حکم اخلاقی کنایه و تعریض

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
به قرينه واژه اول، احتمالا منظورتان از واژه دوم كنايه يا همان طعنه زدن است. ما پاسخ را بر اين اساس تهيه و تنظيم كرده ايم. در غير اين صورت در مكاتبه بعدي بفرمائيد تا پاسخ دهيم.
برادر گرامي؛
زبان هم مانند ديگر اعضاي بدن انسان است كه اگر از قوانين و احكام الهي تخلّف كند، يكي از ابزارهاي گناه و معصيت است، چنان كه اگر از دستورات شرع مقدس پيروي كند، از ابزار و وسايل اطاعت است. طعنه زدن وتحقير كردن مومن از جمله گناهان نا بخشودني است كه با ابزار زبان انجام مي شود.
امام باقر(ع) فرمودند:«مَا مِنْ إِنْسَانٍ يَطْعُنُ‏ فِي‏ عَيْنِ‏ مُؤْمِنٍ إِلَّا مَاتَ بِشَرِّ مِيتَةٍ وَ كَانَ قَمِناً أَنْ لَا يَرْجِعَ إِلَى خَيْرٍ».(1) هر كس رو درروي مومن به وي طعنه زند به بدترين شكل خواهد مرد و جا دارد كه هيچ گاه عاقبت به خير نشود.
رسول خدا(ص) فرمودند:« مَنْ طَعَنَ فِي مُؤْمِنٍ بِشَطْرِ كَلِمَةٍ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ رِيحَ الْجَنَّةِ...»(2) هر كس درباره انسان با ايماني كلمه اي ناروا بگويد و بر او طعنه زند، خداوند بوي بهشت را بر او حرام مي كند.
با توجه به آن چه بيان شد، حكم اخلاقي كنايه و طعنه زدن روشن مي شود.
برادر گرامي؛
براي مطالعه بيشتر مي توانيد به كتب اخلاقي مراجعه كنيد. از جمله آنها كه به اين بحث پرداخته اند عبارتند از:
1. المحجة البيضاء، ملا محسن فيض كاشانى‏، دفتر انتشارات اسلامى‏، چاپ چهارم‏، 1417ه‏، ج 6، ص 190، كتاب آفات اللسان
2. اخلاق در قرآن مكارم، شيرازي، ناصر، انتشارات امام علي بن ابيطالب (ع)، قم،1387، ج 1، فصل دوازدهم، گام هاي عملي به سوي تهذيب اخلاقي، خطرات زبان.
3. اخلاق شبر، ترجمه محمدرضا جباران‏، انتشارات هجرت، چهارم‏، 1378 ش‏، ج1، ص 226.
4. المراقبات، ميرزا جواد ملكي تبريزي، ترجمه‏ ‏ابراهيم محدث بندرريگى، انتشارات اخلاق‏، 1376ش، ص 285 .
5. گناهان زبان، اثر سيدحسين هاشمي‌نژاد، انتشارات مسجد مقدس جمكران،
در آدرس اينترنتي ذيل برخي از كتب اخلاقي را مي يابيد:
http://www.hawzah.net/fa/book
پي نوشت ها:
1. الكافي،كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، دار الكتب الإسلامية، تهران‏، 1407 ق‏، چاپ چهارم‏، ج2، ص361.
2. محدث نورى، مستدرك الوسائل، مؤسسه آل البيت عليهم السلام قم، 1408 ه.ق‏، ج9، ص 140.
موفق باشید.