتي كه ما هم پيروي شما كنيم و به خداوند شرك بورزيم و او را اطاعت نكنيم، مثل شما مي شويم و خداوند در روز قيامت ما را هم عذاب مي كند و چون آنها يقين به آنروز و عظمت آن داشتند، مي گفتند مي ترسيم: پيامبر اكرم(ص) در جواب مشركان مي فرمايد: «إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظيمٍ»(11)؛ من اگر نافرمانى خداى خود كنم از عذاب آن روز بزرگ سخت مى‏ترسم.
پي نوشت ها:
1. حج(22)آيه1و2.
2. عبس(80)آيات33 تا 37.
3. مكارم شيرازي، ناصر، پيام قرآن، انتشارات مطبوعاتي هدف، ج5، ص59.
4. نمل(27)آيه89 .
5. عبس، ايات38و39.
6. يونس(10)آيات62-64.
7. بقره(2)آيه112.
8. همان، آيات 40-42.
9. ذاريات(51)آيه60.
10. مريم(19)آيه37.
11. انعام(6)آيه15.
موفق باشید.