توبه

با سلام و عرض تبريک فرا رسيدن سال نو و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
از اینکه به خود آمده و به فکر جبران گذشته و تولدی دوباره هستید، بسیار خرسندیم .
خوردن شراب حرام و از گناهان کبیره (1) می باشد. از امام باقر علیه السلام پرسیده شد :بزرگ ترین گناه کبیره کدام است فرمود : شراب خواری .(2)
در روایات از خوردن شراب به شدت نهی و کسی که شراب بنوشد، به شدت مذمت شده است.
همچنین است ترک نماز عمدا. اگر کسی از روی عمد نماز را ترک کند ،مرتکب گناه کبیره شده است. (3)
کسی که این اعمال را مرتکب شده ،باید توبه کند و در درگاه الهی از کرده خود ابراز پشیمانی کند . حقیقت ‌توبه،‌پشیمانی قلبی است. پشیمانی در عمل خود را نشان ‌‏دهد که مهم‌ترین نُمود آن انجام واجبات و تدارک و قضای آن چه عمل نشده و ترک محرّمات است . با همین مقدار توبه تحقق پیدا می‌‏کند.
بنابراین اگر کسی مثل شما نماز واجب از او فوت شده باشد، باید همه نمازهای فوت شده را طبق وظیفه به جا آورد (به تدریج) در این صورت چیزی بر ذمه او نیست، اما به جهت اینکه نمازهایش را عمداً ترک کرده، تنها توبه و استغفار لازم است.
خداوند نسبت به توبه از هر عمل زشت و هر ظلم و ستم و اسرافی، وعده پذیرش توبه را داده ؛ در آیه "توبوا الی الله جمیعاً" هر گناهکاری دعوت به توبه شده‏است. (4) در این جهت فرقی بین گناه کبیره و صغیره نیست. وعده پذیرش توبه به صورت مطلق و دعوت به توبه به صورت همگانی، مستلزم مطلوبیت توبه برای همه گناهان است . خداوند در قرآن می فرماید: "قل: یا عبادی الّذین اسرفوا علی انفسهم لا تقنطوا من رحمه الله أنّ الله یغفر الذنوب جمعیاً، إنّه هو الغفور الرّحیم؛(5) بگو: ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم روا داشتید، از رحمت خداوند مأیوس و نا امید شوید که خدا همه گناهان را می آمرزد".
امیرالمؤمنین (ع) می فرماید: " در تمام قرآن آیه ای امید بخش تر از این در مورد گناهکاران و توبه کنندگان نیست".(6)
گناه از لحاظ کمیت، هر اندازه بزرگ باشد - حتی اگر به اندازه گناه همه جن انس از آغاز آفرینش تا انتهای عالم باشد - از لطف و رحمت خدا بیش تر نسبت، بلکه قابل قیاس نمی باشد.
دوست عزیز!
در نامه خود نوشته اید : "بعد از یک سال نماز خوندنم رو دوباره شروع کنم. چی کار باید کنم؟"
ترک نماز نتیجه یک سری از عوامل مثل عدم آشنایی به فلسفه و حقیقت نماز، تنبلی و سستی و تن پروری، مسامحه و سهل انگاری و عدم مسئولیت پذیری و عدم شناخت درست از آثار سبک شمردن یا ترک نماز است.
برای مبارزه با این عوامل و تداوم درنماز ، عوامل متعددی وجود دارد که جهت رعایت اختصار به سه مورد از آن ها اشاره می‌شود. در صورت تمایل در نامه های بعدی در این باره بیش تر سخن خواهیم گفت .
الف :
شناخت اهمیت نماز.
نماز از منظر اسلام اهمیت ویژه ای دارد؛ تا آن جا که از آن به عنوان ستون دین(7) و نور چشم پیامبر(ص) یاد شده است. (8)پیامبر فرمود: " از ما نیست کسی که نماز را خوار شمارد ".(9)
نماز عامل مهمی در تزکیه روح و درون انسان است . اهمیت ندادن به نماز به لحاظ عدم آشنایی به حقیقت آن و احساس نیاز نکردن نسبت به آن، از عوامل ترک نماز و سستی در آن به شمار می‌آید. انسان بر اساس فطرت خود،همواره به سوی چیزی که برایش اهمیت دارد، توجه و اهتمام می‌کند. اگر برای انسان، امری مهم و ضروری جلوه کند، آن را به هر صورت ممکن انجام خواهد داد. آشنا شدن به حقیقت نماز و این که نماز جزء نیاز ما است، جزء زندگی ما است . فایده و آثار نماز در دنیا و آخرت تجلّی می‌کند.باعث می‌شود انسان با شوق بیش تری به اقامة نماز بپردازد و از سستی در نماز و یا ترک آن خودداری نماید.
کسی که نماز را سربار خود و صرفاً یک تکلیف طاقت فرسا بداند، به حقیقت آن پی نبرده و اهمتی به آن نمی‌دهد.
