رعد و برق از نظر امام صادق علیه السلام

حدیث مورد نظر به شرح زیر است:
العياشي : عن أبي بصير ، عن أبي عبد الله (ع)قال : سألته عن الرعد أي شئ يقول ؟ قال: إنه بمنزلة الرجل يكون في الإبل فيزجرها " هاي ، هاي " كهيئة ذلك، قلت : فما البرق ؟ قال لي : تلك مخاريق الملائكة تضرب السحاب فتسوقه إلى الموضع الذي قضى الله فيه المطر . (1)
در این روایت رعد به منزله مردی تصور شده که با فریاد از پس کاروان شتر، آنها را به سویی که بخواهد روانه می سازد و برق به منزله تازیانه ملائکه است که با آن ابرها را به سویی که بخواهند، روانه می گرداند.
کسانی که با توجه به این روایات به مسخره کردن دین و روایات و امامان رو می آورند، سلامت روحی ندارند. زیرا امامان از نیروهای ناپیدا و ناشناخته در جامعه آن روز می خواسته اند به مردمی خبر دهند که هیچ آگاهی به عوامل و اسباب طبیعی و غیر طبیعی نداشته اند و امام با این الفاظ از آن عوامل و تدبیر خدا با آن عوامل ، سخن گفته است.
حالا مسخره کننده به تصور خود این گونه تصور می کند که امام رعد را یک شبیه انسان شمرده که از پشت سر ابرها، با های های کردن آنان را به جلو می راند و برق تازیانه و شلاق ملائکه است که با آن بر کپل ابرها می کوبند تا به سویی که می خواهند، بروند و بعد هم بر این تصور خود از روایت، می خندد.
اگر امام در آن زمان می خواست حقایقی که به امر خدا بر آنها آگاهی یافته به بیان امروز که برای ما قابل فهم است، توضیح دهد، آیا آن مردم چیزی می فهمیدند؟ آیا جز با کمک تشبیه به مفاهیم شناخته شده برای آنان ، راهی برای بیان این حقایق در حد ممکن بود؟
این تشبیه ها برای تقریب به ذهن است نه این که آنها را اصل بگیرم و مضحکه گردانیم.
خلاصه آن كه خيلي از حقايق است كه در روايات بيان شده و تا به امروز ذهن بشر به حمكت و فلسفه آن نرسيده خصوصا مطالبي كه قابل حدس، تجربه، تحقيق و تفحص نباشد. از اين رو وقتي صحت و سند روايت براي ما احراز شد بايد تعبدا بپذيريم و غالبا اين گونه اشكالات از طرف كساني است كه به جايگاه امام و علوم او و حقايق غيبي اعتقادي ندارند. و مطلب ديگر اين كه اگر قرار باشد هر چه كه به ذهن انسان دور رسيد آن را نپذيرد و مورد مضحكه قرار دهد. بايد خيلي از مطالبي كه راجع به بعد از مرگ انسان ( اعم از فشار قبر، صراط، حشر و نشر و عذابها و نعمتهاي بهشتي و..) بيان شده رد و طرد كنيم.
پی نوشت ها:
1. مجلسی، بحارالانوار، بیروت، الوفا ، 1403 ق، ج 56، ص 379.