پاسخ:

مسئله‌ی کنترل شهوت همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان در مسیر رشد معنوی و اخلاقی بوده است. با گسترش ابزارهای تحریک و تضعیف مرزهای عفاف در دنیای امروز، یافتن راهکارهایی برای مهار این غریزه‌ی طبیعی اهمیتی دوچندان یافته است. در این میان، دین اسلام به‌عنوان دینی کامل و جامع، با نگاهی واقع‌بینانه به مسئله شهوت، آن را نه‌تنها مذموم ندانسته، بلکه هدایت و سامان‌دهی آن را لازم و ضروری شمرده است.

 در ادامه تلاش شده تا با بررسی منابع معتبر اسلامی، جایگاه دعا در کنترل شهوت، بررسی دعاهای بی‌سند منتشرشده در فضای مجازی و همچنین راهکارهای عملی و معنوی ارائه‌شده در متون دینی، تصویری دقیق و مستند از دیدگاه اسلام درباره‌ی این موضوع ترسیم گردد.

الف: وجود نداشتن دعای رفع شهوت

با جست‌وجوی انجام‌شده در منابع اسلامی، به‌ویژه در کتاب‌های دعا و روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام، دعای خاص و مستقلی که به‌طور صریح برای کاهش یا از بین رفتن قوّه شهوت وارد شده باشد، یافت نمی‌شود. هرچند در متون دینی به کنترل و مدیریت این قوه سفارش فراوانی شده، اما روش‌های ارائه‌شده بیشتر ناظر به رعایت تقوا، روزه‌داری، اجتناب از مقدمات گناه و پناه بردن به خداوند در لحظات خطر است، نه از بین بردن کامل یا درخواست نابودی این میل طبیعی. این نکته نشان می‌دهد که شهوت به‌عنوان یک نیروی طبیعی و لازم در وجود انسان شناخته شده و اصل آن مذموم نیست، بلکه آنچه مورد نهی قرار گرفته، استفاده نادرست و خارج از چارچوب آن است.

در برخی از دعاهای مأثور، از خداوند خواسته شده که انسان را از ارتکاب گناهان جنسی و تمایلات نامشروع بازدارد، اما این به معنای درخواست نابودی یا حذف کامل قوّه شهوت نیست، بلکه دعایی برای هدایت و کنترل این میل طبیعی در مسیر حلال و مشروع است. برای نمونه، در دعایی امام سجاد علیه‌السلام آمده است:

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اکْسِرْ شَهْوَتِی عَنْ کُلِّ مَحْرَمٍ، وَ ازْوِ حِرْصِی عَنْ کُلِّ مَأْثَمٍ؛(1)

بارالها، بر محمد و آلش درود فرست و شهوتم را از هر حرامی درهم شکن و میل شدیدم را از هر گناهی دور گردان.»

این فراز نشان می‌دهد که هدف دعا، تعدیل و کنترل شهوت در برابر حرام است، نه از بین بردن اصل آن. درواقع، قوّه شهوت بخشی از فطرت انسانی است و در جای خود، ابزار رشد، ازدواج و تداوم نسل بشر محسوب می‌شود؛ آنچه ناپسند است، خروج این میل از چارچوب شرع و اخلاق است.

ب: بی‌اعتبار بودن دعاها و روش‌های بی‌سند

در فضای مجازی و برخی سایت‌ها، راهکارهایی برای کنترل شهوت مطرح شده است که پس از بررسی، مشخص شده که این راهکارها هیچ سند معتبر دینی ندارند و از اعتبار علمی و دینی برخوردار نیستند. برخی از این راهکارها به نقل از آیات قرآن یا روایات ذکر شده‌اند، اما هیچ مؤید مستندی از منابع معتبر برای آن‌ها وجود ندارد.

به‌طور خاص، در برخی منابع آمده است که با خواندن آیه 23 سوره نسا و سپس زمزمه کردن نام شخصی که قصد دارید شهوت او را ببندید، این مشکل برطرف می‌شود. برای این توصیه‌ هیچ مستند دینی معتبری یافت نشد.

