روايتي كه به صراحت دارنده اين ابزار را از دشمنان حضرت مهدي معرفي كند، نيافتيم. در روايات فراواني داشتن و استفاده از اين ابزار آلات كه ابزار لهو و لعب هستند، نهي شده و دارنده و استفاده كننده مورد قهر خدا و پيامبر معرفي شده اند از جمله:

قال رسول الله (ص): " يحشر صاحب الطنبور يوم القيامة وهو أسود الوجه، وبيده طنبور من نار، وفوق رأسه سبعون ألف ملك، بيد كل ملك مقمعة يضربون رأسه و وجهه، و يحشر صاحب الغناء من قبره أعمي وأخرس وأبكم، و يحشر الزاني مثل ذلك، و صاحب المزمار مثل ذلك، و صاحب الدف مثل ذلك " (1)

رسول خدا فرمود: صاحب طنبور در روز قيامت با چهره سياه محشور مي شود و طنبوري آتشين در دست دارد و هفتاد هزار ملك با گرزهاي آتشين بر سر و صورت او مي كوبند و آوازه خوان و كور و لال و كر محشور مي گردد و صاحب مزمار و دف هم اين گونه اند.

عن جعفر بن محمد ( عليهما السلام )، أنه قال: " من ضرب في بيته بربطا أربعين صباحا، سلط الله عليه شيطانا لا يبقي عضوا منه إلا قعد عليه، فإذا كان ذلك نزع منه الحياء، فلم يبال بما قال ولا ما قيل له." (2)

امام صادق فرمود: هر كس چهل صبح در خانه اش بربط بنوازد، خداوند شيطاني را بر او مسلط مي كند كه بر همه اعضايش مي نشيند و حيا را از او مي گيرد و او را بي مبالات مي گرداند.

 فقه الرضا (ع): "و نروي: أنه من لقي في بيته طنبورا أو عودا أو شيئا من الملاهي من المعزفة والشطرنج وأشباهه أربعين يوما، فقد باء بغضب من الله، فإن مات في أربعين مات فاجرا فاسقا، مأواه النار وبئس المصير" (3).

در فقه الرضا(ع) آمده: هر كس در خانه اش طنبور، عود و ديگر آلات لهو و لعب داشته باشد، با غضب خدا قرين شده و اگر بعد از چهل روز بميرد، فاسق و فاجر مرده است و جايگاهش جهنم است و چه بد جايگاهي است.

پي نوشت ها:

1. محدث نوري، مستدرك الوسائل، بيروت، مؤسسه آل البيت، 1408ق، ج13، ص219.

2. همان، ص218.

3. همان.

در روایات تاركان صلاه و نماز یهود امت معرفی شده اند. (1)

در روایت دیگر كسانی كه از ادای نماز عصر به جماعت خودداری می ورزند، یهود امت نامیده شده اند. (2)

در روایتی هم قومی از بنی امیه كه  ذریه پیامبر  را می كشند و سنت پیامبر را رها می كنند ، یهود امت خوانده شده اند. (3)

صوفیه (4) مرجئه (5) هم یهود این امت خوانده شده اند. اما روایتی به مضمون فوق نیافتیم.

در روایاتی هم كه از سلام كردن به بعضی گروه ها از جمله تاركان نماز نهی شده (6)، منع از سلام به افراد مورد اشاره نیافتیم.

پی نوشت ها:

1. عجلونی ، كشف الخفا ، بیروت ، دار الكتب العلمیه ، 1408 ق ، ج 1 ف ص 455. (لا تسلموا علي يهود أمتي قيل ومن يهود أمتك قال تراك الصلاة).

2. همان، ج2 ، ص 355. (لا تسلموا علي يهود أمتي قالوا يا رسول الله ومن يهود أمتك قال الذين يتركون صلاة العصر مع الجماعة لينظر)

3. لجنه الحدیث،  موسوعة شهادة المعصومين (ع) ، قم ، اعتماد ، 1380 ش، ج 2، ص 65 - 66. (قال النبي ( صلي الله عليه وآله ): يا أصحابي أفلا أنبئكم بما يضاهيكم من يهود أمتي ؟ فقالوا : بلي يا رسول الله صلي الله عليك وعلي آلك فقال: قوم من بني أمية يزعمون أنهم من أمتي ويظنون أنهم من أهل ملتي، يقتلون أفاضل ذريتي وأطائب أرومتي وذرية ابنتي ويبذلون شريعتي ويتركون سنتي ويقتلون ولدي الحسن والحسين كما قتل أسلاف هؤلاء اليهود  زكريا ويحيي ( عليهما السلام ).

