به طورمثال در سوره ی محمد ما واقعا چه طور میتوانیم کافران را گردن بزنیم؟ واقعا نباید آن هارا به راه راست هدایت فرمود یا مسالمت آمیزتراز این با آن ها برخورد کرد؟ اصلن چرا گردن زدن؟دار زدن بهتر نیست؟
این آیات دریکی از سایتها به عنوان سند خشونت آمیزی و غیر انسانی بودن دستورات اسلام و قرآن به نمایش گذاشته شده بود؛
با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
« فَإِذا لَقيتُمُ الَّذينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّى إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ ...»(1)؛ هنگامى كه با كافران در ميدان جنگ رو به رو مىشويد گردنهايشان را بزنيد، و هم چنان ادامه دهيد تا به اندازه كافى دشمن را درهم بكوبيد،
بديهى است گردن زدن كنايه از قتل است، بنا بر اين ضرورتى ندارد كه جنگجويان كوشش خود را براى انجام خصوص اين امر به كار برند، هدف اين است كه دشمن از پاى درآيد، ولى چون گردن زدن روشن ترين مصداق قتل بوده روى آن تكيه شده است.(2)
اين آيه شريفه مي فرمايد در ميدان جنگ با كافران آنها را بكشند و دستور ابتدايي و به عنوان مجازات كافر بودن نيست و مسلما جنگ با كافران بعد از دعوت آنها به اسلام و هدايت آنها به راه حق بوده و آنها اين دعوت را نپذيرفتند.
جنگ و خونريزي در اسلام هيچگاه به عنوان يك ارزش تلقى نمىشود، بلكه از اين نظر كه مايه ويرانى و اتلاف نفوس و نيروها و امكانات است يك ضد ارزش محسوب مي شود. لذا در بعضى از آيات قرآن در رديف عذابهاى الهى قرار گرفته است: « قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَ يُذِيقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ»(3)؛ بگو خداوند قادر است عذابى از طرف بالا (همچون صاعقه) يا از زير پاى شما (همچون زلزله) بر شما بفرستد، يا شما را به صورت دستههاى پراكنده قرار دهد، و طعم جنگ و خونريزى را به گروهى از شما وسيله گروه ديگر بچشاند.
در اينجا جنگ چيزى در رديف صاعقه و زلزله و بلاهاى زمينى و آسمانى شمرده شده است. و به همين دليل در اسلام تا آنجا كه امكان دارد از جنگ پرهيز مىشود. ولى آنجا كه موجوديت امتى به خطر مىافتد يا اهداف والاى مقدسش در معرض سقوط قرار مىگيرد، در اينجا جنگ يك ارزش مىشود و عنوان جهاد فى سبيل اللَّه به خود مىگيرد. بنا براين جهاد اسلامى بر خلاف آنچه دشمنان معاند تبليغ مىكنند هرگز به معنى تحميل عقيده نيست، و اصولا عقيده تحميلى در اسلام ارزشى ندارد، بلكه جهاد مربوط به مواردى است كه دشمن جنگ را بر امت اسلامى تحميل مىكند، يا آزاديهاى خداداد را از او مىگيرد، يا مىخواهد حقوق او را پايمال كند و يا ظالمى گلوى مظلومى را مىفشارد كه بر مسلمانان فرض است به يارى مظلوم بشتابند هر چند منجر به درگيرى با قوم ظالم شود.(4)
علاوه بر اينكه در اسلام قوانين و مسائلي قرار داده شده كه نشان مي دهد. اصلا دين اسلام به دنبال خشونت و جنگ و كشتن ديگران نيست:
1- در اسلام مساله همزيستى مسالمتآميز با پيروان اديان آسمانى ديگر مورد تاكيد قرار داده شده، و در آيات و روايات و فقه اسلامى بحثهاى مشروحى در اين زمينه تحت عنوان احكام اهل ذمه آمده است اگر اسلام طرفدار تحميل عقيده، و توسل به زور و شمشير براى پيشرفت اهدافش بود قانون اهل ذمه و همزيستى مسالمتآميز چه معنى داشت.
2- خداوند راه توبه و بازگشت را حتي به روي كافران و منافقان گشوده است: « يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقِينَ وَ اغْلُظْ عَلَيْهِم...فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْراً لَهُمْ »(5)؛ اي پيامبر با كافران و منافقان جهاد كن و بر آنها سخت بگير...اگر آنان توبه كنند براى آنها بهتر است.
