پرسش:
در رسانهها تصاویر وحشتناکی از برخورد با زنان و اسرای اسرائیلی توسط نیروهای حماس دیده میشود. غیرازاین بمباران منازل مسکونی توسط حماس و کشتار زنان و کودکان چه توجیهی دارد؟ بله اسرائیل کودک کش است اما مگر قرار است دو طرف کودک کش باشند؟
پاسخ:
بعد از حمله غافلگیرانه و بیسابقه حماس(1) به سرزمینهای اشغالی، انتشار تصاویری از برهنه کردن مردان و زنان، جنازههای قطعهقطعهشده و شادی نیروهای فلسطینی از این رخدادها مایه تأسف و حیرت شده است. از سوی دیگر بمباران شهرکهای صهیونیستی که طبیعتاً به زنان و کودکان نیز آسیب میرسد، محل اشکال بسیاری از افراد و حتی جنایت بشری دانستن آن از سوی ناظران بینالمللی است. ضمن اینکه اسیر کردن زنان و کودکان چه معنایی دارد؟
مسائل متعددی در رابطه با این سؤال باید پاسخ داده شود.
1. نخست اینکه هر حرکت خارج از شرعی قطعاً محکوم و مذموم است. اینکه هزاران بار بیشتر از این تصاویر، فلسطینیان مورد ظلمها و جنایات غیرقابلتصور اسرائیلیان مانند کشتار دیریاسین،(2) قتلعام صبرا و شتیلا،(3) شهادت محمدالدرّه(4) و ...(5) قرارگرفتهاند، ابداً توجیه کوچکترین رفتار خارج از شرع و اخلاق نیست. چنانچه سیره نبوی، نهی شدید از نادیده گرفتن حقوق انسانی دشمنان، حتی در مورد جنازههای ایشان بود.(6) به دستور قرآن: ﴿وَقَاتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَکُمْ وَلَا تَعْتَدُوا، إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ﴾.(7) و در راه خدا، با کسانی که با شما میجنگند، نبرد کنید و از حدّ تجاوز نکنید که خدا تعدّی کنندگان را دوست نمیدارد.
2. وقتی با متجاوز و غارتگر میجنگند، مسئولیت جان افراد ضعیف مانند سالخوردگان و بیماران و کودکان، با متجاوزان و اشغالگرانی است که 75 سال است که مردم فلسطین را با خونسردی قتلعام کرده و میکنند و در خانههای آنان ساکن شدهاند. آیا غارتشده میتواند به غارتگر بگوید تا زمانی که خانواده شما در زمینهای ما هستند، ما برای احقاق حق خود جهاد نمیکنیم. ضمن اینکه حماس بارها و بارها بهصورت رسمی به تمام اشغالگران هشدار داده است که سرزمینهای اشغالی را ترک کنند. برای نمونه به نقل از الجزیره، ابوعبیده سخنگوی گردانهای قسام شاخه نظامی حماس اعلام کرد: تا ساعت ۵ عصر امروز بهوقت محلی به ساکنان شهر عسقلان مهلت میدهیم تا آن را ترک کنند.(8)
3. برای اینکه رفتارهای خودسرانه و خارج از چهارچوب یک تشکیلات نظامی کاهش یابد چه باید کرد؟ آیا نیروهای حماس و تشکیلاتی که در شدیدترین حالت مخفیانه و امنیتی به عضوگیری و فعالیت مشغولاند، لزوماً قابلیت آموزشها و مراقبتهای دقیق عقیدتی و رفتاری بهصورت یکپارچه را دارند و تمام رفتارهای این گروههای پارتیزانی قابلکنترل هستند؟
4. برخلاف بسیاری از این تصاویر، تصاویر و مصاحبههای فراوان دیگری نیز موجود است که نیروهای حماس با موازین شرعی و اخلاقی و بهصورت انسانی با اسرا رفتار کردهاند. برای نمونه فیلمی موجود است که یک زن شهرکنشین در مصاحبه با کانال 12 اسرائیل گفته است: «من و دو فرزندم در خانه بودیم، مبارزان فلسطینی وقتی وارد خانه شدند. گفتم که دو کودک همراه من است. به من گفتند نگران نباش! ما مسلمان هستیم و هرگز تو را اذیت نمیکنیم».(9)
اگرچه برخی از این تصاویر، حاکی از رفتارهای تند و خارج از چهارچوب است، اما بخشی از این تصاویر و فیلمها مبهم و نامشخص است و مشخص نیست که این رفتارهای خلاف انسانی از سوی چه کسانی و با چه مقدار از واقعیت رخداده است؟ مثلاً تصاویری از زنی سربریده و برهنه وجود دارد که مشخص نیست او را سربریدهاند یا در انفجار سرخود را ازدستداده است و برخی نیز مدعی هستند که این تصاویر اصلاً مربوط به طوفان الاقصی نیست و مرتبط با عملیات داعش در سوریه است.