4. شیخ حر عاملی، الاثنا عشریه، قم، دار الكتب العلمیه ، 1104 ق ، ص 16. (قال النبي صلي الله عليه وآله : لا تقوم الساعة حتي يخرج قوم من أمتي اسمهم صوفية ليسوا مني وإنهم يهود أمتي )

5. صدوق ، توحید، قم ، انتشارات اسلامی ، ص 382. (قدریه چون قادر به جبر و سرنوشت محتوم هستند و خدا را از سلطنت انداخته و او را دست بسته شمرده اند ، یهود این امت خوانده شده اند. ) (قال عليه السلام : إن القدرية مجوس هذه الأمة وهم الذين أرادوا أن يصفوا الله بعدله فأخرجوه من سلطانه ).

6. شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، قم ، آل البیت ، 1409 ق ، ج 7 ، ص 270. 

پرسشگر گرامی باسلام و تشكر از ارتباط با این مركز.

در كتب حدیث شیعه و سنی روایاتی به این مضمون هست . و در كتب معتبر نقل شده است . در روایات وصیت پیامبر (ص) به امام علی آمده كه:

«يا علي تسعة أشياء يورثن النسيان : أكل التفاح الحامض ، وأكل الكزبرة ، والجبن ، وسؤر الفأرة ، وقراءة كتابة القبور ، والمشي بين امرأتين وطرح القملة ، والحجامة في النقرة ، والبول في الماء الراكد ؛ (1) یا علی نه چیز سبب فراموشی است:

خوردن سیب ترش، خوردن كُزبُره (ظاهرا گشنیز باشد) ، پنیر، نیم خورده موش ، خواندن نوشته های بر قبور، راه رفتن بین دو زن، انداختن شپش ،حجامت در گودی پس سر و ادرار در آب راكد» .

بعضی از این موارد توسط اطبای قدیم و جدید تایید شده و وجه بعضی هنوز مشخص نیست. مثلا این كه حجامت در پشت سر و گودی پس سر (النقره) سبب فراموشی می گردد، توسط طبیبان تایید شده و گفته اند چون جهاز حفظ در مخچه است و مخچه در انتهای مخ و نزدیك گودی پس سر است، حجامت در آنجا سبب ضعف آن و در نتیجه ضعف حافظه می شود. (2)

هیچ كدام این موارد توسط عالمان نفی نشده گرچه وجه بعضی هنوز روشن نشده است.

پی نوشت ها:

1. من لا يحضره الفقيه، الشيخ الصدوق ، ج 4 ، ص 361 ، دوم، قم ، مؤسسه النشر الاسلامی؛ علاوه ر. ك: الخصال ، الشيخ الصدوق ، ص 422 - 423 ؛ روضة الواعظين ، الفتال النيسابوري ، ص 311 ؛ مكارم الأخلاق ، الشيخ الطبرسي ، ص 438.

2. قانون ، أبو علي سينا ، ج 1 ، ص 212، بیروت، دار صادر.

  و قال(ص): ثلاثة نساء يرفع اللّه عنهنّ عذاب القبر، و حشرهنّ مع فاطمة (عليها السّلام):

امرأة صبرت علي عسر زوجها، و امرأة صبرت علي سوء خلق زوجها، و امرأة وهبت صداقها ؛ (1)  خداوند سه زن را از عذاب قبر ايمن دارد و با فاطمه‏ي زهرا( س) محشور فرمايد: زني كه به هنگام تنگدستي شوهر صبر كند (و از او جدا نشود)، زني كه با بد اخلاقي شوهر بسازد (و تقاضاي طلاق ننمايد)، زني كه مهرش را (به شوهر بي‏بضاعتش) ببخشد.

پی نوشت:

1. عاملی شیخ حر، وسایل الشیعه ، موسسه آل البیت ،قم ، سال 1409ق، ج21، ص 285؛ مشكيني‏ علي ،تحرير المواعظ العددية ،ناشر الهادي‏،قم‏ ،سال 1424 ق‏،نوبت هشتم،‏ ص244.