همچنین، سوره مسد (تبت) نیز برای بستن شهوت مردان زناکار ذکر شده است که هیچ‌گونه سند و دلیلی برای تأثیر خاص آن در این زمینه در منابع معتبر دینی وجود ندارد. این ادعاهای بدون پشتوانه علمی تنها به تبلیغ برخی افراد یا گروه‌ها مربوط می‌شود که ممکن است با هدف کسب منافع شخصی مطرح شوند.

برخی دیگر از دعاها برای کنترل شهوت یا جلوگیری از خیانت نیز همچون «دعا برای قفل مرد» یا دعاهایی برای پاک‌سازی چشم از گناه، نیز در منابع دینی ذکر نشده‌اند و نمی‌توان به آن‌ها استناد کرد.

به‌طورکلی، باید توجه داشت که در دین اسلام، کنترل شهوت از طریق رعایت تقوی، انجام عبادات، ازدواج، پرهیز از نگاه حرام و تقویت روحیه عفت و پاکدامنی تأکید شده است و راهکارهایی که در فضای مجازی به اشتراک گذاشته می‌شود، بدون داشتن سند معتبر، قابل‌اعتماد نیستند.

اگر کسی تمایل دارد از دعا برای کنترل شهوت یا هر نوع نیاز دیگری استفاده کند، بهتر است از دعاهای عمومی که برای برآورده شدن حاجات مختلف توصیه شده‌اند استفاده کند. این دعاها در منابع معتبر آمده‌اند و به‌طورکلی برای برآوردن نیازهای روحی و دنیوی مفید هستند.

ج: ازدواج؛ راهکار اصلی در مدیریت شهوت

در آموزه‌های اسلامی، نخستین و اصلی‌ترین راهکار برای کنترل و سامان‌دهی قوّه شهوت، ازدواج است. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با بیانی روشن، جوانان را به این امر توصیه کرده و فرموده‌اند:

«یَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْکُمُ الْبَاهَ فَلْیَتَزَوَّجْ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَ أَحْصَنُ لِلْفَرْج‏؛(2)

ای جوانان، هر یک از شما که توانایی ازدواج دارد، حتماً اقدام کند، زیرا بهترین وسیله است که چشم را از نگاه‌های آلوده و عورت را از بی‌عفّتی محافظت می‌کند.»

این حدیث گویای آن است که اسلام به‌جای سرکوب قوای طبیعی انسان، راه درست و مشروع بهره‌برداری از آن را پیشنهاد می‌دهد.

در کنار توصیه‌ی مؤکد اسلام به ازدواج به‌عنوان راه‌حل اصلی مدیریت شهوت، برای کسانی که به هر دلیل امکان ازدواج ندارند، نیز راهکار مشخصی ارائه شده است. قرآن کریم در آیه‌ی 33 سوره نور دستور می‌دهد:

«وَلْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لَا یَجِدُونَ نِکَاحًا حَتَّى یُغْنِیَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ؛

کسانی که قدرت و شرایط ازدواج ندارند، باید عفت و خویشتن‌داری پیشه کنند.»

در ادامه آیه نیز آمده است: «تا آنکه خداوند آنان را از فضل خویش بی‌نیاز گرداند». این توصیه قرآنی بیانگر آن است که خویشتن‌داری در برابر غریزه، نه‌تنها ممکن، بلکه مطلوب و مورد رضایت الهی است. در چنین شرایطی، فرد مؤمن باید با توکل به خدا، تقویت ایمان، مراقبت بر نگاه و پرهیز از زمینه‌های تحریک، عفاف را پیشه کرده و یقین داشته باشد که پاداش این صبر، مدد الهی و گشایش در امور خواهد بود.

