پرسش:
آيا تنها عشق به امام حسين(ع) انسان را از آتش جهنم نجات مي دهد؟
پاسخ:
خداوند كه خالق عالم و آدم است و معاد را براي بازگشت و دريافت نتائج و پيامد اعمال مردم قرار داده، نظام خلقت را بدين صورت ايجاد كرده كه اگر كسي عمل ناپسند و گناه انجام دهد، پيامد عمل خود از طريق ورود به جهنم دريافت مي‌كند.
اگر همان شخص از عملكرد ناپسند خود بازگشت و توبه كرد و عمل‌هاي صالح به جا آورد، به طور طبيعي در پي لطف و رحمت خداوند، آثار گناه و عمل ناپسند او برطرف مي‌گردد و آثار خوشايند آن جايگزين مي‌شود. اين نه تنها محذور عقلي ندارد، بلكه كاملاً عقل پسند و حكيمانه است، چون اصل هدف خلقت انسان‌ها آن است كه رحمت و فيض خدا را دريافت كنند و رشد و تكامل نمايند، نه آن كه گرفتار قهر و غضب خدا بشوند.
بر اساس آموزه‌هاي ديني، محبت به اهل بيت عليهم السلام مخصوصا امام حسين(ع) و شادي در شادي آن ها و حزن در ايام حزن آن ها مخصوصا حزن و اندوه و عزاداري براي سيد الشهدا (كه جهت حفظ اسلام و عدالت جان خود را فدا كرد) يكي از راه‌هاي بازگشت به سوي حق و در مسير تكامل قرار گرفتن است.
كسي كه محبت به چيزي يا كسي دارد و به آن عشق مي ورزد، به سمت آن جذب مي شود و خود را شبيه به او مي كند و به تدريج مثلش مي شود. اهل بيت به عنوان انسان كامل، به عنوان الگو و سرمشق زندگي انسان بايد مورد توجه قرار گيرند و در پيش روي انسان ها قرار بگيرند تا با شبيه سازي اعمال آن ها و جاري ساختن روش و رفتار شان در زندگي به عنوان نمونه عملي دين، انسان ها تربيت الهي گرفته و به سمت كمال مطلوب خود پيش بروند. اين مهم با محبت و عشق به آن الگوهاي زندگي تحقق مي پذيرد.
بنابراين محبت و مودت و عشق براي عمل است، نه براي خود محبت و عشق. خدا معشوق براي انسان خلق نكرده است كه بتواند با آن عشق بازي كند. اگر توصيه به محبت و عشق به بزرگان دين كرده، براي رسيدن به عمل و نجات خود از پليدي ها و گناهان بوده است.
محبت و عشق نمودهاي گوناگوني مي تواند داشته باشد. گاه ابراز محبت با شادي كردن در شادي محبوب ظهور پيدا مي كند. گاه با حزن و ابراز ناراحتي در حزن و مصيبت محبوب تحقق مي يابد.
از اين جهت توصيه اكيد نسبت به اهتمام داشتن به عزاداري براي اهل بيت به خصوص امام حسين(ع)شده، چرا كه عزاداري يكي از نمودهاي ابراز محبت و عشق است. ابراز محبت عامل مهم نزديكي به محبوب و نزديكي به محبوب عامل الگو گيري و اصلاح خود طبق ميزان محبوب مي باشد كه نتيجه آن هم سعادت انسان و نجات او از آتش جهنم است.
چه بسا مردم به بركت عزاداري امام حسين(ع)آگاهي و توجه پيدا مي‌كنند و از خواب غفلت بيدار مي‌شوند و از گناهان خود توبه مي‌كنند و در مسير حق قرار مي‌گيرند. بر اثر اين هدايت رحمت خدا شامل آنان مي‌شود و گناهان‌شان آمرزيده مي‌گردد. بخشش الهي محذوري ندارد و كار حكيمانه است.
بر همين اساس كه در حادثه كربلا وقتي حرّ توبه نمود و به سوي حق بازگشت، حضرت امام حسين(ع) به او فرمود: توبه تو پذيرفته است. حرّ در راه خدا و دفاع از امام حسين(ع) حركت كرد و شهيد شد.
همه افرادي كه در عزاداري سيد الشهدا شركت مي‌كنند و مثل حرّ از اعمال گذشته خود توبه نموده و در مسير حق تا آخر عمر قرار مي‌گيرد، بدون ترديد از جهنم نجات يافته، بهشت براي آنان واجب مي‌گردد. البته اين بدان معنا نيست كه هر كسي با همه گناه و آلودگي در مسير ناپسند، راه خود را ادامه دهد و فكر كند با عزاداري از جهنم نجات پيدا خواهد كرد.
بنابر اين عزاداري زمينه توبه و بازگشت و قرار گرفتن در مسير حق را براي مردم فراهم مي‌سازد، ولي بايد توبه و بازگشت مثل توبه و بازگشت حرّ باشد و گرنه عزاداري تنها با ادامه گناه و معصيت موجب رستگاري نخواهد شد.
براي نزديك شدن مطلب به ذهن بدين مثال توجه شود: اگر دانش‌آموزي بر اثر بازيگوشي و كم‌كاري نمره قبولي نياورد و در امتحان تجديد شود، ولي به هر دليل از بازيگوشي دست كشيده و آگاه شده و براي جبران ضعف‌هاي درسي خود تلاش كند، آيا حكيمانه است كه آموزگار او را به خاطر بازيگوشي قبلش به كلاس راه ندهد و فرصت ادامه تحصيل و جبران كاستي را از او بگيرد؟
به طور يقين حكمت اقتضا مي‌كند كه براي قرار گرفتن دانش‌آموز در مسير پيشرفت و جبران ضعف‌هاي گذشته، بايد زمينه‌هايي فراهم شود و او را كمك نمايند كاستي را جبران نمايد.
مجالس عزاداري و اشك ريختن براي امام حسين(ع) شبيه كلاس‌هاي جبراني است و زمينه را براي نجات و بازگشت افراد فراهم مي‌سازد.
ده‌ها آثار و بركات ديگر نيز دارد كه نمونه‌ايي از آن را در كتاب جلوه‌هاي عرفاني نهضت حسيني مطالعه كنيد. (1)
البته ما نيز قبول داريم كه متأسفانه برخي از اين حقيقت غافل‌اند و صرفاً عزاداري را مايه نجات مي‌دانند، بي آن كه توجه كنند كه عزاداري هدف نيست، بلكه تنها وسيله و ابزار است؛ وسيله‌اي براي نزديك شدن روح به اولياي الهي و تطهير از گناه و قرب به خداوند.
اگر چه متأسفانه برخي از مداحان و واعظان نيز تلاش براي رفع غفلت مردم ندارند، بلكه چه بسا سخنان و خطابه آن ها به غفلت و ناآگاهي دامن مي‌زند.
در عين حال كه مي‌تواند عزاداري‌ها و اميد بخشيدن به مردم براي نجات و رستگاري موجب جذب افراد مختلف با سليقه‌ها و تمايلات و اوصاف گوناگون شود.
پي‌نوشت:
1. اُرزگاني، صادقي، جلوه هاي عرفاني نهضت حسيني، نشر بوستان كتاب، قم ـ 1386ش.