‌ نماز مهم‌ترین فریضه از فرایض الهی است. اقامه آن مایه سعادت و ترک آن باعث شقاوت می‌باشد.اگر انسان به درستی فکر‌ کند که خداوند چرا دستور داده که بندگانش نماز بخوانند، هیچ‌گاه نماز را ترک نمی‌کند . چنانچه به هر علتی ‌نمازش ترک شود، فوراً جبران نموده و قضا می‌کند.
قرآن می‌فرماید: "‌یا ایها الناس انتم الفقراء الی ا‌لله و ا‌لله هو الغنی‌الحمید؛
‌ای مردم ! همگی نیازمند خدایید، تنها خداوند است که بی نیاز و شایسته هر گونه حمد و ستایش‌است"(10) وقتی خدای متعال از عبادت ما سودی نمی‌برد و از طرفی نماز و سایر عبادت‌ها را واجب نموده ‌، معلوم می‌شود این دستورات برای خوش بختی و سعادت خود ما است.
هنگامی که از عمق جان درک کردیم که‌ نماز در تأمین خوش بختی و سعادت ما نقش اساسی و تعیین کننده دارد ،با عشق و علاقه نماز می‌خوانیم، چرا که ‌نماز محور قبولی سایر اعمال است . در قیامت اولین سوال از نماز می‌باشد. امام باقر(ع) فرمود: "‌اولین محاسبه بنده در مورد نماز انجام می‌گیرد. اگر نماز مورد قبول واقع‌ شد، بقیه اعمال هم مقبول می‌افتد"(11).
نماز از واجباتی است که خداوند در هیچ حالتی حتی در هنگام بیماری،‌راضی به ترک آن نیست. تارک نماز بیش ترین ظلم را نسبت به خود روا می­دارد .خود را از شفاعت پیامبر(ص)‌محروم می‌کند. حضرت فرمود: "‌هر که نماز را عمداً ترک کند، از پناه خدا و پناه پیغمبرش بیزاری جسته‌است"(12). پس انسانی که معتقد به خدا و قیامت است و می‌داند هر چه از خوب و بد انجام بدهد، نتیجه‌اش به‌ خودش باز می‌گردد ،عاشقانه به سوی نماز می‌شتابد و آن را در اول وقت می‌خواند.
نبی گرامی اسلام(ص) ‌فرمود:"‌فضیلت اول وقت نماز بر آخر وقت مانند فضیلت آخرت بر دنیا است"(13).
ب : شناخت پیامدهای ترک نماز.
یکی از عوامل و راهکارهای مهم در باره نماز خواندن شناخت پیامدهای منفی ترک نماز است. در قرآن بر ترک نماز وعدة عذاب داده شده است: " بهشتیان از دوزخیان می‌پرسند: چه چیز شما را به دوزخ کشانید، جهنمیان در پاسخ گویند: ما از نمازگزاران نبودیم ". (14)
رسول خدا (ص) می‌فرماید: "کسی که نماز خود را سبک گیرد و در به جا آوردنش سستی نماید، خداوند او را به پانزده بلا مبتلا می‌کند؛ شش بلا در دنیا و سه تا در موقع مردنش و سه در قبر و سه در قیامت و هنگامی که از قبر بیرون می‌آید.
اما شش بلای دنیوی:
1ـ خداوند برکت را از عمرش کم می‌کند.
2ـ برکت را از روزیش بر می‌دارد.
3ـ از صورتش نشانة نیکوکاران را بر می‌دارد.
4ـ هر کار خیری کند، پذیرفته نمی‌شود و برای آن اجری ندارد.
5ـ دعایش مستجاب نمی‌شود.
6ـ از دعای نیکوکاران بهره ای ندارد".(15)
ج : شناخت آثار نماز.
یکی از راه های تداوم نماز، شناخت آثار معنوی، سیاسی و اجتماعی نماز است. اگر انسان با فلسفه و علل تشریع نماز اشنایی داشته باشد، نماز را ترک نمی‌کند.

پی نوشت ها :
1.شهید دستغیب ، گناهان کبیره ، دفترانتشارات اسلامی، 1376 ه ش ، ج 1 ، ص 225 .
2. همان، ص 233 .
3. همان، ج2، ص 183.
4. نور (24) آیه 31.
5 . زمر(39) آیه 53.
6. مکارم شیرازی ، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، ج 19، ص 499.
7. وسائل الشيعة، محمد بن الحسن الحر العاملي،‏مؤسسة آل البيت (ع) - قم، 1409 ه. ق، ج4، ص27 .
8. همان ، ج 2 ، ص 143 .
9.مستدرك الوسائل، المحدث النوري، مؤسسة آل البيت (ع) - قم، 1408 ه. ق، ج 17، ص 60 .
10. فاطر (35) آیه 15.
11. میزان الحکمهْْ، محمدی ری شهری ، انتشارات دار الحدیث،1416 ه ق ، ج2، ص 1630، ماده صلاهْْ، شماره 10570.
12. صادق احسانبخش، آثار الصادقین، روابط عمومی ستاد نماز جمعه گیلان ، ج 1، ص 133، حدیث 15796 - ح 2.
13. همان، ص 110، حدیث 15708، ح 2.
14. مدثر (74) آیات 40 ـ 41.
15.گناهان کبیره، ج 2، ص 187 ـ 188.