با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
هر چند كه اطلاعي در اين مورد نداشتيد، ولي بازهم مرتكب خطا شده ايد و لازم است كه هر چه سريعتر توبه كنيد. زيرا آن چنانكه از كلام شما بر مي آيد، شما از گناه بودن اين عمل اطلاع داشته ايد، ولي از كبيره بودنش خبري نداشته ايد. به همين دليل، علم به گناه بودن يك عمل و انجام دادن آن به معني نافرماني از دستور خداوند متعال است. لذا گناه با اين بيان، صغيره و كبيره ندارد و هر نا فرماني اي در پيشگاه حضرتش بي ادبي بوده و پذيرفتني نيست.(1)
احساس خجلت و شرمندگي در برابر خداوند نسبت به پيشينههاي سوء خود از بهترين حالات روحي و معنوي و زمينه ساز توبه و جلب رحمت و عنايت پروردگار است. كسي كه مرتكب معصيت شده و سپس از كار خود پشيمان شود، لازم است توبه نمايد و از خدا طلب آمرزش كند. خداوند در قرآن مي فرمايد:
«قل يا عبادي الّذين اسرفوا علي انفسهم لا تقنطوا من رحمة الله أنّ الله يغفر الذنوب جميعاً، إنّه هوالغفور الرّحيم؛ (2)
بگو: اي بندگان من كه (با گناه كردن) بر خود ظلم و ستم روا داشتيد، از رحمت خداوند مأيوس و نا اميد نشويد كه خدا همه گناهان را مي آمرزد» و در آيه اي ديگر مي فرمايد: « توبوا الي الله جميعاً؛ (3) هر گناهكاري دعوت به توبه شده است».
توبة از هر گناهي دو ركن اساسي دارد:
1- پشيماني از گناه.
2- عزم بر ترك آن. امام علي(ع) مي فرمايد: "توبه به دل پشيمان شدن و به زبان آمرزش خواستن و به اندام ترك نمودن است".(4) بر اين اساس مي توان گفت:
حقيقت توبه، پشيماني از گناه و قصد و عزم جدي براي ترك آن است. اگر كسي به اين حالت دست يافت، حقيقت توبه در او محقق شده است. توبه هر گاه حقيقى و واقعى باشد و از اعماق جان برخيزد، واقعاً از گناهى كه مرتكب شده، احساس خجلت و ندامت كند و خود را در پيشگاه خدا شرمنده ببيند و در صدد كسب رضاى حق تعالى باشد, مقبول درگاه احديت واقع شده و آثار و بركاتش نمايان مى گردد. هر چند گناه كبيره يا بسيار باشد.
رسول اكرم فرمود:
«هر مرضي، دارويي دارد. داروي گناهان، استغفار و طلب عفو و آمرزش از خدا است». (5)
چه زيبا سروده:
غرق گنه نااميد مشو ز دربار ما كه عفو كردن بود در همه دم كار ما
توبه حقيقي در كنار انجام كارهاي خير و خداپسندانه، نه تنها آثار وضعي و تكليفي گناه را محو مي كند و گناهكار را از گناهان پاك مي نمايد، بلكه گناهكار توبه كننده را محبوب خدا مي سازد:«اِنّ الله يحبّ التوابين؛(6) خداوند توبه كنندگان را دوست مي دارد».
كسي كه دوست و محبوب خدا شد، خدا عزيزش مي كند؛ همه گناهان كبيره و صغيره او را مي بخشد، چنان كه پيامبر فرمود:«التائب من الذنب كمَن لا ذنب له؛(7) كسي كه از گناه توبه كند (خداوند همه گناهان او را مي آمرزد و) همانند كسي مي شود كه هيچ گناهي نكرده است».
بنابراين توبه راهكار خاصي جز پشيماني از گناه و قصد و عزم جدي براي ترك آن ندارد. اما در عين حال توبه آداب خاصي دارد كه بايد آن را از مستحبات توبه دانست كه عبارتند از:
1. غسل توبه؛
2. خواندن دو ركعت نماز؛
3. استغفار (درخواست بخشش)؛ گفتن هفتاد مرتبه« استغفر الله و اتوب اليه »بعد از نماز.
4. زمزمه دعاهاي توبه؛
5. به سجده رفتن و قدري گريه كردن ( هر چند به اندازه بسيار كمي باشد)
همچنين مي توانيد، در روز يكشنبه غسل كنيد . وضو بگيريد و چهار ركعت نماز بخوانيد. در هر ركعت پس از حمد، سوره قل هو الله را سه مرتبه و قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را يك مرتبه بخوانيد، بعد ازنماز هفتاد مرتبه استغفار كنيد و آخرش بگوييد: لا حول و لا قول الاّ بالله العلي العظيم، سپس اين دعا را بخوانيد: يا عَزِيزُ، يا غَفّارُ، اغْفِر لي ذُنُوبِي وَ ذُنُوبَ جَمِيعِ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ فَاًّنَّهُ لا يغْفِرُ الذُّنُوبَ اًّلاّ أنْتَ. پيامبر فرمود: هر كس از امت من اين عمل را به جا آورد، از آسمان ندا ميشود كه توبهات پذيرفته و همه گناهانت آمرزيده شد. (8)
درباره توبه مي توانيد كتاب هاى قلب سليم و گناهان كبيره شهيد دستغيب و كتاب اخلاق عملى از آيةالله مهدوى كنى و معراج السعاده از مرحوم ملا احمد نراقى را مطالعه كنيد.
پي نوشت ها:
1.الميزان، سيدمحمدحسين طباطبايى، ج 4، ص 333. ذيل آيه 31 سوره نسا، مؤسسه مطبوعاتى اسماعيليان، 1394، هـق.
2. زمر(39) آية 53.
3. نور (24) آيه 31.
4. محمد محمدي ري‌شهري، ميزان الحكمه، دار الحديث، 1416 ه.ق، ج 2، ص 997، ماده "ذنب".
5. همان، ص 997.
6. بقره (2) آيه 222.
7. ثقة الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، طهران، 1365 ه.ش، ج 2، ص 435.
8. إقبال الأعمال، السيد علي بن طاوس الحلي، دار الكتب الإسلامية - طهران، 1367 ه. ش، ص 308.
موفق باشید.
