۱۴۰۴/۰۳/۲۵ ۱۳:۵۳ شناسه مطلب: 100247
پرسش:
آیا حقیقت دارد که امام خمینی به مردم گفتند آب و برق رو برای شما مجانی میکنیم؟
پاسخ:
اولاً امام خمینی (ره) با تأکید بر دو قید این وعده را مطرح و به دولت موقت در اجرای آن تأکید کردند. یکی با تأکید بر قید «برای مستضعفین» (نه تمام ملت) و دوم قید «فعلاً» (یک امر موقتی). ثانیاً این وعده پس از پیروزی انقلاب مطرح شده بود؛ لذا امام با این وعده مردم را با خود همراه نساخته بودند؛ و ثالثاً با توجه به حوادث بعد از انقلاب نظیر تحریمهای گسترده و جنگ خانمانسوز، حمایت از مستضعفین در صدر برنامههای نیروهای انقلاب بود و در مورد آب و برق مورد نظر هم تا حدی از مصرف حاملهای انرژی، هزینه آن، صفر یا بسیار ناچیز بود و یارانه سنگینی برای کاهش قیمت حاملهای انرژی برای عموم ملت از طرف دولتها پرداخت میشد و میشود.
در رابطه با این بحث و روشن شدن این موضوع باید به سؤالات ذیل پاسخ داده شود. اول اینکه آیا این وعده از طرف امام خمینی (ره) مطرح شد؟ و دوم اینکه ایشان با این وعده، مردم ایران را با خود همراه ساخت؟ سؤال بعدی اینکه طرح چنین وعدهای آن هم با وجود الگوی مصرف اشتباه در جامعه ما و وجود بحران منابع انرژی اشتباه نیست؟
با نگاهی به بیانات امام خمینی (ره) میتوان دریافت که این عبارت، از سوی ایشان مطرح گردیده اما برداشتی که از بیان ایشان میشود، صحیح نیست. ایشان سه بار این وعده را مطرح کردند. بار اول در پیام 14 مادهایِ نهم اسفند سال 57، قبل از ترک تهران به مقصد قم با توجه به وضعیت بسیار بد حاکم بر کشور، فردای اعلام آب و برق مجانی توسط سخنگوی دولت موقت عباس امیر انتظام (برای کمدرآمدها آب و برق مجانی میشود)، امام (ره) خطاب به ملت ایران: «من به دولت راجع به مجانی کردن آب و برق و بعضی چیزهای دیگر «فعلاً برای طبقات کم بضاعتی» که در اثر تبعیضات خانمان برانداز رژیم شاهنشاهی دچار محرومیت شدهاند و با برپایی حکومت اسلامی به امید خدا این محرومیتها برطرف خواهد شد، سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.»(1)
پس اولاً از این سخن مشخص میشود که سخنگوی دولت هم در پاسخ به فرمان امام (ره) در روزهای قبل، این مطلب را اعلام میکند؛ و ثانیاً امام (ره) با قید «فعلاً» نشان میدهد که موافق امر غیر کارشناسی مجانی بودن دائم حاملهای انرژی نیست؛ و نکته دیگر اینکه امام (ره) بعد از پیروزی انقلاب، این سخنان را بیان کردهاند و با این وعدهها مردم را برای حضور در حرکتهای انقلابی پیش از انقلاب، با خود همراه نساختهاند.
بار دوم، با فاصله یک روز از پیام قبلی، در بدو ورود به قم (10 اسفند 57) در سخنرانی مدرسه فیضیه: «ما علاوه بر اینکه زندگی مادی شما را میخواهیم مرفه بشود، زندگی معنوی شما را هم میخواهیم مرفه باشد. شما به معنویات احتیاج دارید. معنویات ما را بردند اینها. دلخوش نباشید که مسکن فقط میسازیم، آب و برق را مجانی میکنیم «برای طبقه مستمند»، اتوبوس را مجانی میکنیم برای «طبقه مستمند»، دلخوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت میدهیم؛ شما را به مقام انسانیت میرسانیم.»(2) که این محتوای همان فایل صوتی تقطیع شده معروف است که در آن تأکید امام بر «عدم دل خوشی بر رفاه مادی و هدفگذاری اصلی انقلاب برای رشد معنویت و مقام انسانیت»، تقطیع شده است.
