پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
چرا اسوه ها با هم فرق دارند؟
چون حضرت زهرا و حضرت علی اسوه و الگویشان رسول خداست، كسی كه اینان را الگو قرار دهد ، رسول خدا را الگو قرار داده است...

قرآن برای مسلمانان رسول خدا (ص) را اسوه حسنه قرار دادند(طبق آیه 21 سوره احزاب)

 و حضرت حجت (عج) طی روایتی فرمودند كه "دخت رسول خدا اسوه حسنه من است."

سوالی كه هست اینكه چرا اسوه ها با هم فرق دارند و یا با وجود گفته ی قرآن حضرت حجت (عج) دخت پیامبر را اسوه خود قرار دادند؟

پرسشگر گرامي، با سلام و سپاس از ارتباط­تان با مركز ملی پاسخگویی به سوالات دینی

1. چهارده معصوم نور واحد هستند و پاره تن هم می باشند و همگی در یك راستایند. البته رسول خدا راس این سلسله است و با ایشان كسی قیاس نمی شود و بقیه در فضیلت بعد از او و پیرو او و به رنگ او می باشند. این كلام علی بن ابیطالب است:

«انا عبد من عبيد محمد صلي الله عليه وآله؛ (1) من بنده ای از بندگان (و تربیت شده های) پیامبرم».

«ولقد كنت أتبعه اتباع الفصيل أثر أمه؛ (2)

من از ابتدای كودكی مانند طفل كه دنبال مادر می دود (و همه چیز را از او یاد می گیرد) در پی رسول خدا بودم».

بنا بر این چون حضرت زهرا و حضرت علی اسوه و الگویشان رسول خداست، كسی كه اینان را الگو قرار دهد ، رسول خدا را الگو قرار داده است.

2. در عین حالی كه رسول خدا الگو و اسوه مطلق است، ولی هیچ منعی ندارد كه امامان كه الگویشان به طور مطلق رسول الله است،  در بعض موارد و موضوعات ، به یكی از اجداد طاهرین خود یا انبیای گذشته كه در آن مورد برجستگی خاص و ظهور ویژه پیدا كرده، اقتدا كند. این نوع اقتدا را در عمل امامان و اولیا می بینیم كه بر آن تصریح كرده اند.

مواردی از این نوع اقتدا:

1.  نقل شده اسماعیل صادق الوعد كه از پیامبران بزرگ بود ، مورد ظلم دشمنان واقع شد و پوست سر و صورتش را كندند. ملكی از جانب خدا بر او هویدا شد و عرض كرد: من فرستاده خدا در خدمت شمایم كه در مورد این قوم هر امری كنی، اجابت كنم. او فرمود: من در این واقعه به حسین (فرزند رسول خاتم) اقتدا كرده ام. (3) 

2. روزی امام علی (ع) از مظلومیت سابقه دار خود سخن می گفت كه اشعث بن قیس منافق برخاست و گفت: چرا با شمشیر و نثار جان از حقوق خود دفاع نكردی ؟

امام فرمود: من را شش نفر از پیامبران در این روش ، الگو و مقتدا بودند (بعد به شرح این اسوه ها و عمل آنان پرداخت.) (4)

تعدادی از مبارزان مكه كه با ابن زبیر بیعت كرده بودند به حضور محمد بن حنفیه آمدند و او را به بیعت با ابن زبیر برای قتال با ظالمان به امام حسین (ع) فراخواندند و ایشان گفت:

من برای حفظ بقیه اهل بیت خود با یزید بیعت كرده و در این مورد به برادرم حسن بن علی اقتدا نموده ام. (5)

و امام زمان كه وقتی سخن از ظلمی كه به او رفت و میراثش غصب شد، می رود می فرماید:

«وفي ابنة رسول الله ( صلي الله عليه وآله ) ( 7 ) لي أسوة حسنة؛ (6)

در دختر رسول خدا (كه میراثش به یغما رفت و او صبر كرد) برای من اسوه و الگوی نیكویی است». 

بنا بر این الگو بودن حضرت زهرا در همه صحنه ها و در صحنه های خاص ، منافات با الگوی مطلق بودن رسول خدا ندارد.

در خود قرآن هم در يك جا مي فرمايد: حضرت ابراهيم اسوه شماست؛ در جاي ديگر رسول خدا را به عنوان  اسوه معرفي مي كند:

«لَقَدْ كانَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ....»؛ (7)

«قَدْ كانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ في‏ إِبْراهيمَ وَ الَّذينَ مَعَهُ إِذْ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآؤُا مِنْكُمْ وَ مِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنا بِكُمْ وَ بَدا بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةُ وَ الْبَغْضاءُ أَبَداً حَتَّي تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ ...؛ (8) براي شما سرمشق خوبي در زندگي ابراهيم و كساني كه با او بودند وجود داشت، در آن هنگامي كه به قوم (مشرك) خود گفتند: «ما از شما و آنچه غير از خدا مي‏پرستيد بيزاريم ما نسبت به شما كافريم و ميان ما و شما عداوت و دشمني هميشگي آشكار شده است تا آن زمان كه به خداي يگانه ايمان بياوريد!».

پی نوشت ها:

1. كلینی ، كافی ، تهران ، اسلامیه ، 1363 ش ، ج 1 ، ص 90.

2. محمد عبده ، خطب الامام علی (نهج البلاغه) ، قم ، دار الذخائر ، 1370 ش، ج 2 ، ص 157.

3. ابن قولویه ، كامل الزیارات ، قم ، انتشارات اسلامی ، 1412 ق ، ص 137.

4. محدث نوری ، مستدرك الوسائل ، بیروت ، مؤسسه آل البیت ، 1408 ، ج 11 ، ص 73.

5. ابن اعثم كوفی ، الفتوح ، بیروت ، دار الاضواء ، 1411 ق ، ج 5 ، ص 140-141.

6. سید بهاء الدین نجفی ، منتخب الأنوار المضيئة ، قم ، اعتماد ، 1378 ش ، ص 223.

7. سوره احزاب (33) آيه 21.

8. سوره ممتحنه، آيه 4.