5. از ابتدای شروع نبرد طوفان الاقصی، شبکههای فارسیزبان با تمام توان با بزرگنمایی تلفات و حوادث جانبی که در هر جنگ و نزاعی محتمل است، به بمباران رسانهای مشغول شده و سعی در جریحهدار کردن افکار عمومی و عوض کردن جای جلاد و شهید دارند. آنها که تاکنون جنایات غیرقابلتصور اشغالگران را نادیده گرفته و سفر فرزند آخرین شاه ایران به اسرائیل را ستایش میکردند، با شدت تمام و باخشم و عصبانیت به دنبال برجسته کردن مسئله حقوق بشر شده و اکنون نگران رفتار صحیح و انسانی با اشغالگران صهیونیست هستند.
6. فلسطینیان، تمام راههای همزیستی با اسرائیلیها را قبلاً مشق کردهاند. به حرف عدهای گوش دادند و از در سازش وارد شدند و یاسر عرفات رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین، دست دوستی به قاتلان و اشغالگران داد تا دولتی خودگردان تشکیل شود. فلسطینیان مهاجرت کردند و در اردوگاههای خود قتلعام شدند. اسرائیل بارها تعهدات بینالمللی خود را نقض کرد و در سایه حمایت مطلق ایالاتمتحده آمریکا به قتل و غارت و محاصره و شهرکسازیهای غیرقانونی خود ادامه داد. نیروهای حماس و مردم فلسطین، چه راهی را برای حمله به جنایتکاران صهیونیستی اعلام کنند تا تلفات جانبی از دو طرف نداشته باشد؟
نتیجه:
طبق دین اسلام، هر حرکتی باید طبق معیارهای شرعی و اخلاقی باشد و رفتار خارج از آن غیرقابلدفاع است؛ اما تندرویهایی که درنتیجه خشم انباشته از هشت دهه قتل و غارت غیرقابلتصور مردم فلسطین و پیمانشکنیهای مکرر رژیم صهیونیستی رخ میدهد و ملاحظاتی که وجود دارد، مجوز عوض کردن جای جلاد و شهید نیست. مظلوم نمیتواند منتظر باشد تا ظالم، شرایط جهاد بدون تلفات را فراهم کند. مسئولیت جان ساکنان سرزمینهای اشغالی، متجاوزان هستند.
پی نوشت:
1. جنبش مقاومت اسلامی (به عربی: حرکه المقاومه الإسلامیه) بانام اختصاری حَماس یک سازمان اسلامگرای سیاسی-نظامی فلسطینی است. این سازمان در سال ۱۹۸۷ م به رهبری عبدالعزیز رنتیسی و شیخ احمد یاسین بهعنوان شاخه فلسطینی اخوانالمسلمین تأسیسشده و هدف خود را «آزادی تمامی خاک فلسطین» اعلام کرده است. از چهرههای شاخص و رهبری این سازمان، اسماعیل هنیه و خالد مشعل هستند.
2. کشتار دیر یاسین در ۹ آوریل ۱۹۴۸ و در آغاز اشغال سرزمین فلسطینیان اتفاق افتاد که طی آن ۱۲۰ تروریست صهیونیست به روستای فلسطینی دیر یاسین (در پنج کیلومتری غرب اورشلیم) حمله کردند، طی این درگیری و کشتار ۲۵۰ روستایی که بسیاری از آنان زن و کودک بودند کشته شدند و به افراد زیادی تجاوز شد. بازتاب خبر این کشتار، آنچنان موجب رعب و وحشت فلسطینیها شد که بخش بزرگی از مهاجرت دستهجمعی و درواقع فرار مردم فلسطین از خانه و سرزمینشان بهواسطه ترس از تکرار چنین اتفاقی رقم خورد.
