پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
چه راهکارهایی برای حفظ و ارتقای بهداشت روانی خانواده ها در بلایای طبیعی و شیوع بیماری هایی مثل کرونا ویروس وجود دارد؟
بهداشت روانی، خانواده، بلایای طبیعی، کرونا، هشدارهای پزشکی، قرنطینه خانگی

چه راهکارهایی برای حفظ و ارتقای بهداشت روانی خانواده ها در بلایای طبیعی و شیوع بیماری هایی مثل کرونا ویروس وجود دارد؟

پاسخ:

آثار روان‌شناختی و بهداشت روانی در بلایای طبیعی، موضوعی است که از اهمیت خاص برخوردار بوده و متأسفانه کمتر به آن پرداخته‌شده است. بلایا اتفاقات معمول و روزمره نیستند. آن‌ها از هر نوعی که باشند، طبیعی یا ساخته انسان، زندگی و فعالیت‌های هر جامعه‌ای را مختل می‌کنند؛ لکن برخی از این وقایع مانند شیوع جهانی یک بیماری به‌شدت واگیردار مانند کرونا مسئله‌ای نسبتاً جدید و متفاوت است. در بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله یک حالت غیرمنتظره و شوکه کننده وجود دارد به‌صورتی­که عده‌ای غافلگیر شده و قربانی می‌شوند و جامعه هدف برای خدمات بهداشت روان، بازماندگان هستند؛ اما در بیماری‌های مسری عمومی، می‌توان گفت قربانیان، عموم مردمی هستند که در اضطراب سرایت بیماری قرار داشته و ازاین‌جهت بهداشت روان آن‌ها تهدید می‌شود.

 توصیه‌های زیر به راهکارهای شناختی، هیجانی و رفتاری برای حفظ و ارتقای سطح بهداشت روان در جامعه‌ی مبتلا شده می‌پردازد.

  • تحلیل درستی از هشدارها داشته باشیم؛ علیرغم رعایت بهداشت از سوی بخش قابل‌توجهی از افراد جامعه، اما همواره افرادی هستند که نسبت به توصیه‌های بهداشتی بی‌تفاوت هستند و سبب انتقال بیماری و گسترش آن می‌شوند. ازاین‌رو رسانه‌ها چاره‌ای جز تأکید بر عمق خطر و بالابردن سطح هشدارها ندارند و این مسئله باعث بروز نگرانی‌های مضاعف در سطح جامعه می‌شود. پس باید توجه داشت کسانی که توصیه‌های بهداشتی و دستورالعمل‌های قرنطینه‌ای را رعایت می‌کنند مخاطب هشدارهای مضاعف نیستند و نباید تحت تأثیر تأکیدها، دچار استرس فزاینده شوند.
  • آیا با قانون احتمالات و فرمول‌های آماری آشنا هستید؟ چقدر احتمال دارد این بیماری به سراغ من بیاید؟ به‌عنوان‌مثال در یک جامعه هشتادمیلیونی، اگر هشت‌صد نفر در اثر ابتلا به بیماری فوت کنند، احتمال ابتلای هر فرد در این جامعه یک‌صد هزارم درصد هست که با رعایت بهداشت و قرنطینه، درصد احتمال از این هم کمتر می‌شود؛ یعنی احتمال اینکه بیماری به سراغ یک نفر بیاید بسیار اندک است. پس توجه داشته باشید که جامعه پزشکی و رسانه‌ها بنا بر مصالح عموم و رسالتی که در جلوگیری از شیوع بیماری به عهده‌دارند، لازم است سطح هشدار را بالا ببرند؛ اما افرادی که ضوابط پیشگیرانه را رعایت کرده و می‌کنند لازم است با توجه به قانون احتمالات، آرامش خود را حفظ کنند و کسانی که به ضوابط پیشگیرانه و رعایت قرنطینه بی‌توجه هستند لازم است هشدارها را جدی گرفته و خود را در معرض خطر جدی ببینند.
  • از بین رسانه‌ها، رسانه‌های رسمی را ترجیح داده و از فضای مجازی به‌صورت هدفمند استفاده کنید. در این ایام گردش آزاد در خبرهای مرتبط با بیماری توصیه نمی‌شود.
  • سبک جدیدی در زندگی را تجربه کنید: در شرایط قرنطینه‌ای که بسیار به‌ندرت پیش می‌آید، افرادی که با انعطاف‌پذیری و چابکی، سبک زندگی خود را به نحو مقتضی تغییر می‌دهند و دوران بهتری را تجربه می‌کنند. پس ساعت خواب‌وبیداری و غذا خوردن خود را با شرایط جدید تنظیم کرده و فهرستی از فعالیت‌های لازم و فهرستی از فعالیت‌های موردعلاقه برای خود تهیه کنید؛ سعی کنید در خانواده، به یک جدول زمان‌بندی مشترک خانوادگی دست پیدا کنید. پس هرکدام از ما دو جدول خواهیم داشت؛ یک جدول خانوادگی و یک جدول فردی که لازم است این دو جدول هماهنگ باشند. هدف از پایبندی به برنامه‌های فردی، حفظ قلمروها و مرزهای فرد با دیگر اعضای خانواده است؛ یعنی برای حفظ آرامش خانواده لازم است هر فرد در طول شبانه‌روز بخش قابل‌توجهی از زمان را به کارهای شخصی مشغول بوده و کاری به دیگر اعضاء خانواده نداشته باشد.
  • ارتباط معنوی خود را با خداوند متعال تقویت کنید.

 در پایان به این نکته توجه داشته باشید برای شما که ضوابط پیشگیرانه را رعایت می‌کنید دوران قرنطینه می‌تواند از خاطره‌انگیزترین و ناب‌ترین دوران زندگی باشد.

 

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

کولیوند، پیرحسین؛ دادفر، محبوبه؛ حمایت‌های روانی اجتماعی در بلایا (برای بزرگ‌سالان)، تهران، ناشر: میرماه، 1394

کاظمی، هادی؛ دادفر، محبوبه؛ حمایت‌های روانی اجتماعی در بلایا (ویژه کودکان)، تهران، ناشر: میرماه، 1394

جمالی، آرش؛ جمالی، سارا؛ مبانی آمادگی عمومی جامعه برای مقابله با تروریسم بیولوژیک، شیمیایی، رادیولوژیک و بخشی از بلایای طبیعی و نقش ...، تهران، ناشر: دانش مردم، 1384

 

کلمات کلیدی

بهداشت روانی، خانواده، بلایای طبیعی، کرونا، هشدارهای پزشکی، قرنطینه خانگی