البته باید پذیرفت که کنترل شهوت، به‌ویژه در دوره‌هایی که زمینه‌های تحریک و فساد گسترده شده، کار آسانی نیست و گاه نیازمند مبارزه‌ای جدی با نفس و امیال درونی است. در این زمینه، روایتی کوتاه اما پرمغز از امام علی علیه‌السلام وجود دارد که می‌فرماید:

«قَاوِمِ الشَّهْوَهَ بِالْقَمْعِ لَهَا تَظْفَر؛(3)

در برابر شهوت و امیال نفسانی، به‌قصد سرکوبی و قلع و قمع آن مقاومت کن تا پیروز شوی.»

این روایت نشان می‌دهد که پیروزی بر شهوت و هواهای نفسانی تنها با تمرین، صبر و پایداری ممکن است. هرچه انسان بیشتر در برابر تمایلات ناپسند ایستادگی کند، قوای نفس کنترل‌شده‌تر و تمایلات انحرافی تضعیف می‌شود.

البته، باید توجه داشت که اسلام تنها به توصیه‌های کلی بسنده نکرده، بلکه برای کنترل شهوت راهکارهایی عملی، قابل‌اجرا و مؤثر ارائه داده است. در صورت عمل به این راهکارها، می‌توان میل جنسی را در مسیر صحیح کنترل و مدیریت کرد.

 در ادامه، به برخی از مهم‌ترین این راه‌حل‌ها اشاره خواهد شد.

د: سایر راه‌حل‌های کمک به کنترل شهوت

در ادامه به برخی دیگر از راهکارهای کنترل شهوت اشاره خواهد شد.

1. ذکر خدا

نخستین و مهم‌ترین راهکار در کنترل شهوت، ذِکر خداوند و یاد مداوم اوست. یاد خدا، دل را آرام و نفس را مهار می‌کند و انسان را از غفلت که زمینه‌ساز گناه است، بازمی‌دارد. قرآن کریم در آیه 28 سوره رعد می‌فرماید:

«أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛

آگاه باشید که با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد.»

این آرامش درونی، قدرت تصمیم‌گیری را تقویت کرده و انسان را از اسارت امیال شهوانی دور می‌سازد. یکی از مهم‌ترین مصادیق ذکر الهی که نقش بسیار مؤثری در کنترل شهوت دارد، نماز است. خود قرآن کریم در آیه 14 سوره طه صراحتاً به این حقیقت اشاره می‌کند:

«أَقِمِ الصَّلَاهَ لِذِکْرِی؛

نماز را برای یاد من به‌پا دار.»

این آیه نشان می‌دهد که نماز، از بهترین شکل‌های یاد خداوند است و همان‌گونه که پیش‌تر گفته شد، یاد خدا قلب را آرام و انسان را از انحراف بازمی‌دارد. علاوه بر این، خداوند در آیه‌ای 45 سوره‌ی عنکبوت درباره نقش نماز در مهار قوای شهوانی می‌فرماید:

«أَقِمِ الصَّلَاهَ إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ؛

نماز را برپا دار، یقیناً نماز انسان را از فحشا و منکر بازمی‌دارد.»

در همین راستا، روایت زیبایی نیز آمده است که نقش نماز شب را در غلبه بر شهوت برجسته می‌سازد. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید:

«إِذَا غَلَبَتْ عَلَیْکَ الشَّهْوَهُ فَاغْلِبْهَا بِالاخْتِصَارِ؛(4)

هرگاه شهوت بر تو غالب شد، با اختصار آن را مغلوب کن.»

مفسران این حدیث، «اختصار» را به نماز شب تفسیر کرده‌اند و گفته‌اند که استمرار بر نماز شب و تهجّد، باعث می‌شود تمایلات نفسانی کاهش یافته و روح انسان بر بدن و امیال آن غلبه پیدا کند.(5)

بنابراین، نماز ـ به‌ویژه با حضور قلب و در دل شب ـ همچون سپری محکم در برابر وسوسه‌های شهوانی عمل می‌کند و یکی از مؤثرترین ابزارهای سلوک اخلاقی و معنوی در اسلام به شمار می‌رود.

