چرا حضانت فرزندان بعد از طلاق با مرد است؟

حضانت و نگهداري از فرزند امري است كه بر اساس مصالح عمومي و طبيعي فرزندان تنظيم شده است . در اين گونه قوانين شرايط خاص و ويژه مورد توجه قرار نمي گيرد . اصولا در اسلام حضانت فرزندان امري مشترك و به عهده مادر و پدر است ؛يعني مسئولیت شرعى سرپرستى و نگهدارى فرزند بر عهده پدر و مادر نهاده شده است. در نتيجه اگر فرزند پسر بود، مادر تا دو سال و اگر دختر بود، تا هفت سال در نگهدارى او بر پدر اولویت دارد . اگر مادر نخواهد بچه را نگهداری و حضانت کند ، باز بر عهده پدر است تا او را نگهداری کند و مسئولیت با پدر مى‏باشد.(1)
اين تقسیم بندی به جهت مصلحت و نیاز کودک تعیین شده است؛ يعني در زمانى که فرزند نیاز بیش ترى به مادر دارد، اولویت نگهدارى فرزند به او داده شده ، چون در کودکی نیاز فرزند به مادر بیش تر است، مسئولیت سرپرستی به مادر داده شده و در عین حال در همین مدت، تأمین هزینه زندگى کودک برعهده پدر است ، اما در سنین بالاتر ، مسئولیت او به پدر داده شده است.
البته اگر هر کدام از پدر و مادر نخواهند این مسئولیت را بپذیرند، از این جهت که به زندگی فرزند آسیب می رساند، حاکم شرع و قاضی این مسئولیت را بر عهده دیگری می گذارد.(2)
در اين گونه احكام معمولا قاعده طبيعي و متعارف مورد توجه قرار مي گيرد ،چنان كه در وضع همه قوانين بين المللي وضعيت غالبي و حداكثري مورد ملاحظه قرار مي گيرد نه شرايط خاص مانند آن كه مادري تمكن و علاقه به نگهداري كامل از فرزندان خود را داشته باشد و نخواهد ديگر ازدواج كند .
در فرض چنين تمايلي امكان و ظرفيت طرح اين مساله با پدر و درخواست نوعي همراهي و مصالحه وجود دارد ، همان گونه كه ممكن است مادر درخواست خود را از طريق مجاري قانوني قضايي و حقوقي مطرح نموده، درخواست حضانت فرزند بيش از زمان مقرر را مطرح نمايد . براي رسيدن به اين نتيجه تلاش نمايد ؛ اما در هر حال آن چه در متن قوانين بيان مي شود، شرايط عمومي و طبيعي افراد است .
طرح سوال شما در فرض مواردي است كه والدين هر دو خواهان مراقبت و نگهداري از فرزند هستند ، در حالي كه در بسياري از موارد ديده مي شود والدين حتي مادران به دلايل مختلف خواهان پذيرش مسئوليت فرزندان خود نيستند و علي رغم محبت مادري و علاقه به ارتباط با فرزندانشان نمي خواهند يا نمي توانند مسئوليت ادراه و نگهداري از آنان را بر عهده بگيرند ؛ در اين صورت قانون اسلام رعايت شرايط منطقي در حفظ حرمت فرزند و والدين را نموده است و ظلمي هم به مادر روا داشته نشده است .

پى‏نوشت‏ها:
1. مصطفى حسینى دشتى، معارف و معاریف، نشر دانش ،قم، 1376 ش ، ج 4، ص 574، ماده حضانت.
2. قانون مدني جمهوري اسلامي ايران ، ماده 1169.