نقش سختیهاوبلاها

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
كمال انسان در لقاء الله است و آن نيز يك راه بيشتر ندارد و از آن تعبير به صراط مستقيم مي كنند، زاد و توشۀ اين راه تقوا و پرهيز گاري است؛ قطعا كسي كه در راهي به سوي مقصدي حركت مي كند، از لوازم اين راه تحمل سختي و مشكلات آن است، لذا امام عليه السلام فرمودند راه كمال در تحمل سختي هاست.
زينون- رئيس رواقيين- گفته است كه سعادت در رضا و تسليم است به هر مصيبتى كه پيش آيد و كسانى كه جديّت و كوشش مى‏كنند تا با حوادث روزگار مبارزه نمايند به زودى قوّه خود را تحليل برده به جاى سعادت مطلوب گرفتار شقاوت مى‏شوند.(1)
علامه حسن زادۀ آملي از قول استادشان آقا سيد محمد حسن الهى طباطبائى تبريزى مي فرمايند كه: انسانها معادن‏اند، بايد معدنها را در آورد.(2)
در حديث هم از رسول الله صلّى اللّه عليه و آله نقل شده كه: النَّاسُ مَعَادِنُ كَمَعَادِنِ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّة (3)
يعني‏همچنان كه كوهها داراى معادن طلا و نقره و الماس و فيروزه و غيرها هستند، انسانها نيز مانند كوهها داراى معادن گوناگون حقايق و معارف‏اند، بايد هر كسى كوه وجودش را بشكافد و آن معادن را استخراج كند.قطعا اين كار با راحت طلبي و آسايش سازگار نبوده و به نتيجه نمي رسد.
نازپرورد تنعّم نبرد راه به دوست عاشقي، شيوه رندان بلاكش باشد
سختى‏ها و دشوارى‏ها غالبا مقدمه كمال و پيشرفت است و نقش مهم و نيرومندى در تربيت، شكوفايى استعدادهاى نهفته انسان و بيرون آوردن زندگى انسان از يكنواختى و تكرار دارد.
مثالي براي فهم بهتر مطلب خدمتتان تقديم مي شود: اگر دانه گندمي داشته باشيم و بخواهيم كه به خوشۀ بارور تبديل شود چاره اي نيست جز اينكه در دل خاك قرار بگيرد و سختي تنگي و تاريكي زمين را تحمل كند تا جوانه بزند، بعد از آن بايد مشكلات گرما و سرما و باد و باران و... را تحمل كند تا رشد كند و در آخر به بار بنشيند و خوشۀ گندم را ثمر دهد.
درخت وجودي ما انسان ها هم تا با سختي ها و مشكلات دست و پنجه نرم نكند و بر آنها غالب نيايد نمي تواند به ثمر انساني خود برسد، اين قانون خلقت است، البته اگر خوب نگريسته شود سختي نيست بلكه لازمۀ شكوفايي است كه بعد از به بار نشستن، شيرين و لذت بخش خواهد بود.
منتها سختي ها دو گونه اند يك دسته آنهايي كه انسان خود در آن دخالتي ندارد و چاره اي از آن نيست و دستۀ ديگر سختي هايي است كه انسان با اختيار و با دست خود و گاهي با سوء تدبير گرفتار و مبتلي به آن مي شود، دستۀ اول ذاتاً سازنده هستند و دستۀ دوم جهت اصلاح نقص هاي بوجود آمده است كه بالتبع سازنده اند. در هر صورت ربطي به جبر و اختبار ندارد بلكه قانون خلقت است. مثلا اگر بگويند دو دو تا مي شود چهار تا؛ هيچ كس نمي گويد چرا چهار تا ؟! چهار تا بودن جبر نيست بلكه قانوني است كه به هيچ وجه خلاف بردار نيست.
اصولا انسان براي رسيدن به هر هدفي بايد مشكلات آن را هم تحمل كند حتي براي از بين بردن گرسنگي بايد زحمت تهيه و خوردن غذا را بكشد، اگر دقيق به كارهاي روزمره خود و محيط اطراف نگاه كنيد پي به اين موضوع خواهيد برد و خود اعتراف خواهيد كرد كه جبري در كار نيست بلكه زيبايي خلقت است.
البته مهم چگونگى برخورد و رويارويى ما با مشكلات است. اميدواريم علت مشكلات خود تان را درست ارزيابي كنيد و آن را پُل محكم و قوي براي پيشرفت و كمال و رفاه قرار دهيد . چنان كه قرآن مي فرمايد « فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً »؛ (4) پس ( بدان كه به لطف خدا ) با هر سختي قطعا آساني و آسايش همراه است، و البته با هر رنج و مشكلي راحتي هست.

پي نوشت ها:
1. علامه حسن زادۀ آملي، هزار و يك كلمه، بوستان كتاب، قم، كلمه 271، ج‏2، ص 237.
2. علامه حسن زادۀ آملي، دروس معرفت نفس، الف لام ميم، قم، 1385ش، ص 302.
3. علامه مجلسي، بحار الانوار، اسلاميه، تهران، ج58، ص 65.
4. شرح (94) آيه 5و6.
موفق باشید.