سلام علیکم
اگر شخصی بنام مثلا ( الف ) به دیگری مثلا ( ب ) تهمت ناروا بزند ،
و سپس به نزد (ب) برود و دوباره مطلب ناروا را در جمع یا تنهایی به گوش ( ب ) برساند و بگوید که جلوی خودت هم گفتم که مشغول الذمه ات نباشم ....
آیا این روش درستی است و ( الف ) از گناه پاک میشود یا گناهش سبکتر میشود ؟
با سلام و سپاس از ارتباطتان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
تهمت زدن، از صفات و گناهان بسیار زشتی است که در روایات از آن بسیار مذمّت شده است، صفت بسیار زشتی که صاحب آن نه تنها از درگاه خداوند رانده می شود. بلکه شیطان نیز با آن همه خباثتی که دارد، چنین شخصی را پیش خود راه نمی دهد و او را نمی پذیرد. امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: «مَن رَوَی علی مؤمِنٍ رِوَایَهً یُریدُ بها شَینَه وَ هَدمَ مُرُوءَتِهِ لِیَسقُطَ مِن أعینِ النّاسِ أخرَجَهُ اللهُ مِن وِلایَتِه إلی وِلایَهِ الشّیطانِ، فلا یَقبَلُهُ الشّیطانُ»(1) کسی که بر علیه مؤمنی حرفی بزند و بخواهد به واسطه این حرف او را زشت کند و آبروی او را ببرد تا از چشم مردم بیفتد، خداوند چنین شخصی را از ولایت و سرپرستی خود خارج می کند و در ولایت شیطان وارد می کند، پس شیطان نیز او را نمی پذیرد.
برای تبیین سوالتان باید بگوییم:
تهمت به دو گونه است، گاهی تهمت بدون علم است، یعنی عیبی را که یقین ندارد در دیگری است، به او نسبت می دهد،گاهی افتراست، یعنی عیبی را که می داند درآن شخص نیست، یا کاری را که یقین دارد از او سر نزده، به او نسبت بدهد. هرکدام از این دو نوع تهمت باز به دو گونه است، یا درغیاب دیگری صورت می گیرد که این هم دروغ و هم غیبت می باشد یا درحضورش می باشد که این بالا ترین نوع دروغ است. پس گفتن در مقابل افراد نه تنها از گناه تهمت کم نمی کند، بلکه فضای گناه را رنگین تر می کند. به هرحال گناه تهمت از غیبت ودروغ بدتر و شدیدتراست.(2)
تهمت هم می تواند درمقابل شخص باشد و هم در غیاب او. در هر صورت تهمت نسبت دادن چیزی است که در طرف مقابل نباشد وموجب اذیت وی شود و مشخص است که گفتن تهمت در حضور افراد باعث اذیت بیشتر می شود.
انسان اگر علیه شخصی غیبت کند، یا نسبت بدی بدهد که در او وجود نداشته باشد و وی را متهم کند، لازم است از خدا در مورد گناهی که انجام داده، استغفار و توبه کند.
اگر انسان به مسلمانی نسبت ناروایی بدهد، احتیاط آن است که اگر مفسده ای پیدا نشود، از او خواهش کند وی را حلال نماید. چنانچه ممکن نباشد، برای او از خدا طلب آمرزش کند.
اگر ذهنیتی در دیگران نسبت به شخص غیبت شونده و یا مورد اتهام ایجاد کرده، سعی نماید ذهنیّت منفی دیگران را که با سخنان ایجاد شده، برطرف نماید.
نتیجه گیری و نکتۀ پایانی: گفتن حرفهای ناصحیح و نسبت های ناروا به دیگران در حضور افراد، زشت تر و قبیح تر است، زیرا تحت عناوین دیگر هم مثل تحقیر و تضعیف و تمسخر قرار می گیرد و وارد کردن ضربه بر شخصیت و آبرو و حیثیت مؤمن حرام است و از گناهان کبیره شمرده میشود.
در ضمن این شخص علاوه بر توبه باید حلالیت بطلبد، همچنین باید رفع اتهام کند و اعتراف به اشتباهش نزد دیگران نماید تا مشکل حل شود و اعادۀ حیثیت شود.
در ضمن در نامۀ بعدی برایمان بنویسید: چه اتهامی وارد شده است، تا ما بتوانیم به شما بیان کنیم که راه حلالیت طلبی در این مورد خاص چگونه است. زیرا حلالیت طلبی در امور مختلف، فرق می کند.
برای توضیحات بیشتر و بیان مشکل می توانید با شماره (09640) تماس بگیرید.
منابعی برای مطالعه بیشتر:
1. سيد عبد ا... شبر، كتاب الاخلاق، ترجمه محمدرضا جباران، ناشر: مؤسسه انتشارات هجرت.
2. آيت ا... مهدوي كني، اخلاق عملي، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
3. امام خميني (ره)، چهل حديث، ناشر: مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره).
پی نوشت ها:
1. شیخ حرعاملی، وسائل الشیعه، ج 12، ص294، قم، آل البیت، 1409ه.ق.
2. شهید آیت الله دستغیب، گناهان کبیره، قم، انتشارات اسلامی، 1376ش، ج2، ص 370.
3. امام خمینی، استفتائات، ج 2، ص 620.