؛جنتي‏ احمد، نصايح ،‏ناشر الهادي‏، قم‏ ،سال 1382 ش‏،نوبت بيست و چهارم‏، ص125

بله متن این روایت چنین است:                  

«... وَ لَوْ لَا أَنَّكُمْ تُذْنِبُونَ فَتَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَخَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً حَتَّي يُذْنِبُوا ثُمَّ يَسْتَغْفِرُوا اللَّهَ فَيَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ الْمُؤْمِنَ مُفَتَّنٌ تَوَّابٌ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ وَ قَالَ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ »‏(1)

اگر شما گناه نمی كردید تا از خدا طلب مغفرت منید خداوند كسانی را خلق می كرد تا گناه كنند. سپس از خدا طلب مغفرت كنند تا خدا آنها را بیامرزد همانا مومن مورد آزمایش قرار می گیرد و توبه كننده است. آیا قول خدا را نشنیده ای؟ خداوند توبه كنندگان و پاكان را دوست دارد و فرمود از خدا طلب آمرزش كنید سپس به سوی او باز گردید.

پی نوشت:

1. كلینی،محمد بن یعقوب،انتشارات آل البیت،اصول كافي، ج  2 ،ص 424.

«عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) لِعَلِيٍّ (ع): يَا عَلِيُّ أُوصِيكَ فِي نَفْسِك‏ بِخِصَالٍ فَاحْفَظْهَا‏...وَ السَّادِسَةُ الْأَخْذُ بِسُنَّتِي فِي صَلَاتِي وَ صَوْمِي وَ صَدَقَتِي فَأَمَّا الصلاة فَالْإِحْدَي وَ خَمْسُونَ وَ أَمَّا الصَّوْمُ فَثَلَاثَةُ أَيَّامٍ فِي كُلِّ شَهْرٍ خَمِيسٌ فِي أَوَّلِهِ وَ أَرْبِعَاءُ فِي وَسَطِهِ وَ خَمِيسٌ فِي آخِرِهِ وَ أَمَّا الصَّدَقَةُ فَجُهْدَكَ حَتَّي يُقَالَ أَسْرَفْتَ وَ لَمْ تُسْرِف‏...»(1)؛ امام باقر(ع) فرمودند رسول خدا(ص) به امير المومنين علي بن ابيطالب(ع) فرمودند: اي علي تو را سفارش مي كنم در مورد خودت به چند خصلت پس آنها را حفظ كن... و ششم اينكه در مورد نماز و روزه و صدقه از سنت من پيروي كني اما نماز پس پنجاه و يك ركعت است و اما روزه پس سه روز در هر ماه است پنجشنبه اول و چهارشنبه وسط و پنج شنبه آخر هر ماه و اما صدقه و انفاق پس هر چه در توان داري تا اينكه بگويند تو اسراف كرده اي در حالي كه اسراف نكرده اي...(پس واقعا اسرافي صورت نگرفته ، بلكه تصور ديگران اين است بهمين خاطر هم سرزنش مي كنند كه چرا اين همه اسراف مي كني. به عنوان مثال اگر كسي هر شب چند فقير را بر سر سفره خويش دعوت كند از نظر گروهي اين كار مصداق اسراف به حساب مي آيد در حالي كه اين طور نيست.)

پي نوشت:

1. شيخ حر عاملي، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعة، انتشارات آل البيت، ج15، ص181.

تا جايي كه بررسي كرديم اين مضمون از سه امام نقل شده است به اين شرح:

عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: زَكَاةُ الْعِلْمِ‏ أَنْ تُعَلِّمَهُ عِبَادَ اللَّه(1)

عن علي(ع) زَكَاةُ الْعِلْمِ‏ بَذْلُهُ لِمُسْتَحِقِّهِ وَ إِجْهَادُ النَّفْسِ بِالْعَمَلِ بِه (2)

عَنِ الصَّادِقِ(ع) لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ زَكَاةٌ وَ زَكَاةُ الْعِلْمِ‏ أَنْ يُعَلِّمَهُ أَهْلَه(3)

پي نوشت ها:

1. كليني، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي، دار الكتب الإسلامية - تهران، ج 1، ص 31.