همچنین، سایر اعمالی که انسان را به خداوند نزدیک می‌سازد، مانند قرائت قرآن، توسل به اهل‌بیت علیهم‌السلام و خواندن دعاهای مأثور نیز نقش مؤثری در کنترل شهوت و تقویت نیروی خویشتن‌داری دارند. این اعمال معنوی با زنده نگه‌داشتن یاد خدا در دل انسان، محیط ذهنی و روحی فرد را از آلودگی‌ها دور می‌سازد و نوعی قدرت بازدارندگی ایجاد می‌کند.

2. کنترل فکر

یکی دیگر از راه‌های مؤثر در کنترل شهوت، کنترل فکر است. همان‌طور که در روایت‌ها آمده، گاهی افکار و تخیلات می‌توانند زمینه‌ساز گناه و انحرافات جنسی شوند. امام صادق علیه‌السلام در حدیثی به نقل از حضرت عیسی علیه‌السلام می‌فرمایند:

«إِنَّ مُوسَى نَبِیَّ اللَّهِ علیه‌السلام أَمَرَکُمْ أَنْ لَا تَزْنُوا وَ أَنَا آمُرُکُمْ أَنْ لَا تُحَدِّثُوا أَنْفُسَکُمْ بِالزِّنَا فَضْلًا عَنْ أَنْ تَزْنُوا فَإِنَّ مَنْ حَدَّثَ نَفْسَهُ بِالزِّنَا کَانَ کَمَنْ أَوْقَدَ فِی بَیْتٍ مُزَوَّقٍ فَأَفْسَدَ التَّزَاوِیقَ الدُّخَانُ وَ إِنْ لَمْ یَحْتَرِقِ الْبَیْت‏؛(6)

موسی به شما دستور داد که زنا نکنید و من به شما دستور می‌دهم که فکر زنا هم در سر نپرورانید تا چه رسد به این‌که زنا کنید؛ زیراکسی که خیال زنا کند، مانند کسی است که در خانه‌ای نقش و نگار شده دود و آتش به پا کند. چنین کاری گرچه خانه را نمی‌سوزاند، ولی زینت و صفای آن را مکدر و فاسد می‌کند.»

این حدیث تأکید دارد بر این‌که حتی اندیشیدن به گناه، در درازمدت می‌تواند تأثیر منفی بر روح و ذهن انسان بگذارد، همچنان که دود آتش می‌تواند فضای خانه را آلوده کند، بدون آنکه خانه را بسوزاند؛ بنابراین، در مرحله اول، باید به کنترل و تصفیه افکار پرداخت.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام دراین‌باره می‌فرمایند:

«من کثر فکره فى المعاصى دعته الیها؛(7)

کسی که درباره گناه بسیار بیندیشد، سرانجام به آن کشیده خواهد شد.»

این سخن هشدار می‌دهد که اندیشیدن مکرر درباره گناه، به‌ویژه در موضوعات جنسی، نهایتاً می‌تواند فرد را به سمت ارتکاب آن گناه سوق دهد. پس یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کنترل شهوت، جلوگیری از ورود و تفکر در افکار شهوانی و وسوسه‌های نفس است.

3. کنترل چشم و گوش

یکی از راه‌های مهم در کنترل شهوت، کنترل چشم و گوش است. در قرآن کریم، به مسلمانان دستور داده شده است که از نگاه‌های حرام و تحریک‌آمیز دوری کنند:

«قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ؛(8)

به مردان مؤمن بگو که نگاه‌های خود را فروبگذارند و فرج‌های خود را حفظ کنند...»

 همچنین در آیه بعدی برای زنان مؤمن نیز همین دستور آمده است:

«و به زنان مؤمن بگو که چشم‌های خود را فروگیرند و فرج‌های خود را حفظ کنند.»(9)

این آیات نشان می‌دهد که یکی از راه‌های جلوگیری از گناه و حفظ عفاف، پرهیز از نگاه‌های تحریک‌آمیز است. کنترل نگاه یکی از اصلی‌ترین راه‌های مبارزه با شهوت است.

