با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
نخست بايد بدانيم كه ولايت بر اموال و آبرو و جان مردم از شؤون ربوبيت الهي است و تنها با نصب و اذن خدا، مشروعيت مييابد. چنان كه معتقديم اين قدرت قانوني به پيامبر اكرم(ص) و امامان معصوم(ع) يكي بعد از ديگري داده شده است. در زمان غيبت بر اساس ادله عقلي متعدد و روايات زيادي كه از امامان معصوم(ع) وارد شده، فقيه جامعالشرايط عهدهدار منصب ولايت و رهبري جامعه اسلامي ميباشد و از طرف امام زمان(عج) به صورت عام منصوب ميباشد.
بنابراين نصب ولي امر مسلمين جهان، يكي از القاب واقعي براي مجتهد جامعالشرايطي است كه در زمان غيبت امام معصوم(ع) براي رهبري و اداره امور سياسي، اقتصادي، اجتماعي و... جامعه، از سوي امامان معصوم(ع) منصوب گرديده است. بر اين مطلب دلايل عقلي و نقلي متعددي دلالت دارد. مانند: توقيع شريف امام زمان(عج) كه ميفرمايند:
« و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فيها الي رواه احاديثنا، فانهم حجتي عليكم و انا حجه الله عليهم ؛ (1) در پيش آمدها به راويان حديث (كساني كه گفتار ما را مي توانند تفسير و تبيين كنند) رجوع كنيد، زيرا آنان حجت ما بر شمايند و ما حجت خدائيم برانان، و ادله بسيار متعدد ديگر.
پس چنين نيست كه لقب ولايت و جانشيني از امامان معصوم(ع) را وليفقيه براي خود برگزيده باشد. بلكه از طرف امامان معصوم داراي چنين مسؤوليتي ميباشد. اما اين كه چگونه وليفقيه شيعه اثنيعشري بر ديگر مسلمانان حتي غيرشيعه اثنيعشري ولايت دارد، به دليل ادله متعدد عقلي و نقلي است كه وليفقيه را جانشين پيامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) ميداند. همان گونه كه اين بزرگواران بر همه مردم حتي كساني كه ولايت ايشان را قبول نداشتند حق ولايت داشتند، وليفقيه جامعالشرايط هم داراي تمام اين شؤون ميباشد.(2) همانگونه كه اقليم جغرافيايي، فتواي مجتهد و مرجع تقليد را شرعا محدود نميكند. قلمرو ولايت فقيه را نيز شرعا محدود نميسازد.
وليفقيه شرعا ميتواند همه جوامع اسلامي روي زمين را اداره كند. ولايتفقيه نظير جانشين پيامبر اسلام است كه ذاتا محدوديتي ندارد مگر مانع طبيعي يا سياسي در بين باشد، كه در اين صورت هر فقيهي كه داراي شرايط رهبري ولايت بود، در منطقه خود كشور را اداره ميكند. اما اگر مانع سياسي نباشد، مليت ملاك نميباشد، بلكه هر فقيهي كه در ساير شرايط رهبري اعلم باشد، ولايت دارد و ساير فقها فقط به وسيله نصب از طرف وليفقيه اعلم (و آن هم در صورتي كه شرايط موجود بينالمللي اجازه دهد و موانع سياسي در كار نباشد )ميتوانند رهبري منطقه خويش را داشته باشند.
نكته لازم در اين زمينه، تابعيت از نظر اسلام ميباشد: از ديدگاه اسلام مرزهاي جغرافيايي جداكننده ملتها و كشورها نيست. آنچه كه اهميت دارد مرز عقيدتي است و كره زمين به دو قسمت دارالاسلام و دارالكفر تقسيم ميشود.
به عقيده شيعيان سراسر دارالاسلام بايد تحت قيادت و امامت امام معصوم واحدي اداره شود و حاكمان هر منطقه از طرف او نصب و به كار گمارده شوند. همه آنان مجريان قانون اسلام و فرمانهاي امام معصوم خواهند بود. هر چند ممكن است در حوزه حكومت خويش اختياراتي از طرف امام معصوم به ايشان تفويض شود. نيز مقررات ويژهاي را در چارچوب قوانين اسلامي و با رعايت مصالح مسلمين و به اقتضاي شرايط خاص زماني و مكاني به اجرا گذارند.
بدينترتيب نوعي خودگرداني در مناطق مختلف دارالاسلام قابل قبول است. البته همه اين مطالب در صورتي است كه امام معصوم، مبسوط اليد و داراي قدرت ظاهري بر تصدي امور باشد؛ يعني، حكومت مشروع او از طرف مردم نيز مقبول باشد. در زمان غيبت هم طبق نظريه نصب، وليفقيه جامعالشرايط حق ولايت بر مردم را دارد و فرمان او براي هر مسلماني نافذ و لازمالاجرا خواهد بود. پس اطاعت او بر مسلمانان مقيم در كشورهاي غيراسلامي هم واجب است.
بسياري از شيعيان و ديگر مسلمانان جهان اعلام بيعت و وفاداري نسبت به ولي امر مسلمين را كه در ايران است كردهاند و در حد توان از فرامين كلي و جهتگيريهاي سياست بينالمللي اسلامي كه توسط ايشان تعيين ميشود پيروي ميكنند.(3)
پي نوشت :
1. احمد بن على طبرسى، الا حتجاج على أهل اللجاج، ج2، ص 470، ناشر مرتضى،مكان چاپ: مشهد، سال چاپ 1403 ق، نوبت چاپ اول.
2. ر.ك: مرجعيت، سيد هدايت اللّه طالقاني، ناشر ارغنون ص49.
3. براي آگاهي بيشتر ر.ك آيتاللّهجوادي آملي، ولايتفقيه، ناشراسرا، سال 1385، ص 400 و 478؛ فصلنامه حكومت اسلامي، سال اول، شماره اول، آيتاللّهمصباح يزدي، اختيارات وليفقيه در خارج از مرزها، ص 81.
موفق و موید باشید
