ديني

پرسشگر گرامی با سلام و تشکر از ارتباطتان با مرکز ملي پاسخگويي به سوالات ديني.
به این نکته توجه نمایید که آنچه در مراسم عزاداری اهل بیت (ع) و به ویژه عزاداری امام حسین (ع) اتفاق می افتد، چهل روز عزاداری و یا چله نگهداشتن نیست؛ زیرا معمولا عزاداری ها در دهه محرم انجام شده و فقط در روز چهلم به عنوان اربعین عزاداری می شود و در این بین، دیگر توصیه خاصی نسبت به ادامه عزاداری نداریم. اگر هم در برخی نقاط خاص، عملاً عزاداری ها به دهه دوم و حتی تا روز چهلم کشیده می شود، ربطی به چله نگداشتن ندارد؛ بلکه مربوط به استحباب تشکیل مجالس بزرگداشت و عزاداری اهل بیت در هر زمان، حتی در ماه های دیگر سال می باشد. البته این عزاداری ها نیز مختص به امام حسین نمی باشد. همان طور که در دهه آخر صفر معمولاً ده روز به مناسبت رحلت و شهادت پیامبر (ص)، امام حسن (ع) و امام رضا (ع) عزاداری می شود که معادل عزاداری دهه محرم می باشد. اما در مورد اين كه چرا مراسم روز اربعين فقط براي امام حسين قرار داده شده است، می توان در پاسخ به چند نكته اشاره نمود:
1. فداكار‏هاى ویژه امام حسين - عليه‏السلام - در زمان به خطر افتادن اصل اسلام و در معرض نابودی قطعی قرار گرفتن دین، باعث شد دين اسلام دوباره زنده شود و جریان انحرافی به وجود آمده در مسیر اسلام برای عموم مردم، کاملاً آشکار و شناسایی گردد. از این رو، نقش ایشان به نسبت سایر ائمه در زنده نگه داشتن دين اسلام، ويژه و حایز اهميت است. این حادثه به عنوان نماد احیا و پاسداری از دین قرار گرفت و به مناسبت های مختلف و با وجود عدم میل دشمنان جهت گرامى‏داشت روز عاشورا، سفارشات ویژه ای نمودند (1) که قرار دادن عزاداری در روز اربعین به صورت منحصر به فرد در بین ائمه برای امام حسین، یکی از این اقدامات می باشد.
2. مصيبت حضرت امام حسين - عليه‏السلام - به لحاظ عمق فاجعه و گستردگی و تنوع مصائب، براى هيچ امام و پيامبرى پيش نيامده است. مصيبت امام حسين (ع)، از همه مصيبت‏ها بزرگ‏تر و سخت‏تر بود. (2) تا حدي كه در برخي روايات ذكر شده است زمين و آسمان تا چهل روز در عزاي امام حسين (ع) عزادار بودند. (3) اگر عامل ديگرى هم در كار نبود، همين عامل كافى است كه نشان بدهد چرا براى امام حسين - عليه‏ السلام - بيش از امامان ديگر و حتى بيش از پيامبر اسلام - ‏صلى‏اللَّه‏عليه‏وآله - عزادارى مى‏كنيم و مراسم متعددى تا روز چهلم و حتي پس از آن، برپا مى شود.
3. یکی دیگر از دلایل بزرگداشت اربعین، این است که خود این روز برای اهل بیت یادآور مصیبت سنگینی است. پس از آن که در ماه محرم سال 61ق، امام حسين - عليه ‏السلام - فرزندان، خويشان و ياران خویش را در راه خدا فدا کرد و دشمنان حضرت اسيران كربلا را با همه سختی ها و مصیبت ها به كوفه و شام بردند، در مسیر برگشت همين اسيران داغديده و مصیبت زده، روز اربعين شهادت امام حسين - عليه ‏السلام - و يارانش، به كربلا رسيدند و همه مصائب روز عاشورا در آن روز تجديد شد و آن روز، روز سختى براى خاندان پيامبر بود.

پی نوشت ها:
1. علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 44، ص 286، مؤسسه الوفاء بیروت، 1404 ق.
2. شیخ عباس قمی، سفینه البحار، ج 1، ص 97، دار الاسوه، 1422 ق.
3. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج 2، ص 215، قم، آل البیت، 1408 ق.