در کنار چشم، کنترل گوش نیز اهمیت زیادی دارد. در این راستا، گوش دادن به موسیقی‌های تحریک‌آمیز و مبتذل نیز باید از آن اجتناب کرد، چراکه این صداها و آهنگ‌ها می‌توانند انگیزه‌های جنسی را تقویت کنند و به تضعیف اراده و شهوات منجر شوند.

4. توجه به پاداش عفت ورزی

یکی از راه‌های مؤثر برای کنترل شهوت، توجه به پاداش‌های اخروی است. یکی از بزرگ‌ترین انگیزه‌ها برای پرهیز از گناهان، به‌ویژه گناهان جنسی، درک پاداش‌های عظیم الهی است که در دنیا و آخرت به کسانی که نفس خود را از خواهش‌ها و شهوات آلوده نگه می‌دارند، داده می‌شود.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در این زمینه می‌فرمایند:

«مَنِ اشْتَاقَ إِلَى الْجَنَّهِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَات‏؛(10)

کسی که به بهشت علاقه دارد، خواهش‌های نفس و شهوات را فراموش کند.»

این فرمایش امام علی علیه‌السلام به ما یادآوری می‌کند که یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های ترک شهوات دنیوی، توجه به پاداش‌های اخروی است. اگر انسان بخواهد به سعادت ابدی دست یابد و در بهشت جایگاه عالی داشته باشد، باید از پیروی از تمایلات نفسانی خودداری کند و در مسیر تقوی و پاکدامنی قدم بردارد.

5. کم خوردن و روزه گرفتن

یکی دیگر از راهکارهای مؤثر برای کنترل شهوت، کم خوردن و روزه گرفتن است. در روایت‌ها آمده است که پرخوری می‌تواند سبب طغیان و تسلط بر انسان شود. امام محمدباقر علیه‌السلام در این زمینه فرموده‌اند:

«هرگاه شکم پر شود، طغیان می‌کند.»(11)

این روایت نشان می‌دهد که سیری بیش‌ازحد می‌تواند کنترل انسان را از دستش بیرون ببرد و زمینه‌ساز پرورش امیال نفسانی و شهوت گردد؛ بنابراین، کم خوردن و در حد نیاز بدن، غذا مصرف کردن، به انسان کمک می‌کند تا بر شهوت و تمایلات خود مسلط شود.

یکی از مؤثرترین روش‌ها برای این کنترل، روزه گرفتن است. روزه، نه‌تنها برای تطهیر روح و بدن، بلکه برای کنترل شهوت و طغیان‌های نفسانی نیز بسیار مفید است. پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله در حدیثی خطاب به جوانان می‌فرمایند:

«یَا مَعْشَرَ الشُّبَّانِ عَلَیْکُمْ بِالْبَاءَهِ فَمَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَعَلَیْهِ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءٌ؛(12)

ای گروه جوانان! هر کس توانایی ازدواج دارد، باید ازدواج کند و هر کس ندارد، باید روزه بگیرد؛ زیرا روزه شهوت را می‌شکند.»

این حدیث نشان می‌دهد که روزه‌داری به‌ویژه برای کسانی که به دلیل شرایط خاص نمی‌توانند ازدواج کنند، به‌عنوان راهی برای حفظ عفاف و کنترل امیال جنسی توصیه شده است.

6. استفاده از برخی خوراکی‌ها

یکی دیگر از روش‌های کنترل شهوت، استفاده از برخی خوراکی‌ها است که در متون دینی به آن اشاره شده است. در برخی روایات آمده که مصرف برخی غذاها می‌تواند در کاهش و کنترل شهوت مؤثر باشد.

برای مثال، دریکی از روایات آمده است:

«الِاصْطِبَاغُ بِالْخَلِّ یَقْطَعُ شَهْوَهَ الزِّنَا.(13)

خوردن سرکه، شهوت زنا را قطع می‌کند.»

