حلف الفضول چيست؟
حلف به معناي پيمان و فضول به معني جوانمردان است. پيماني بوده كه رسول خدا در سنين حدود 20 سالگي در آن شركت كرد و اساس آن اين بوده كه از سمتديدگان و مظلومان در مكه حمايت كنند و حق آن ها را زنده كنند.
پيش از ظهور اسلام مردم عربستان بصورت قبيلگي زندگي مي كردند و حكومت مركزي در آن منطقه وجود نداشت. در همه كشورها معمولا دولت ها در اختلافات و شكايت ها ها مداخله مي كنند ولي آن زمان چنين دولتي وجود نداشت و مردم بصورت قبيلگي زندگي مي كردند و هر قبيله حافظ منافع افراد قبيله خودش بود و اين حمايت نيز بي چون و چرا بود. بنابراين در چنين وضعي اگر افراد غريبه اي وارد آن منطقه مي شدند و مي خواستند زندگي كنند حامي نداشتند. لذا پديده اي بنام حلف ايجاد شد؛ به اين معنا كه كساني كه از دور مي آمدند به قبيله اي وابسته مي شدند تا حمايتشان را بر عهده بگيرد؛ مثلا ياسر و سميه اهل يمن بودند كه به قبيله بني مخذوم پناهنده شدند و به همين دليل به عمار، حليف مخذوم نيز مي گويند.
داستان حلف الفضول از اين قراراست كه روزي شخصي از قبيله بني زبيد يا قبيله ديگر، متاعي داشت و به مكه آورد و در معرض فروش گذاشت. عاص بن وائل بن هاشم سهمي، پدر عمرو عاص كالا را از او گرفت و پولش را نداد. به اين دليل كه فروشنده غريبه بود هر چه كرد نتوانست طلب خود را بگيرد. از روي ناچاري بالاي كوه ابوقبيس در نزديكي مكه رفت و باصداي بلند اشعاري خواند و خطاب به مردم و بزرگان مكه گفت: برسيد به داد كسي كه از وطنش دور و مورد ظلم واقع شده است و هيچ كس نيست كه از او حمايت كند.
اين، زماني بود كه عده اي از بزرگان مكه، كنار مسجد الحرام نشسته بودند و صداي او را كه شنيدند ناراحت شدند و گفتند اين وضع درست نيست و بايد كاري كرد. لذا در خانه عبد الله بن جرعان جمع شدند و آن جا همپيمان شدند تا هر كس در مكه مورد ظلم واقع شود همگي از او حمايت كنند. مي گويند كه حضرت محمد در آن زمان 20 ساله و تنها عضو جوان آن پيمان بود. آن ها اولين كاري كه كردند سراغ عاص بن وائل رفتند و حق آن فرد را از او گرفتند.