مجدداً روز بعد (روز جمعه 11 اسفند 57) در کتابخانه مدرسه فیضیه (خطاب به خبرنگار روزنامه اطلاعات): «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای «بیخانمانها و فقرای ایران» حل گردد و برای هر خانواده، مسکن مورد نیازشان تأمین شود، آب و برق «برای فقرا و بیبضاعتها» باید مجانی گردد».(3)
با دقت در این سه عبارت میتوان فهمید که در هر سه مورد، وعده آب و برق مجانی، با اصرار به قید «برای مستمندان» بیان شده است نه عموم مردم که آنهم تحقق یافت، یعنی تا میزان مشخصی از مصرف تا مدتها بعد از انقلاب رایگان بود و افزایش مصرف نسبت به آن میزان معین، هزینه داشت و تا امروز توسط دولتها مبالغ هنگفتی به حاملهای انرژی تعلق گرفته و میگیرد. ضمن اینکه برای تحقق وعدههای اقتصادی امام (ره)، حساب صد امام، کمیته امداد امام خمینی (ره)، بنیاد مسکن، بنیاد مستضعفان، جهاد سازندگی و... راهاندازی گردید و با بضاعت خود به سرعت به سامان دادن وضعیت معیشتی، بهداشت و بیسرپناهی فقرا در سراسر کشور و روستاها پرداخته شد.
این فقرزداییهای وسیع اما «ناکامل»، همه با توجه به این نکته است که دشمنان داخلی و خارجی هرگز نگذاشتند امام (ره) و دستگاههای زمان ایشان، حتی یک روز را با آرامش و بدون ویرانی به رهبری دینی و معیشتی مردم بپردازند.
عمر رهبری امام (ره)، مسئولین و یارانش، علاوه بر غائلههای مسلحانه داخلی سیاسی، با توطئههایی مانند ترورهای وسیع، کودتای نوژه و امثال غائلههای کردستان، خلق عرب، ترکمنصحرا، دمکرات آذربایجان، هشت سال جنگ ویرانگر و تحریمهای گسترده کمرشکن، به روزهای بسیار سختی گذشت تا آنجا که دشمن هر روز منتظر سقوط اصل این انقلاب و نظام بود، چه رسد به رشد و توسعه، با این حال، امام (ره) و مسئولین هرگز از محرومین غافل نبودند.
نتیجه:
اصل این عبارت صحیح است و امام خمینی (ره) آن را سه بار در اسفندماه سال 57 بیان کرده است اما با اصرار و تأکید بر دو قید «فعلاً» و برای «مستضعفان» نه اینکه امام خمینی (ره) وعده غیرمنطقی رایگان شدن حاملهای پرارزش و محدود انرژی را برای همه طبقات جامعه و الیالابد داده باشد. دوم اینکه امام (ره) این جملات را بعد از پیروزی گفته است و مردم با این وعده، در پیروزی انقلاب مشارکت نکردند. بخشی از این وعده با نادیده گرفتن مصارف پایین محقق شد، امام خمینی (ره) با وجود مشکلات متعدد تحمیلی در جهت شکست انقلاب مانند تحریمهای فلج کننده و هشت سال جنگ خانمان سوز، با همه وجود در صدد محرومیتزدایی از چهره کشور بر آمد.
پی نوشت:
1. خمینی، سید روحالله، صحیفه امام، ج 6، ص 262.
2. خمینی، سید روحالله، صحیفه امام، ج 6، ص 273.
3. خمینی، سید روحالله، صحیفه امام، ج 6، ص 297.