آخر همه چیز چه میشود؟
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
اين كه تا كي در اين دنيا زندگي مي كنيم بسته به ميزان عمر ماست كه به طور طبيعي كسي از آن خبر ندارد ؛ اما در مورد زندگي در آخرت بايد گفت:
بهشت يا جهنم، آخرين منزلگاه بشر در سير عالم وجود است. آنان كه وارد بهشت مي شوند، هميشه و جاودان در آن جا زندگي مي كنند و در ناز و نعمت به سر مي برند. اما آنان كه به جهنم مي روند، دو دسته هستند:
يك دسته مدتي در آن جا مجازات مي شوند و وقتي حساب شان پاك شد، از جهنم بيرون مي آيند و وارد بهشت مي شوند.
دستة ديگر از جهنميان براي هميشه در آن جا مي مانند و جايگاه ابدي آنان دوزخ است.
بنابر اين زندگي اخروي بي نهايت است و آن را حد و نهايتي نيست تا سؤال شود تا كي ادامه دارد و پايان آن كجاست؟ اصولا لازمه روح بي نهايت و مطلق طلب انسان همين است كه حيات آخرتي او به منتهايي ختم نشود. همچنان در اوج شكوه و لذت و زيبايي و تكامل ادامه يابد. وگرنه بشر انگيزه چنداني براي رسيدن به چنين نعمت محدود و گذرايي در دنيا نخواهد داشت. اگر بنا بر خوشي موقت باشد، خوشي موقت دنيايي را براي خود بر مي گزيند.
سخن از "تا كي" زماني روا است كه حد و محدوديتي در كار باشد، اما در بي حدي و عدم نهايت، " تا كي " معنا ندارد. مثل آن است كه گفته شود: بي نهايت تا كي و تا كجا است؟
طبيعي است كه در اين جا سؤال اشتباه و متناقض است، زيرا فرض بي نهايت، سازگار با تصور كجايي نيست.
توضيح بيشتر اين مساله آن كه:
ميل به جاودانگي در وجود و فطرت انسان قرار داده شده است به اين جهت است كه جاودانگي عالم آخرت و بهشت، خواسته فطري و دروني انسان است كه هميشه آن را مي خواهد؛ بنابراين عالم آخرت و بهشت، پاسخي به خواسته دروني آدمي است.
به علاوه كه آخرت محل بر طرف شدن محدوديت ها و سرآغاز زندگي سراسر كمال و خوشي است، تكامل و رشد در ابعاد گوناگون در آن وجود دارد و امكان تعالي و تكامل روحي و معرفتي و.... به طور نامحدود براي بشر در آن جهان اقتضا مي كند كه حيات در آن سرا هم نامحدود باشد.
البته چگونگي حيات در آخرت به صورت كامل و واضح براي ما كه در دنيا و با محدوديت هاي ماده زندگي مي كنيم، قابل درك نيست و چه بسا بخش عمده تحير و به تعبير شما ترس در اين زمينه هم به ابهام كم و كيف عالم آخرت و زندگي در آن بر گردد، اما در مجموع وقتي امكان تكامل و رشد علمي و معرفتي در آخرت به مراتب بهتر و بيش تر از دنيا فراهم است، پس بسياري از اهداف خلقت انسان هم چنان در آخرت باقي است و با اين وجود تصور انتها براي آن لذت بي نهايت و با شكوه اندوه بار و نگران كننده تر خواهد بود.
در آن عالم هر لحظه و هر آن، چيز تازه اي تحقق مي يابد و خلقت تداوم يافته و هر لحظه چيزي نو پديد مي آيد چون در آن جا نوعي حيات ناشناخته در همه موجودات وجود دارد كه شوق و ميلي جديد را در همه ساكنان بهشت در مورد اين نعمات آن به آن پديد مي آورد و بر اين اساس تصور هر نوع ملالت و يكنواختي ناشي از زندگي در عالم آخرت و يا تحير و نگراني و ترس از آن تنها مربوط به همين عالم دنياست كه غرق در محدوديت ها و كاستي است ، ولي در آن عالم اين ترديدها و نگراني ها كاملا برطرف مي گردد .
امام صادق (ع) فرمود: «خداوند بهشتى آفريده كه هيچ چشمى نديده و هيچ مخلوقى از آن آگاه نيست. خداوند هر صبحگاه آن را مى گشايد و مى گويد: بوى خوشت را افزون كن و نسيمت را بيفزا». (1) بنا بر اين براي بهشتيان هيچ گونه ملال و دلزدگي از بهشت و نعماتش معني و مفهوم ندارد.
«براي اهل بهشت سفره هايي مي گسترانند كه بر آن، آنچه مورد علاقه آن هاست ، قرار داده مي شود. طعام هايي كه از آن لذيذتر و معطر تر نيست». (2)
در نتيجه مي توان گفت در بهشت نوعي تكامل وجود دارد، در همه چيز حتي در خود بهشتيان. هر تكاملي جلوه جديدي از زيبايي هاي همان منظر واحد را به انسان مي نماياند، چه رسد به اينكه همان منظر نيز در حال تكامل است؛ در روايتي آمده است:
«سوگند به خدايي كه قرآن را بر محمد نازل كرد! اهل بهشت پيوسته بر جمال و زيبايي شان افزوده مي شود، همچنان كه در دنيا بر پيري و فرتوتي آنان افزوده مي شد». (3)
براي مطالعه بيش تر مي توانيد به اين منابع مراجعه نماييد:
1. جوادي آملي، تفسير موضوعي قران كريم (معاد در قران) ج 5، نشر مركز اسرا.
2. گفتار فلسفي، معاد از نظر روح و جسم ، ج 2، هيئت نشر معارف اسلامي.
3. ناصر مكارم شيرازي، پيام قران، ج 6، نشر دارالكتب الاسلاميه تهران.
پي نوشت ها:
1. بقره (2) آيه 81.
2. بحرانى سيد هاشم، البرهان فى تفسير القرآن، بنياد بعثت، تهران، 1416 ه ق، ج4، ص 394.
3. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت، 1404 ه ق، ج8، ص199.
موفق باشید.
