كوفه چه خصوصيتي داشت كه امام حسين آنجا را براي قيامش انتخاب نمود؟

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
جهت ارزيابى سفر امام حسين(ع) به عراق و نيز چرايي انتخاب كوفه به عنوان پايگاه قيام، نكات قابل تأملي وجود دارد كه در اين مقاله مختصراً بدان پرداخته شده است:
دلايل انتخاب كوفه به عنوان پايگاه قيام
كوفه در زمان صدر اسلام، از ويژگى­هايى برخوردار بود كه با عنايت به آن ويژگى­ها، مي­توانست مناسب­ترين نقطه براى تحقّق اهداف امام حسين(ع) باشد. مهمترين ويژگى­هايي را كه مي­توان براي كوفه آن روز برشمرد؛ عبارتند از:
1-موقعيت جغرافيايى كوفه
كوفه، در گذشته، به لحاظ جغرافيايي در مركز جهان اسلام قرار داشت و بهترين­ مكان براى اداره قلمرو وسيع مسلمانان، كه از شمال آفريقا تا شرقي­ترين نقاط ايران قديم، گسترده شده بود به شمار مي­آمد. كوفه براى امام حسين(ع) نيز از نظر جغرافيايى مناسب­ترين مكان جهت اقدام بر ضدّ حكومت يزيد بود.
2-موقعيت سياسى ـ نظامى شهر كوفه
شهر كوفه، در سال هفده هجرى، به فرمان عمر، خليفه دوم، و به دست سعد بن ابى­وقّاص، به منظور تشكيل يك پادگان بزرگ نظامى جهت ساماندهى نيروهاى نظامى براى گسترش هر چه بيشتر فتوحات اسلامى، شكل گرفت.(1) اين شهر به خاطر مركزيتي كه در آن زمان نسبت به كشورهاي ايران و حجاز و شام و روم شرقي داشت، بيشترين نيروها را در خود و حوالي­اش متمركز كرده بود. مركزيت نظامي كوفه و حضور بسياري از بزرگان و اصحاب رسول خدا(ص) در اين شهر موجب شده بود كه اين شهر از لحاظ سياسي نيز حائض اهميت بسيار گردد، به گونه­اي كه اندك زماني به طول نينجاميده بود كه كوفه مركز حكومت آن منطقه گرديد؛ باج و خراج­ها به آنجا مي­آمد و كوفه مركز عزل و نصب­ها و دخل و خرج­هاي منطقه به حساب مي­آمد.(2)
3-عراق مهد تشيع و مأمن هواداران اهل بيت(ع)
كوفه مهد تشيع و يكي از اقامت­گاههاي علويان بود. شيعيان حقيقى و پيروان واقعى اهل بيت(ع) در كوفه بسيار بودند. اين افراد كه در ميان آنان تني چند از اصحاب رسول خدا(ص) نيز به چشم مي­خوردند، بارها اخلاص و ارادت خود را نسبت به اهل بيت پيامبر(ص) اظهار نموده بودند و در جنگ­هايي چون جمل و صفين امام علي(ع) را همراهي كرده بودند.
4-كوفه كانون مبارزه با حكومت اموي
كوفه پس از اميرالمؤمنين(ع) و امام حسن(ع) اصلي­ترين پايگاه مخالفت با حكومت اموي بود. اما اين مركزيت پس از شهادت امام علي(ع) به واسطه سستي و بي­بصيرتي كوفيان، به دمشق و شام انتقال يافته بود، از اين­رو مردم كوفه همواره حسرت گذشته را خورده، پيوسته كينه حكام شام را در دل گرفته و در صدد انتقام از آنان بودند، به گونه­اي كه در طول حكومت بني­اميه، كوفه، همواره كانون مبارزه و مخالفت با حكومت اُمَوى شام بود و در اين راه، بيشترين كشته، زندانى و تبعيدى را تقديم نمود.(3)
5-دعوت كوفيان از امام(ع)
جهت ديگري كه موجب گرديد تا امام حسين(ع) كوفه را براي قيام مقدس خود انتخاب كند دعوت گسترده مردم اين شهر از حضرت(ع) بود در حالي كه چنين دعوتي با اين وسعت و گستردگي، از سوي ديگر شهرها از ايشان به عمل نيامده بود.
در چنين فضايى، اگر امام(ع) براى آغاز نهضت به نقطه ديگرى عزيمت مي­كرد و به دست كارگزاران حكومت، كشته مي­شد، آيا او را به بي­سياستى و بي تدبيري متّهم نمي كردند؟!
بر گرفته از سايت پژوهه براي آگاهي بيشتر رك http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=44136
پي نوشت ها:
1. الطبري، محمد بن جرير؛ تاريخ الأمم و الملوك(تاريخ الطبري)، تحقيق محمد ابوالفضل ابراهيم، بيروت، دارالتراث، چاپ دوم، 1967، ج4، ص41-42.
2.شريف القريشي، شيخ باقر؛ حياة الامام الحسين(ع)، نجف اشرف، مطبعة الآداب، چاپ اول، 1974، ج2، ص123-167.
3. معاويه نيز، اين حقيقت را به خوبي، دريافته بود از اين­رو در وصيّت خود به فرزندش يزيد، گفته بود:«در باره عراقى­ها، به هوش باش كه هرگز، تو را دوست نمى­دارند و خيرخواه تو نيستند؛ امّا تا جايى كه ممكن است و در توان توست، با آنها مدارا كن و اگر هر روزه، خواهان بركنار كردن كارگزارى هستند، اين كار را انجام بده، كه بركنار كردن يك كارگزار، آسان­تر و سبُك­تر از اين است كه صد هزار شمشير بر ضدّ تو بكِشند.» خوارزمي، الموفق بن احمد؛ مقتل الحسين(ع)، تحقيق و تعليق محمد السماوي، قم، مكتبة المفيد، بي­تا، ج١، ص ١٧٧.
موفق باشید.