2 - ليثي واسطي، علي بن محمد، عيون الحكم و المواعظ، دار الحديث - قم، ص 275

3. مجلسي، محمد باقر بن محمد تقي، بحار الأنوارالجامعة، دار إحياء التراث العربي - بيروت، ج 2، ص 25.

پرسشگر گرامی با سلام و سپاس از ارتباطتان با این مركز

این حدیث از پیامبر اكرم (ص) است كه در مستدرك الوسایل، محدث نوری ،جلد 4 صفحه 235 آمده است:

عن عبدالرحمن السلّمی قال قال رسول الله(ص): « خیركم من تعلم القرآن و علمه ».

اين حديث شريف از مولاي متقيان امير مومنان(ع)نقل شده است كه در وصيتش به امام حسن مجتبي(ع) فرمود:

"لَا عِبَادَةَ كَالتَّفَكُّرِ فِي صَنْعَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ"(1)

يعني: هيچ عبادتي همانند فكر و انديشه در آفرينش نيست.

توضيح كوتاه اين كه:

ارزش تفكر در بيان معصومين سلام الله عليهم اجمعين مشخص شده است و البته اين گونه روايت ها، منحصر به يك معصوم نيست و بيشتر معصومين سلام الله عليهم اجمعين به ارزش "تفكر" و اين كه بالاترين عبادت است؛اشاره كرده اند.

 مي توان از روايات وارده به اين نكته واقف شد كه عبادت اصلي و واقعي،انديشه نمودن در كار خداي متعال است كه بالاترين عبادت است، زيرا تفكر در آثار خلقت و مظاهر هستي، انسان را به عظمت خالق آگاه مي كند، در آن صورت انسان مي تواند در پرتو چنين آگاهي و بينشي،عبادتي همراه با شناخت و بصيرت داشته باشد تا خداي متعال را در با بهترين كيفيت عبادت كند.

مشابه اين حديث از امام صادق و امام رضا سلام الله عليهما نقل شده است.

امام صادق(ع) فرمود:

"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ إِدْمَانُ التَّفَكُّرِ فِي اللَّهِ وَ فِي قُدْرَتِهِ"(2) 

  يعني برترين و با فضيلت ترين عبادت، پيوسته بودن تفكر و انديشه در مورد خداي متعال و قدرتش است. پس در واقع عبادتي بالاتر از تفكر در مورد خداي متعال و صفاتش و نيز آثار خلقتش نيست. زيرا چنين تفكري منشأ همه عبادت خواهد شد.

امام رضا(ع) نيز فرمود:

"لَيْسَ الْعِبَادَةُ كَثْرَةَ الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ إِنَّمَا الْعِبَادَةُ التَّفَكُّرُ فِي أَمْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ‏"(3)  

يعني:عبادت به زيادي نماز و روزه نيست، عبادت به انديشه نمودن در كار خداوند است.

اين دو حديث مي تواند ترجمان سوال مورد نظر باشد كه عبادت در زياد نماز خواندن زياد روزه گرفتن نيست. بلكه عبادت تفكر درآثار خلقت است.

پي نوشت ها:

1. مجلسي محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تهران، انتشارات دار الكتب الاسلاميه، چاپ مكرر، ج‏68، ص 324.

2. همان، ج‏68، ص 321.

3. شيخ كليني، الكافي، تهران، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، سال 1362 ه ش، چاپ دوم، ج‏2، ص55.

مَا أَعْمَالُ الْبِرِّ كُلُّهَا وَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ إِلَّا كَنَفْثَةٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ وَ إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ لَا يُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لَا يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ وَ أَفْضَلُ مِنْ ذَلِكَ كَلِمَةُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِر

امام علي (ع): همه كارهاي نيك، و جهاد در راه خدا، در مقايسه با امر به‏ معروف و نهر از منكر، همچون قطره اي است به دريايي پر موج و پهناور؛ و همانا امر به معروف و نهي از منكر نه اجلي را نزديك مي‏كند و نه از مقدار روزي مي‏كاهد؛ و افضل از همه اينها، يك سخن در باره عدالت است در برابر حاكمي ستمگر(1).

پي نوشت:

1. نهج البلاغه، حكمت 374.