اين نشانه واقعبينى اسلام و اهتمام به امر تربيت و مبارزه با هر گونه سختگيرى و شدت عمل نابجا است كه حتى راه آشتى و توبه را به روى منافقانى كه توطئه براى نابودى پيامبر كردند و سخنان كفر آميز و توهينهاى زننده داشتند باز گذارده، بلكه از آنها دعوت به توبه مىكند.
اين در حقيقت چهره واقعى اسلام است ولى چقدر بىانصافند آن كسانى كه اسلام را با چنين چهرهاى، دين فشار و خشونت معرفى كردهاند.
آيا در دنياى امروز هيچ حكومتى هر چند طرفدار نهايت نرمش بوده باشد در برابر توطئهگرانى كه بر ضد او نقشه كشيدهاند حاضر به چنين انعطاف و محبتى مىباشد؟(6)
3- پيامبر اكرم(ص) هر گاه حضرت علي(ع) يا ديگر اصحاب را به جنگ با كافران يا يهوديان مي فرستاند سفارش مي كردند كه اول آنها را به اسلام دعوت كنند اگر نپذيرفتند پرداخت جزيه و زندگي مسالمت آميز با مسلمانان را به آنها پيشنهاد دهند اگر هيچ يك از آنها را نپذيرفتند با آنها بجنگند و انها را بكشند.
بر اين اساس معرفي اسلام به عنوان دين شمشير و خشونت غالباً جنبه تبليغاتي داشته و اتهامي است نسبت به آن روا داشته شده است و به نظر ميرسد عوامل زير در متهم نمودن اسلام به خشونت مؤثر بودهاند:
1 - سياست اسلام ستيزي دشمنان: يكي از علل عمده معرفي شدن اسلام به عنوان دين خشونت، سياستهاي استكبار جهاني عليه اسلام و مسلمانان است، استعمار ستيزي دين اسلام و روحيه استقلالطلبي مسلمانان و الهام گرفتن از آيات جهاد در قرآن، منافع استعمار را به خطر انداخته و همين موجب شد كه آنها در صدد مقابله با آن بر آيند، بهترين راه را در مبارزه با ريشه اين احساس و انگيزه در مسلمانان ديدهاند و آن هدف گرفتن آيات جهاد و سيره پيامبر(ص) بوده است.
2 - جنگها در حوزه تاريخ اسلام: يكي از عوامل مهم كه زمينه اتهام خشونت گرايي اسلام را فراهم نمود، جنگ هايي بود كه در حوزه تاريخ اسلام شكل گرفتند آن جنگهايي كه در زمان پيامبر(ص) به وجود آمده بود، جنبه دفاعي داشت و از هدف متعالي حمايت از مستضعفان بهرهمند بود و حال اگر در دوره برخي از سلسلههاي ستمگر با نام اسلام، جنگهاي ظالمانه را بر راه انداختند، اين كار منحصر به آنان نيست، در همه كشورها در طول تاريخ كم و بيش چنين اتفاقي وجود دارد ميان پيروان ديگر اديان بسيار اتفاق افتاده است كه بر خلاف آموزههاي ديني خود، به خونريزي رو آوردهاند، بنابر اين اگر پادشاهي با انگيزه مادي و با نام اسلام به خشونت رو آورده باشد و نبايد اين كار را به نام اسلام تمام كرد، همان گونه كه تاريخ يهود و مسيحيت شاهد جنگها و خشونتها بوده است اما اين خشونتها به گونهاي تفسير و توجيه شده است كه گويا اصلاً اتفاقي نيافتاده است: افكار عمومي نيز به آنها توجه ندارد و آن را ناديده ميگيرد.
3 - عدم معرفي ابعاد اسلام: يكي از عوامل بسيار مؤثر در متهم ساختن اسلام به عنوان دين خشونت، عدم معرفي ابعاد و جامعيت اسلام است، اسلام همان گونه كه آيات جهاد، دفاع و جنگ دارد، آيات صلح و زندگي مسالمتآميز نيز دارد، اگر آيات صلح قرآن بيشتر از آيات جهاد آن نباشد كمتر نخواهد بود، متأسفانه آن چه كه بدان پرداخته شده، بُعد جهاد و جنگ اسلام بوده، معرفي بُعد صلح اسلام بسيار كم رنگ ميباشد و عامل گسترش اسلام را جنگها ميدانند.
پي نوشت ها:
1. محمد(47)آيه4.
2. مكارم شيرازي، تفسير نمونه، انتشارات اسلاميه، ج21، ص 398.
3. انعام(6) آيه65.
4. تفسير نمونه، ج21، ص410.
5. توبه(9) آيه74.
6. تفسير نمونه، ج8، ص 46.
موفق و موید باشید