خواهر گرامي؛ زندگي در هر مجموعه نظام مند، تابعي از هدف ها و ابزارهاي لازم، براي رسيدن به آن اهداف است. بخوبي مي دانيد كه زندگي در اين دنيا و برآوردن نيازهاي مختلف جسمي و روحي انسان نيازمند نيروها و ابزارهاي ويژه اي است. نيروي شهوت، غضب، خيال، عقل و ... هر كدام در گردش مجموعه زندگي شخص و روابط با ديگران، نقشي خاص را ايفا مي كنند. با نگاهي همه جانبه به ابعاد وجودي انسان، هدف از آفرينش او و چگونگي زندگي انسان در اين دنيا و رابطه آن با جهان آخرت، روشن مي شود كه وجود همه نيروها و غرايز، ضروري بوده و نمايانگر هندسه دقيق و حكيمانه نظام هستي است.
اما در جواب سوال شما بايد بگوييم غرايز انسان به دو دسته تقسيم مي شود.
1. غرايز متعالي (امور فطري انسان) كه عبارت است از: خداجويي، كمال خواهي، فضيلت طلبي، عشق و پرستش، علم دوستي، حقيقت جويي و ... اين دسته از گرايش هاي ذاتي، جهت دهنده انسان به سمت غايت نهايي آفرينش و شكوفاگر انسان ها و حيات آنهاست.
2. غرايز حيواني (گرايش هاي مادي و حيواني) كه نقش مهمي در حفظ و تداوم حيات بشر و نسل آدمي دارند. به عبارت ديگر اگر غريزه نيرومندي چون حب ذات، شهوات و خواسته هايي چون غريزه جنسي و نيز قوه خشم و غضب نبود؛ از سوي انسان هيچ تلاشي براي حفظ حيات خود و نسل بشر و دفع خطرات و آسيب ها صورت نمي گرفت و نتيجه آن چيزي جز انقراض نسل نخواهد بود. اين غرايز نقش ممتازي در زيبا سازي زندگي و دلپذيري آن دارند. بدون وجود غرايز، شور و شوق، عشق و زيبايي و ... معنا نخواهد داشت. لذت بردن از ديدن منظره اي زيبا، بوييدن گل هاي معطرف خلق آثار هنريف روابط صميمانه خانوادگي، مهر بي دليل همسران، عشق مادر به فرزند و ... غرايزي است كه خداوند در نهاد بشر به وديعت نهاده تا انسان بار مسئوليت خويش را با شور و عشق و توام با لذت و دلدادگي به مقصد برساند. در واقع بدون اين غرايز، زندگي سرد و بي روح و تحمل ناپذير خواهد شد.
3. همچنين وجود غرايز نيرومندي چون شهوت و غضب، از مهم ترين ابزارهاي امتحان و آزمايش انسان و در نتيجه نردبان كمال و ترقي او است. امتحان الهي، برخلاف آزمايش هاي بشري، براي كشف و آگاهي از چيزي نيست، بلكه نقش تربيتي و پرورش دهنده دارد. به عبارت ديگر تكامل اختياري، زماني تحقق مي يابد كه انسان در برابر دو گونه دعوت و گرايش متضاد قرار گيرد. (گرايش هاي متعالي و گرايش هاي پست) و بتواند با ميل و اراده خويش هر يك را برگزيند. بهشت ما با گذر از اين دنيا و دست و پنجه نرم كردن با شهوات و هواهاي نفساني ساخته مي شود. از اين رو به عنوان يك اصل كليدي گفته مي شود: دنيا محل حدوث و اثبات قابليت ها است و آخرت جايگاه ظهور و ثبات آنها. چنين نيست كه بهشت يا جهنمي از قبل ساخته شده باشد، بلكه بايد آن را بسازيم و ساخته شدن آن وابسته به وجود نيروهاي شهوت و غضب در كنار عقل و قلب و وجود قوه اختيار و گزينش و جهاد و خودسازي است.
اما جسم و روح هر انسان خداجويي مي تواند ارضاي اين نياز طبيعي را به صورت صحيح اداره كند. شهوات و غرايز انسان، از جمله غريزه جنسي به خوبي كنترل پذير است. مقصود از كنترل در اينجا نه سركوب آن، بلكه استفاده صحيح و بهنجار و جلوگيري از لجام گسيختگي آن است. برخي از امور موثر در كنترل شهوات عبارت است:
1. وجود گرايش هاي متعالي: اين گونه گرايش ها از درون با نابهنجاري و زياده خواهي غريزه جنسي، به مبارزه برخاسته و در صورتي كه به خوبي تقويت شوند، از عهده كنترل و جهت دهي به غريزه جنسي برخواهند آمد.
2. عقل و خرد: دانش و خرد راهنماي باطني و پيامبر دروني انسان است و در جهت دهي صحيح به غرايز، رفتارها و ايجاد تعادل در به كارگيري قواي نفس، نقش موثري دارد.
3. هدايت هاي پيامبران: تعاليم انبياي الهي، بهترين و مطمئن ترين روش استفاده از غرايز و بايدها و نبايدهاي مربوط به آن است و ايجاد كننده انگيزه قوي و نيرومند نسبت به كاربست آن تعاليم و رويارويي با هواهاي نفساني در انسان است. از طرف ديگر ساير تعاليم پيامبران (مانند عبادات ...)نقش موثري در تقويت بعد معنوي و اراداه نسان دارد و بدين گونه مبارزه با سركشي هاي نفس اماره را آسان تر مي سازد.
