سلامتی امام زمان

علت توصیه‌ به دعا برای سلامتی و تعجیل در فرج امام زمان چیست؟
جای تردید نیست که مشیت الهی بر عمر طولانی و سلامتی حضرت تعلق دارد و تا هرزمانی که مصلحت بداند او را با سلامت کامل نگاه خواهد داشت؛ چه ما دعا بکنیم و چه دعا ...

با توجه به اینکه ایشان از سوی خدا برگزیده و بازهم به اراده‌ی خدا به غیبت رفته‌اند پس مسلماً خود خدا ایشان را از هر امر سوئی حفظ خواهد کرد، از طرف دیگر درست است که زمان ظهور امام (عج) بر ما پوشیده است اما قطعاً از قبل معلوم بوده و هست؛ و این اتفاق در زمان مقرر رخ خواهد داد، پس علت این‌که ما توصیه‌شده‌ایم به دعای بسیار برای سلامتی و تعجیل در فرج آقا چیست؟

پاسخ:

جای تردید نیست که مشیت الهی بر عمر طولانی و سلامتی حضرت تعلق دارد و تا هرزمانی که مصلحت بداند او را با سلامت کامل نگاه خواهد داشت؛ چه ما دعا بکنیم و چه دعا نکنیم. ولی در دعاهای ما برای آن حضرت ممکن است اسرار نهفته‌ی بسیاری وجود داشته باشد که به نمونه‌های از حکمت این کار اشاره می‌شود:
دعا برای سلامتی ایشان درواقع نشانه انتظار و بیانگر چشم‌به‌راه او بودن و اظهار عشق و علاقه به ظهور اوست، بر اساس آموزه‌های دینی انتظار نوعی عبادت، بلکه یکی از بهترین عبادت‌هاست. ازاین‌رو در حدیثی آمده: «افضل اعمال امتی انتظار فرج‌الله؛ (1) بهترین اعمال امت من انتظار گشایش از جانب خداوند است».
در روایت دیگر آمده: «المنتظر للثانی عشر کالشاهر بسیفه بین یدی رسول الله یذب عنه؛ (2) کسی که منتظر ظهور امام دوازدهم باشد، مثل کسی است که در حضور رسول خدا شمشیر خود را برهنه کرده و از حضرت دفاع می‌کند».
پس کسی که برای سلامتی حضرت دعا می‌کند، انتظار خود نسبت به رؤیت جمال او را اظهار می‌کند.
دعا و تحیت و اظهار محبت و ولایت اهل‌بیت (ع) نتیجه‌اش به خود ما برمی‌گردد. در زیارت جامعه کبیره آمده: «و جعل صلوتنا علیکم و خصنا به من ولایتکم طیبا لخلقنا و طهاره لانفسنا و تزکیه لنا و کفاره لذنوبنا فکنا عنده مسلمین بفضلکم و معروفین بتصدیقنا ایاکم؛ (3) خداوند درود و صلوات ما بر شما و آنچه ما از ولایت شما باور داریم، مایه طهارت خلقت ما، پاکی جان ما، تزکیه ما و کفاره گناهان قرار داده، ما به سبب فضایل شما نزد خداوند مسلمان محسوب شده و به دلیل تصدیق و ایمان ما نسبت به شما معروف شده‌ایم».
بر اساس این آموزه متعالی معلوم می‌شود دعای ما برای امام زمان و صلوات ما برای حضرت پیامد و نتیجه‌اش نصیب خود ما می‌شود. این کار نوعی توسل به او و اظهار ادب و عشق به ساحت قدس آن حضرت است.
خداوند او را از هر گزند و پیش آمد و رخدادی به‌سلامت حفظ نموده، در فراسوی پرده غیبت برای روزی که خود مصلحت ظهورش را بداند، نگاه‌داری می‌کند تا به‌وسیله حضرت اهداف و آرمان‌های انبیا تحقق و عینیت بیابد، ولی ما به‌عنوان پیروان اهل‌بیت و ارادتمندان به حضرت وظیفه‌داریم که برای سلامتی او پیوسته دعا نماییم.
خداوند و فرشته‌گان بر پیامبر درود می‌فرستند، ولی درعین‌حال ما را نیز دستور داده که درود بفرستیم و فرمود: «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا سلیما؛ (4) خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستد، ای اهل ایمان بر او صلوات فرستید و سلام گویند و کاملاً تسلیم فرمان او شوید».
بااینکه پیامبر نیازی به صلوات ما ندارد، ولی خدا دستور داده که مؤمنان به او صلوات بفرستند، چه‌بسا دعا برای امام زمان از همین باب است، بااینکه آن حضرت نیازی ندارد که ما برای سلامتی او دعا کنیم، ولی ما وظیفه‌داریم این کار را انجام دهیم.
نکته آخر این‌که گرچه بر اساس مشیت و حکمت و مصلحت الهی امام زمان تا تحقق اهداف الهی در زمین زنده و باقی خواهد بود، ولی به دلیل جنبه بشری او ممکن است دچار بیماری و یا رنج و مانند آن شود، لذا دعای مؤمنین برای آن حضرت مفید و مؤثر خواهد بود.