این حدیث اشاره دارد به این‌که برخی مواد غذایی مانند سرکه می‌توانند تأثیراتی در کاهش تمایلات جنسی و تقویت کنترل بر نفس داشته باشند. این نوع توصیه‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر راهکارهای معنوی و رفتاری، تغذیه نیز نقش مهمی در مهار و کنترل شهوت ایفا می‌کند.

نتیجه‌گیری

بررسی آموزه‌های اسلامی نشان می‌دهد که اسلام نه‌تنها شهوت را به‌عنوان نیرویی طبیعی و فطری نفی نمی‌کند، بلکه بر ضرورت کنترل، تعدیل و هدایت آن در مسیر درست تأکید دارد. برخلاف برخی باورهای رایج، هیچ دعای خاص و مستقلی برای رفع یا نابودی کامل شهوت در متون معتبر دینی وجود ندارد؛ بلکه توصیه‌ها بر تقوا، خویشتن‌داری، ازدواج، روزه، ذکر خدا و مراقبت از افکار و نگاه‌ها متمرکز است. همچنین، بسیاری از دعاها و دستورالعمل‌هایی که در فضای مجازی تحت عنوان دعاهای بستن شهوت یا کنترل جنسی منتشر می‌شوند، فاقد سند معتبر بوده و نباید مورد اعتماد قرار گیرند. به‌جای این قبیل راهکارهای بی‌پایه، بازگشت به متون اصیل اسلامی و عمل به توصیه‌های اخلاقی و معنوی می‌تواند راهی مطمئن برای کنترل این غریزه باشد. درنهایت، آنچه در این مسیر بیش از هر چیز مؤثر است، اراده‌ی جدی، توکل به خداوند و تمرین مستمر برای خودسازی است.

پی‌نوشت‌ها:

1. على بن الحسین، امام چهارم علیه‌السلام‏، الصحیفه السجادیه، محقق/مصحح: ندارد، قم: دفتر نشر الهادى‏، 1376 ش‏، ص 168، ح 39.

2. طبرسى، حسن بن فضل‏، مکارم الأخلاق، محقق/مصحح: ندارد، قم: الشریف الرضى‏، 1412 ق‏، ص 197.

3. تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و درر الکلم، محقق/مصحح: رجائى، سید مهدى‏، قم: دار الکتاب الإسلامی‏، 1410 ق‏، ص 502، ح 90.

4. لیثى واسطى، على بن محمد، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، محقق/مصحح: حسنى بیرجندى، حسین‏، قم: دار الحدیث‏، 1376 ق، ص 137، ح 3118.

5. آقا جمال خوانسارى، محمد بن حسین‏، شرح آقا جمال خوانسارى بر غررالحکم و درر الکلم، محقق/مصحح: حسینى ارموى محدث، جلال‌الدین، تهران: دانشگاه تهران‏، 1366 ش‏، ج‏3، ص 187.

6. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، محقق/مصحح: غفارى علی‌اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1407 ق‏، ج‏5، ص 542، ح 7.

7. آقا جمال خوانسارى، محمد بن حسین‏، شرح آقا جمال خوانسارى بر غررالحکم و درر الکلم، محقق/مصحح: حسینى ارموى محدث، جلال‌الدین، تهران: دانشگاه تهران‏، 1366 ش‏، ج‏5، ص 321، ح 8561.

8. سوره‌ی نور آیه 30.

9. سوره‌ی نور آیه 31.

10. شریف الرضی، محمد بن حسین‏، نهج‌البلاغه، محقق/مصحح: صالح، صبحی‏، قم: هجرت‏، 1414 ق‏، ص 473.

11. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، محقق/مصحح: غفارى علی‌اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1407 ق‏، ج‏6، ص 270، ح 10.

12. ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، محقق/مصحح: عراقى، مجتبى‏، قم: دار سید الشهداء للنشر، 1405 ق‏، ج‏1، ص 257، ح 27.

13. کلینى، محمد بن یعقوب‏، الکافی، محقق/مصحح: غفارى علی‌اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1407 ق‏، ج‏6، ص 330، ح 10.