وهابیت

آيه بالا از نظر مفسران اهل سنت به چند معنا احتمال داده شده:
1. در باره كليت نماز است كه قيام و قعود و خوابيده بر پهلو(سجده) مي باشد يعني همه حالات.
2. در باره نماز مريض است كه اگر نمي توااند به قيام نماز بخواند، نشسته و اگر نمي تواند، خوابيده نماز بخواند.
3. در باره مطلق ذكر است كه بايد در همه حال باشد و در هيچ حال از ذكر خدا غفلت نورزد.
4. حق ذكر را ادا كند و از ادعاي اداي حق ذكر بنشيند و دست بردارد. (1)
آنها كه گفته اند اين دستور به خواندن نماز در هر صورت ممكن است، روايتي از اصحاب صحاح نقل مي كنند كه عمران بن حصين مريضي اي داشت و نمي توانست نماز را به صورت عادي بخواند. از پيامبر تكليفش را سؤال كرد و حضرت فرمود:
صلّ قائما، فإن لم تستطع فقاعدا، فإن لم تستطع فعلى جنب.
اگر توانستي ايستداه و اگر نتواانستي نشسته و اگر ننتوانستي به پهلو نماز بخوان. (2)
بعضي ديگر اين آيه را دعوت به ذكر لساني و قلبي در تماما وقات و حالات خوانده اند. (3) ادامه آيه هم مؤيد اين نظر است زيرا مي فرمايد:
وَ يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْض ربنا ...
ما هيچ مفسري از اهل سنت نيافتيم كه ذكر در اين آيه را به تلاوت قرآن از روي مصحف معنا كرده باشد.
تلاوت قرآن هم ذكر است و از بزرگترين مصاديق ذكر است. اما اين تلاوت يا از حفظ است كه در همه حالات قيام و قعود و خوابيده مستحب است و هيچ حالتي كراهت ندارد و يا از روي مصحف است كه رعايت حرمت مصحف اقتضا مي كند كه با ادب و احترام بايستيم يا بنشينيم و مصحف را باز كرده و تلاوت كنيم.
طبيعي است كه همان گونه كه دست زدن به مصحف براي جنب حرام است، تلاوت از مصحف در حال خوابيده كه عرفا بي احترامي محسوب مي شود، پسنديده نباشد.
اگر وهابيون دليلي از قرآن يا سنت بر استحباب قرائت از مصحف در اين حالات دارند كه بر كراهت مستفاد از عرف حاكم باشد، ارائه كنند و ما در صورت محكم بودن آن دليل، تسليم مي شويم.
پي نوشت ها:
1. ابن عربي، احكام القرآن، ج1، ص304.
2. همان.
3. أبيضاوي، أنوار التنزيل و أسرار التأويل، بيروت، دار احياء التراث العربي، 1418ق، ج‏2، ص54.