4. قدرت اراده: اختيار انسان از بزرگ ترين موهبت هاي الهي است. و نقش بسيار نيرومندي در رهبري كنش هاي آدمي دارد. ارداه به خوبي قابل تقويت و نيرومندسازي است و با تقويت آن دشوارترين كارها سهل و آسان مي شود. از طرفي يك جوان با عين نيرومندي در غرايز، از اراده و توان مقاومت بسيار بالايي برخوردار است و طهارت نفس و گرايش هاي عميق معنوي در او، بسيار بالا است. بنابراين جوانان از زمينه ها و تواني بسيار بالا جهت كنترل غرايز بهره منند مي باشند. خداوند در قرآن مجيد از جواناني چون حضرت يوسف (ع) و اصحاب كهف مثال مي آورد كه با اراده سترگ خويش، در برابر طوفان سهمگين غرايز و حوادث ايستادگي و بزرگ ترين افتخارات را رد تاريخ بشر براي خود ثبت كردند.
5. امداد الهي: خداوند همواره دستگير و مددكار كساني است كه با جديت خواستار پاك زيستن و دوري از گناه هستند (و كساني كه در راه ما كوشيده اند، به يقين راه هاي خود را بر آنان مي نمايانيم و در حقيقت خدا با نيكوكاران است). (1)
قرآن مجيد، يكي از علل نجات يوسف از گناه را امداد و عنايت الهي دانسته است. البته اين گونه عنايت ها اختصاص به يوسف (ع) ندارد؛ بلكه هركس به هر اندازه كه در دوري از گناه جديت داشته و از خداوند در اين زمينه استعانت جويد، مورد عنايت او قرار خواهد گرفت. فلسفه عنايت الهي درباره حضرت يوستف نيز به عبوديت مخلصانه او بود.
در پايان بايد توجه داشت كه بهترين راه كنترل غريزه جنسي نيز ازدواج است. اما در صورتي كه شرايط واقعا به گونه اي بود كه نياز به زمان بيشتري براي ازدواج بود، بايد به نكات ذيل توجه كرد.
1. اوقات فراغت خود را با انجام كارهاي هنري، فني، و ورزشي ... پر كرد.
2.اگر فرد از تحريك جنسي بالايي برخوردار است، در خوردن مواد غذايي انرژي‏زا و محرك مثل، خرما، پياز، فلفل، تخم‏مرغ و... به حداقل لازم اكتفا كند.
3. از تماشاي رفتارها و برجستگي‏هاي بدن جنس مخالف و صحنه‏هاي تحريك كننده جدا خود داري كند امام صادق(ع) فرمود: «نگاه تيري از تيرهاي شيطان است و چه بسا نگاهي اندوه‏هاي زيادي در پي داشته باشد».
4. گوش ندادن به آوازها و موسيقي‏هاي تحريك‏كننده و مبتذل. در حديثي از حضرت صادق(ع) آمده است: «ان رجلا سأله عن سماع الغناء فنهي عنه و تلا قول الله عز وجل: «ان السمع والبصر والفؤاد كل اولئك كان عنه مسؤولاً(2) «و قال يسأل السمع عما سمع والفؤاد عمّا عقد والبصر عما ابصر؛ مردي از آن حضرت درباره شنيدن آواز محرك پرسيد. حضرت از آن نهي كرده و اين آيه را خواندند: «به يقين گوش و چشم و دل هر يك مورد سؤال خواهند بود» و فرمود: گوش از آنچه شنيده و قلب از آنچه بدان دل بسته و چشم از آنچه ديده است مسؤول بوده و بازخواست خواهند شد.(3)
5. اجتناب شديد از نشست‏هاي غفلت‏زا و معاشرت با دوستان ناباب و گوش سپردن به سخنان تحريك‏آميز.
6. پرهيز از فكر و ترسيم صحنه‏هاي محرك در ذهن و خيال. عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) نقل مي‏كند كه حضرت(ع) فرمود: عيسي به اصحاب خود گفت:... موسي به شما دستور داد كه زنا نكنيد و من به شما دستور مي‏دهم كه فكر زنا هم در سر نپرورانيد تا چه رسد به اين كه زنا كنيد. زيرا كسي كه خيال زنا كند مانند كسي است كه در خانه‏اي نقش و نگار شده دود و آتش به پا كند.چنين كاري گرچه خانه را نمي‏سوزاند ولي زينت و صفاي آن را مكدر كرده و فاسد مي‏كند.(4)
7. از قرار گرفتن در خلوت و تنهايى اجتناب كند.
8. سعى كند در اجتماعات و تجمع‏هاى مختلف شركت فعال داشته باشد.
9. با افراد اجتماعى و با نشاط و در عين حال متدين و متشرع معاشرت كند.
10. افكار و انديشه‏هاى مختلفى كه به ذهن خطور مى‏كند ، منظم كرده و دسته‏بندى كند.
پي نوشت ها:
1. عنكبوت، آيه 69.
2. اسراء، آيه36.
3. مستدرك‏الوسائل، چاپ قديم، ج 2، ص 459.
4. وسائل‏الشيعه، ج 14، ص 240.
موفق باشید.