حمله ی اضطراب

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
به طور كلي، اضطراب به منزله‌ي بخشى از زندگى هر انسان، در همه‌ي افراد در حدّى اعتدال آميز وجود دارد و در اين حد، به عنوان پاسخى سازش يافته تلقّى مى شود، به گونه‌اى كه مى توان گفت: «اگر اضطراب نبود، همه ما پشت ميزهايمان به خواب مى رفتيم.» فقدان اضطراب ممكن است ما را با مشكلات و خطرات قابل ملاحظه‌اى مواجه كند: اضطراب است كه ما را وا مى دارد تا براى معاينات پزشكى و درمان بيمارى‌ها به پزشك مراجعه كنيم، كتاب‌هايى را كه از كتابخانه به عاريت گرفته‌ايم بازگردانيم، در يك جاده لغزنده با احتياط رانندگى كنيم... و بدين سان، زندگى طولانى‌تر، سازنده‌تر و بارورترى داشته باشيم. بنابراين، اضطراب به منزله بخشى از زندگى هر انسان، يكى از مؤلّفه‌هاى ساختار شخصيت وى را تشكيل مى دهد و از اين زاويه است كه برخى از اضطراب‌هاى دوران كودكى و نوجوانى را مى توان بهنجار دانست و تأثير مثبت آن‌ها را بر فرايند تحوّل پذيرفت، چرا كه اين فرصت را براى افراد فراهم مى آورد تا ساز و كارهاى سازشى خود را در جهت مواجهه با منابع تنيدگى زا گسترش دهند. به عبارت ديگر، مى توان گفت: اضطراب در برخى مواقع، سازندگى و خلّاقيت را در فرد ايجاد مى كند، امكان تجسّم موقعيت‌ها و سلطه بر آن‌ها را فراهم مى آورد و يا آن كه وى را برمى انگيزد تا به طور جدّى با مسؤوليت مهمى مانند آماده شدن براى يك امتحان يا پذيرفتن يك وظيفه‌ي اجتماعى مواجه شود.
اما اگر اضطراب از اين حد فراتر رود و از حالت سازندگى خارج شده، جنبه مزمن و مُداوم پيدا كند، نه تنها نمى توان اين صورت را پاسخى سازش يافته دانست، بلكه بايد آن را به منزله منبع شكست، سازش نايافتگى و استيصال گسترده‌اى تلقّى كرد كه فرد را از بخش عمده‌اى از امكاناتش محروم مى كند، آزادى و انعطاف او كاهش مى يابد و طيف گسترده‌ي اختلال‌هاى اضطرابى را، كه از اختلال‌هاى شناختى و بدنى تا ترس‌هاى غير موجّه و وحشت زدگى‌ها گسترده‌اند، به وجود مى آورد.
معمولاً در مباحث روانشناختي يك فصل جداگانه‌اي را باز مي‌كنند كه به نام اختلالات اضطرابي معروف است و اختلالات روحي و رواني متعددي را در آن بحث مي‌كنند كه ريشه در اضطراب دارد و اضطراب عامل اصلي پيدايش آن تلقي مي‌شود.
عمده‌ي اختلالات اضطرابي در اختلالات زير خلاصه مي‌شود كه هر يك نشانگان و علايمي مخصوص به خود دارند.
۱ ـ اختلال اضطراب فراگير يا منتشر (Generalized Anxiety Disorder)
۲ ـ اختلال هراس (Panic Disorder)
۳ ـ ترس‌هاي اختصاصي يا ساده (Simple Phobia)
۴ ـ ترس از مكان‌هاي باز (Agorophobia)
۵ ـ ترس‌هاي اجتماعي (Social Phobia)
۶ ـ اختلال وسواس (Obsessive-compulsive Disorder)
۷ ـ اختلال استرس پس از سانحه (PTSD: Post Troumatic Stress Disorder)
اصطلاح حمله‌ي اضطرابي، عموماً عبارتي نيست كه در ميان متخصصان و كتاب‌هاي علمي مورد استفاده قرار گيرد. در واقع، حمله‌ي اضطرابي، همان حمله‌ي پانيك است كه يكي از نشانگان اختصاصي اختلال هراس كه نوعي از اختلال اضطرابي است، مي‌باشد از اين روي، نبايد علايم و نشانگان حمله‌ي پانيك را با علايم اضطراب يكي دانست چرا كه علايم و نشانگان حمله‌ي پانيك عموماً خيلي ناگهاني و شديد ظهور و بروز پيدا مي‌كنند و در طيف گسترده‌اي ظاهر مي‌شوند.
مشخصه‌ي اصلي اختلال پانيك (هراس)، وقوع خود به خود و غيره منتظره حملات پانيك است كه شامل حملات و دوره‌هاي مجزاي ترس شديد هستند. وقتي حمله‌ي پانيك آغاز مي شود، علايمش در عرض ده دقيقه به سرعت تشديد مي شود.
نشانه‌هاي رايج حملات پانيك شامل:
تپش قلب، افزايش ضربان قلب، تنگي نفس، احساس خفگي شديد، درد يا ناراحتي در قفسه سينه، تعريق، لرزيدن، سرگيچه، احساس گسستگي و غير واقعي بودن، ترس از دست دادن كنترل، اشكال در تمركز، كرختگي، گُرگرفتگي، ترس مُفرط، احساس قريب الوقوع بودن مرگ و نابودي، ترس از ديوانه شدن و انجام كارهاي غير ارادي.
معمولاً اضطراب با نشانگان جسماني و روانشناختي متعددي شناخته مي‌شود نشانه‌هاي مثل تعريق، افزايش ضربان قلب، تنش عضلاني، احساس تنگي نفس، خستگي پذيري، تكرر ادرار، خشكي دهان، گل انداختن يا رنگ ‌پريدگي، احساس ترس و سردرگمي، اشكال در تمركز، فراموشي، گوش به زنگ بودن، احساس گلوله‌ در گلو، احساس پروانه در شكم و كاهش ميل جنسي.
براي درمان اضطراب و يا اختلالات اضطرابي معمولاً راهكارهاي متعدد و مختلفي وجود دارد از درمان‌هاي شناختي- رفتاري گرفته تا روان درماني و درمان‌هاي دارويي كه متخصصين روانشناس و روانپزشك با توجه به شدت بيماري و مدت زماني كه فرد از آن رنج مي‌برد و همچنين نوع بيماري و اختلالي كه فرد به آن مبتلاست گام به گام پيش مي‌روند و راهكارهاي مختلف درماني را متناسب با شدت و مدت و نوع بيماري و متناسب با روحيات و ظرفيت خود فرد تجويز مي‌نمايند.
معمولاً روش‌هاي درماني متنوعي مانندِ دارودرماني، رفتاردرماني، شناخت‌درماني، خانواده‌درماني، مشاوره، يوگا، مديتيشن و استفاده از فنوني مثلِ تن‌آرامي و ريلكسيشن، آموزش تنفس صحيح، هيپنوتراپي و... براي درمان و مداواي اضطراب به ‌كار مي‌شود.
موفق باشید.