3. قتلعام صبرا و شَتیلا از ۱۶ تا ۱۸ سپتامبر ۱۹۸۲ م و در درازای جنگ داخلی لبنان، در «اردوگاه پناهندگان فلسطینی» در لبنان به وقوع پیوست و در آن شبهنظامیان فالانژ لبنانی (متحد با اسرائیل) به دستور مستقیم آریل شارون وزیر وقت دفاع اسرائیل، برای انتقامگیری از فلسطینیان به خاطر ترور بشیر جمیل، رئیسجمهور لبنان و رهبر حزب فالانژ (معروف به کتائب)، به دو اردوگاه صبرا و شتیلا در بیروت غربی وارد شدند و بین ۷۰۰ تا 3500 نفر از فلسطینیان اعم از زن و کودک را بهصورت دستهجمعی به قتلعام کردند. عصر پنجشنبه، کشتار آغاز شد و حتی در شب با روشن کردن محیط اردوگاه ادامه یافت. یورش به خانهها و قتلعام دستهجمعی خانوادههایی که در خواب بودند، مثله کردن و بریدن سرزنان و کودکان، اعدام و دفن کردن دستهجمعی مردم با بولدوزر، ازجمله جنایات کشتار صبرا و شتیلا بود. مقامات اسرائیلی ازجمله ژنرال آموس یارون این واقع را از بلندیهای اطراف تماشا میکردند.
4. در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۰ در دومین روز انتفاضه دوم، محمد الدُرِّه، کودک ۱۲ ساله فلسطینی در جریان اعتراضات گسترده و ناآرامیها در سرزمینهای فلسطینی علیه اشغالگری ارتش اسرائیل در نوار غزه که در آغوش پدرش پناه گرفته بود کشته شد. این واقعه ازآنجهت تکاندهنده بود که تصویر جمال الدره و پسرش محمد توسط طلال ابرحمه، فیلمبردار تلویزیون فلسطینی که بهصورت مستقل در شبکه فرانسه ۲ فعالیت میکرد، فیلمبرداری شد. آنها میان تیراندازی متقابل ارتش اسرائیل و نیروهای امنیتی فلسطین گرفتار شدند. تصاویر نشان میدهد که این دو در پشت یک استوانه بتنی خمشدهاند؛ پسر بهشدت وحشت کرده و گریه میکند و پدر درحالیکه پسر خود را پوشش میدهد دست خود را به علامت ما را نکشید تکان میدهد، سپس صدای شلیک گلوله و گردوخاک نمایش داده میشود. محمد درحالیکه در اثر تیراندازی بهصورت مرگبار مجروح شده است، ناگهان به روی زمین میافتد و در کنار پدر میمیرد. پدر وی به قتل نرسید و زنده ماند. تصاویر این واقعه بازتاب سنگینی در جهان داشت.
5. ر.ک:27 جنایت مشهور «اسراییل» از سال 1945 تا 2010 میلادی، خبرگزاری بینالمللی قدس، 13 تیر، 1389: http://qodsna.com/fa/170957.27
6. پیامبر صلیالله علیه و آله بهشدت از تعدی و هتک حرمت جنازههای مشرکان نهی میکرد و بااینکه مثله کردن جنازه دشمن و برهنه کردن آن در آن دوران مرسوم بود، ایشان این کار را مستحق مجازات میدانست.
سهیل بن عمرو از خطیبان و سخنوران، یکی دیگر از اسرای بدر بود که عمر به پیامبر پیشنهاد داد اگر زبان او را از حلقومش بیرون کنید دیگر هیچ خطیبی علیه شما سخنرانی نمیکند (واقدی، محمد بن عمر، المغازی، ٣٦٥) پیامبر صلیالله علیه و آله فرمودند: من کسی را مثله نمیکنم، زیرا خداوند کننده این کار را مجازات میکند هرچند عامل به این کار پیامبر باشد؛ (ابن هشام، عبدالملک حمیری معافری، السیره النبویه، ج 1، ص 649).
همچنین در تاریخ آمده است که چون آتش جنگ فروکش میکرد، علی علیهالسلام دستور میداد که با سپاه شکستخورده، مجروحان، اسیران و بازماندگان سپاه دشمن، بهویژه با زنان، نهایت خوشرفتاری انجام شود.
فراریان را دنبال نکنند، مجروحان را نکشند، به خانههای مردم وارد نشوند، از اموال مناطق تصرفشده، جز آنچه در اردوگاه دشمن مییابند چیزی برندارند، هرگز به زنان آزار نرسانند و متعرض آنان نشوند، گرچه به آنان و فرماندهان نبرد، ناسزا بگویند. (محمدی ریشهری، محمد، سیاستنامه امام علی علیهالسلام، ص 84).
7. سوره بقره، آیه 190.
8. قسام: به ساکنان عسقلان تا ساعت ۵ عصر مهلت میدهیم، خبرگزاری مهر به نقل از الجزیره، 18 مهر 1402: https://www.mehrnews.com/news/5908041
9. روایت یک شهرکنشین از رفتار نیروهای مقاومت با زنان و کودکان + فیلم، خبرگزاری فارس، 18 مهر 1402: http://fna.ir/3fclf1