موضوع کلاس نوجوانان

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
مربي گرامي! عصري كه در آن زندگي مي‌كنيم، عصر تغيير، تحول، پيشرفت و توسعه است و گاه اين تغييرات، مخصوصاً در سطح جهاني، در نهادهاي مختلف، از جمله نهاد خانواده و به طور اخص در كودكان و نوجوانان تأثير فراوان مي‌گذارد. گاه ايجاد تغييرات در سطح اجتماعي موجب تغيير در شخصيت ديني كودكان و نوجوانان مي‌شود و خطر بي هويتي، آنان را تهديد مي‌نمايد.
از اينرو ضرورت دارد كه نهادهاي ديني و فرهنگي بيش از گذشته به فكر تربيت، رشد و ارتقاي فرهنگي و ديني كودكان و نوجوانان باشند و اين نسل آينده ساز را از هجوم ابتذال محفوظ بدارند. تقويت و هدايت اين بخش از جامعه كه بازوي قدرتمند دفاع و سازندگي جامعه است، بدون شك مصونيت جامعه را در پي دارد، همانطور كه تسخير اين گروه، بزرگ‌ترين دست مايه قدرت طلبان براي رسيدن به اهداف شومشان بوده است.
بنابراين، اهتمام به آموزش اين نسل آن هم به روشهاي جذاب و نو بر همه متولّيان فرهنگي، خصوصاً مربيان و مبلغان لازم و ضروري است.
- مطالبي كه مي تواند راهنماي شما باشد:
1- جايگاه روشها: عناصر ارتباطي در كلاس داري عبارتند از: مربي، مخاطب، پيام، روشها و قالبها، فضاي آموزشي. براي موفقيت در امر كلاس داري، تمام اركان فوق بايد مورد توجه قرار گيرند و عدم توجه به هر يك از آنها از كيفيت كلاس مي‌كاهد و نتيجه مطلوب نخواهد داشت. يكي از عناصر مهمّ كلاس داري استفاده از روشهاي مناسب و پرجاذبه است. و در صورتي كه محتواهاي غني با روشهاي نامناسب ارائه شوند، گاه موجب عدم فهم مخاطب مي‌شود و گاه بي انگيزه شدن او را در پي دارد.
2- انتخاب موضوع: براي انتخاب موضوع بايد نيازسنجي كرد. شيوه‌هاي نياز سنجي عبارتند از:
الف. پرسش از مخاطب: مربي مي‌تواند از طريق گفتگو با مخاطب و يا طرح سؤالهايي از او، به نيازهاي وي پي برده و براساس آن محتواي لازم را آماده سازد. مثلاً مي‌تواند بگويد: دوست داريد درباره چه چيزي برايتان صحبت كنم؟
ب. مشاهده: با مشاهده اوضاع و احوال و رفتار مخاطب مي‌توان به نيازهاي وي پي برد؛ مثلاً از ديدن بدزباني مخاطبان پي مي‌بريم كه بايد در مورد حفظ و كنترل زبان بحث كنيم.
ج. پرسش از مربيان: با پرسش از مربيان و مبلغان ديگر مي‌توانيم مشكلات و نيازهاي مخاطبان را بشناسيم.
د. مطالعه: با مطالعه كتابهايي كه در زمينه مخاطب‌شناسي، جامعه‌شناسي، آسيبهاي اجتماعي، اخلاق و... تأليف و نگارش يافته‌اند نيز مي‌توان نيازهاي عمومي اقشار و گروههاي اجتماعي را شناخت.
ه . ارتكازات ذهني: مطالب و عناويني كه اولويت طرح آنها به ذهن مربي با تجربه مي‌آيد، مي‌توانند موضوع آموزش و تدريس قرار گيرند.
3- بيان نمونه اي از اجرا و بيان مطالب:
در ذيل جهت آشنايي بيش‌تر، دو نمونه از تقسيم موضوع به انواع مختلف را براي اين گروه سني نوجوانان مي‌آوريم:
الف: موضوع: «انواع نماز»:
1. موشكي: نمازي كه سريع خوانده شود.
2. كمكي: نماز نافله.
3. الكي: نماز ريايي؛ نمازي كه براي جلب توجه ديگران خوانده شود.
4. آبكي: نماز بدون حضور قلب.
5. چپكي: نماز بدون رعايت قبله.
6. يواشكي: نماز ظهر و عصر.
7. يدكي: نماز احتياط.
8. راستكي: نماز درست و حسابي.
ب: موضوع: «انواع دست»:
1. كمك كننده: دوست آن باشد كه گيرد دست دوست و...
2. آزار دهنده (مردم آزار): پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «مَنْ آذي مُؤْمِناً فَقَدْ آذاني»(1) هر كس مؤمني را بيازارد مرا آزرده است.
3. معالجه كننده: مثل دست پزشك كه انسانها را معالجه مي‌كند.
4. كاركننده: پيامبراعظم(ص) فرمودند: «اَزْكَي الاَعْمالِ كَسْبُ الْمَرْءِ بِيَدِهِ»(2) پاكيزه‌ترين كارها بدست آوردن درآمد انسان با دست رنج خود است.
5. كج رونده: قرآن كريم مي‌فرمايد: «وَ السّارِقُ وَ السّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما»(3) دستهاي مرد و زن دزد را قطع كنيد.
6. دهنده (نيكوكار): امام باقر(ع) فرمودند: «اِنَّ اللّهَ يُحِبُّ اِطْعامَ الطَّعامِ وَ هِراقَةَ الدِّماءِ»(4) خداوند غذا دادن و قرباني كردن را دوست دارد.
7. نان دهنده (بابا): امام علي(ع) فرمودند: «اِذا اَطْعَمْتَ فَاشْبَعْ»(5) هر گاه [به كسي] غذا دادي، [او را] سير كن.
- نكتۀ پاياني:
از آنجايي كه دانش آموزان در سن نوجواني قرار دارند كه از آن به دورۀ تأديب، آموزش و اطاعت ياد شده است، بهترين كار اين است كه رفتار و گفتارتان در مقابل آنها كاملاً استاندارد و اسلامي باشد، اما براي اينكه شما با مطالب اسلامي و اعتقادي آشنا شويد، سعي كنيد از كتاب هايي كه قلم روان و زيبا دارند، استفاده كنيد. نويسندگاني همچون استاد قرائتي، ري شهري و ديگر اساتيد بهره ببريد. كتابهايي همچون اصول عقايد، گناه شناسي، اسرار نماز براي جوانان از حاج آقاي قرائتي؛ و خداشناسي از آقاي ري شهري؛ و راز يك فريب و جلوه نمايي زنان و نگاه مردان از يوسف غلامي قابل استفاده مي باشند. البته به ايشان در اين زمينه ها سخت نگيريد و بگذاريد طبق علايق مشروع خود هم قدم هايي بردارد و ظاهر و باطن آنها يكي باشد. ضمناً اين مركز اين امكان را ندارد كه هر هفته برايتان مطلبي را بفرستد، اما اگر جايي نياز به بحث خاصي بود، ما در خدمتگذاري آماده ايم.
پي نوشت ها:
1. محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ج4، قم، انتشارات دارالحديث، ح 454.
2. همان، ح 17629.
3. مائده(5) آيۀ 38.
4. محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ج4، قم، انتشارات دارالحديث، ح 11161.
5. همان، ح 11165.
موفق باشید.