اما در خصوص دعا برای تعجیل فرج هم مسئله روشن است زیرا علم خداوند به نتیجه هر کاری تعلق‌گرفته است یعنی خداوند می‌داند که حضرت بر اساس علل و عوامل گوناگون و اقتضائات مختلف زمانی و مکانی و مطالبات توده مردم و آمادگی‌های ایجادشده در زمین و ده ها عامل دیگر در چه زمانی ظهور خواهد نمود؛ اما نباید از یاد برد که همین دعا و مطالبه فرج خود یکی از علل و عوامل تحقق بستر و زمینه فرج محسوب می‌شود و درنتیجه تأثیرگذار است.
درواقع دعای تعجیل در فرج هم موجب آمادگی روحی و درونی خود ما است و هم به تلاشی عمومی برای ایجاد بستر ظهور منتهی می‌شود و به‌علاوه دعا خود عاملی برای اراده خداوند در تحقق امور گوناگون است و درنتیجه دعای فرج می‌تواند تأثیر بسزایی در زودتر محقق شدن این حادثه عظیم داشته باشد؛ هرچند از ازل در علم خداوند روشن بود که درنهایت و بر اساس وقوع همه این علل و عوامل چه زمانی حضرت ظهور می‌نمایند.

پی‌نوشت‌ها:
1. محمد، باقر مجلسی، بحارالانوار، نشر دار الاحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق. ج 52، ص 122.
2. همان، ج 8، ص 374.
3. شیخ عباس قمی، مفاتیح‌الجنان، نشر دفتر انتشار اسلامی، تهران، ص 1004.
4. احزاب (33)، آیه 56.

آیا لازم است برای سلامتی امام زمان (عجل الله فرجه) دعا کنیم؟
دعا براي امام زمان -بااینکه خداوند حافظ حضرت می‌باشد-، منافات ندارد، زيرا درآموزه هاي ديني بر اين امر تأکید شده است. اگر منافات داشت، بدان امر تأکید نمی‌گردید..

با توجه به اینکه خداوند امام زمان عج را برای زمان آینده غایب کرده است عقلا بایستی ایشان تحت حمایت خداوند بوده و از گزند آسیب‌های جسمانی دنیا در امان باشند. پس آیا لازم است برای سلامتی ایشان دعا کنیم؟ اگر جواب مثبت است چرا؟

پاسخ:

دعا براي امام زمان -بااینکه خداوند حافظ حضرت می‌باشد-، منافات ندارد، زيرا درآموزه هاي ديني بر اين امر تأکید شده است. اگر منافات داشت، بدان امر تأکید نمی‌گردید.
مهم‌تر از همه اينكه فلسفه دعا تنها اين نيست كه امام زمان (ع) از آسیب‌ها حفظ شود، بلكه آثار و فوايد ديگر دارد، مثلاً در روايات سفارش شده است كه براي ظهور و فرج امام زمان دعا نماييم. برخي اين آثارعبارت اند:
1-دعا براي انسان كامل چون امام زمان (ع) ريشه در فطرت دارد.
توضيح: كمال طلبي همانند خداجویی و خداپرستی و نيكي گرايي ريشه در فطرت و سرشت انسان دارد. به‌بیان‌دیگر جوهره اصلي روح و فطرت انسان، با «کمال طلبی و نيكي گرايي» آميخته و سرشته شده است.
تعظيم و تكريم، دعا و ذكر و ياد «صاحبان كمال» لازمه عشق و ارادت به نيكي‏ها و كمالات است و ريشه در فطرت آدمي دارد.
اكنون در نظام خلقت، انساني کامل‌تر و صاحب‌کمال برتر از امام زمان (ع) نيست. پس عاشق امام زمان (ع) يعني عاشق كمال برتر. چگونه انسان عاشق كمال برتر می‌شود ولي مي‏تواند از دعا براي آن حضرت غافل بماند؟
2-دعا اظهار ايمان، ارادت و عشق است.
دعا براي امام زمان (ع) يعني اظهار عشق و ارادت دوستدار به محبوب؛ دل دادن صميمانه دل داده به دلدار؛ سر سپردن سرباز جان‌برکف در پيش پاي سردار. دعا براي امام (ع) يعني اعلام وفاداري صادقانه مريد به مراد؛ ابراز علاقه مطيع به مطاع؛ و اعلام خود فراموشی نسبت به جان جانان. دعا براي امام عصر (ع) يعني ايستادن در برابر آيينه كمال و جمال و جلال حق‌تعالی و سفره دل پهن كردن و غم دوران دوري و هجران و رنج و محنت‏هاي ايام سیه‌روزی محروميت از رؤيت خورشيد ولايت را بازگو كردن.
3-دعاي عاشق در حق معشوق می‌دانید يعني چه؟ يعني تجديد پيمان و تأكيد ميثاق و تقويت تعهد بر وفاداري، خويشتن سازي، اصلاح نفس خويش و اصلاح جامعه براي حضور مبارك معشوق.
دعا براي امام زمان (ع) درواقع نامه‏اي است كه عاشق براي معشوقش مي‏نويسد، اما نامه‏اي كه با همه نامه‌های ديگر تفاوت دارد. هم‌قلمش با ديگر قلم‌ها فرق می‌کند هم مركب و هم كاغذش. شاعر تفاوت اين نامه با ديگر نامه‏ها را چه زيبا بيان كرده است:
قلم بتراشم از هر استخوانم‏ مركب گيرم از خون رگانم‏
بگيرم كاغذي از پرده دل نويسم بهر يار مهربانم
4-دعا براي امام (ع)، تمرين خودسازي و آماده‏سازي جامعه است.
دعا كه از آن به مخ عبادت تعبير شده است، به معناي خواستن و طلب و تمنا كردن از خدا است.
اما اي كسي كه دستت را به‌سوی آسمان گرفتي و دعاي «اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الحجة بْنِ الْحَسَنِ ...» می‌خوانی می‌دانید. چه چيزي از خدا درخواست مي‏كنيد؟
وجود مقدس «ولي و حجت خدا» را مي‏خواهيم. سلامتي و ظهورش را طلب مي‏كنيم.
دعا اگر از دل برآيد، عمل را به دنبال خواهد داشت، تلقين و تكرار دعا، دعاکننده را وادار مي‏كند هر كاري كه در سلامتي روحي و قلبي امامش تأثير منفي دارد، انجام ندهد. هر رفتار و گفتاري كه مانع ظهور و عامل تداوم غيبت است، نه‌تنها مرتكب نشود، بلكه تعهد مي‏بندد و مانند هر عاشقي شب و روز تلاش می‌کند تا موانعي را كه ديگران ايجاد مي‏كنند، برطرف سازد و محيط را آماده پذيرش «محبوب» گرداند.
5-دعا براي امام (ع) درواقع دعا براي خود و جامعه است.‏
دعا براي سلامتي و تعجيل در ظهور امام زمان (ع) درواقع دعا براي خود و جامعه انساني به‌خصوص مستضعفان جهان است. دعا براي رفع ظلم و ستم، فقر و فلاكت و كوه مصائبي است كه برگُرده بيچارگان و درماندگان است.
چنان‌که امام زمان (ع) در توقيع شريفي كه به نايب خاصش (جناب محمد بن عثمان) نوشته فرموده است: «براي تعجيل فرج من بسيار دعا كنيد، زيرا كه گشايش كارها و امور شما در فرج من است». (1)
6-دعا براي امام (ع) زمینه‌سازی براي استجابت دعاي خود است.
توضيح: يكي از آداب دعا، دعا براي ديگران است. امام باقر (ع) می‌فرماید:«دعايي كه زودتر از هر دعايي به اجابت می‌رسد دعا براي برادر (يا خواهر) ديني است كه در غياب او انجام می‌گیرد. وقتي مؤمني ابتدا شروع به دعا براي مؤمنان می‌کند، فرشته‌ای كه موكل بر اوست می‌گوید: آمين و براي توست دو برابر آن چه براي مؤمنان درخواست كردي».)2(
مرحوم سيد بن طاووس می‌گوید:«وقتي دعا كردن به برادر ديني این‌همه فضيلت و اجر دارد معلوم می‌شود كه فضيلت دعا كردن براي سلطان و امام زمانت چقدر خواهد بود. امامي كه سبب وجود توست. اگر نبود آن جناب، خداوند تو را و هیچ‌کس از مردم را نمی‌آفرید. پس حذر كن و باز حذر كن از این‌که خود را يا كسي از بندگان خدا را در دعا كردن بر آن جناب مقدم داري. همچنين قلب و زبان خود را براي دعا كردن به اين امام همام حاضر كن و بپرهيز از این‌که تصور كني كه من اين كلام را براي اين گفتم كه آن جناب نيازمند دعاي ماست. پس هرگاه براي آن مولا دعا كردي، اميد است خداوند به دليل وجود مقدس وي، درهاي اجابت دعا را برايت بگشايد.» )3(
بنابراين هرچند امام (ع) به دعا ما نيازي ندارد و خداوند حافظ و نگهبان او است، ولي يكي از وظايف شيعيان در عصر غيبت، دعا كردن براي آن حضرت برشمرده شده است تا ارتباط و پيوند شيعيان با امام زمان (ع) همواره مستحكم و پابرجا بماند.
پي‏نوشت‏ها:
1. محدث نوري، نجم الثاقب، ص 505، ناشر انتشارات جعفري - مشهد، چاپ دوم، مهر سال 1361 ش.
.2 الكافي، شيخ كليني، ج 4، ص 270، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ش 1365.
3. نجم الثاقب، ص 509.