آفرینش

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
ابتدا بايد ديد منظور از دميدن روح خدا در انسان چيست و آن گاه معناي روح خدا را مورد بحث قرار دهيم تا پاسخ سوال داده شود.
نفخ به معناي دميدن هوا در داخل جسم به وسيله دهان يا وسيله اي ديگر است و مقصود از نفخ در آيه ايجاد روح در آدمي است، به عبارت روشن تر نفس يك نوع اتّحاد با بدن دارد و آن اين است كه متعلق به بدن است و در عين حال يك نوع استقلال هم از بدن دارد، به طوري كه هر وقت پيوندش از بدن قطع شد، از او جدا مي شود.(1)
در واقع انسان از دو چيز مختلف آفريده شده كه يكي در حدّ اعلاي عظمت و ديگري در حد پايين از جهت ارزش. جنبه مادّي انسان در ابتدا از گل بد بوي تيره رنگ تشكيل شده و جنبه معنوي اواز چيزي كه به عنوان روح خدا از آن ياد شده است.
نكته مهم اين است كه خدا نه جسم دارد و نه روح. و نسبت دادن روح به خدا (2) "اضافه تشريفي" و دليل بر اين است كه روحي بسيار پرعظمت در كالبد انسان دميده شده، همان گونه كه كعبه را به خاطر عظمتش"بيت الله" مي خوانند و ماه مبارك رمضان را به خاطر بركتش "شهر الله" (ماه خدا) مي نامند، زيرا مي دانيم همه ماه ها و همه مكان ها از آن خدا است. ليكن وقتي گفته مي شود خانه خدا، يعني خانه اي كه از نظر شرف و منزلت چنان با عظمت است كه هيچ نسبتي غير از خداوند ندارد.
بر اين اساس مفهوم آيه اين مي شود كه در او روحي كه از نظر شرافت، اهميت و توانمندي شما به من قابل انتساب است دميدم.
بنابراين معناي آيه اين نيست كه از وجود خود بخشي را جدا ساخته و در قالب آدمي جا سازي نموده، بلكه اضافه به روح هم چنان كه گفتيم اضافه تشريفي است، مانند بيت الله يا شهر الله.
مقصود اين است كه روح آدمي از ويژگي هايي برخوردار است كه باعث شرافت آن مي شود، زيرا داراي صفت اختيار و قدرت انتخاب است كه آن را از ديگر موجودات ممتاز مي سازد.
با اين ويژگي انسان مي تواند از ملائك برتر شود. اين روح الهي است كه با استعدادهاي فوق العاده اي كه در آن نهفته است، مي تواند تجلّي گاه انوار خدا باشد. خداوند به او اين همه عظمت بخشيده، به گونه اي كه مي تواند با استفاده صحيح از اختيار در راه الهي قدم بر دارد و تمام ابزار و امكانات و حتي عضو مادي خود را در اين راه صرف نمايد و از فرشتگان نيز برتر شود.(3)
بنا براين انسان بر اساس اعمال اختياري خود و انتخاب هاي صحيح يا ناصحيح خود در دنيا به عذاب و نعمت عالم قيامت كه هم جسماني وهم روحاني است خواهد رسيد.
در نتيجه اين گونه نيست كه عذاب روح در قيامت، عذاب خدا باشد. بلكه عذاب حقيقت انسان يعني روح او به همراه جسمي است كه در قيامت دارا خواهد بود. در هر صورت اين جسم و جان راهي به حريم الهي و رسيدن به مقام ذات باري تعالي نخواهند داشت و تنها مخلوقي كوچك از مخلوقات بي شمار او هستند. نكته ديگر اين كه عذاب الهي نتيجه مستقيم اعمال انسان است كه در نظام قانوني عالم تعيين شده و مقصدي است كه در انتهاي مسير انتخاب هاي نادرست وجود دارد و هر انساني در طي كردن يا نكردن اين مسير مختار است.
اگر بخواهيم بر اساس مبناي« انا لله و انا اليه راجعون » سخن گوييم، همه انسان ها در نهايت به سوي خدا و يا در واقع مظاهر اسما و صفات خدا باز مي گردند، يكي به مظهر اسم رحمت خاص كه بهشت است و ديگري به مظهر اسم غضب الهي باز مي گردد. نحوه بازگشت به اختيار انسان ها تعيين مي شود. در نتيجه روح الهي نا خالصي ندارد بلكه وخداوند هم روح خود را عذاب نمي كند بلكه مراد اين است كه روح منسوب به خدا در پي آلودگي كيفر خود را مي بيند.
پي نوشت ها:
1. علامه طبا طبايي، تفسير الميزان، نشر جامعه مدرسين، قم، ج 12، ص 223، ج 17، ص 358.
2. حجر(15)، آيه29.
3. مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، نشر دار الكتب الاسلاميه تهران، بي تا، ج 17، ص 78 و 79 و ج 19، ص 337.
پرسشگر گرامی:
ضمن تشکر از ارتباط شما با این مرکز؛ با توجه به کمبودهای متعدد امکانات و کاهش اعتبارات پاسخگویی، مرکز ملی پاسخگویی ناگزیر به تغییر رویکرد و اقدام به تمرکز سامانه پاسخگویی کرده است.
از این رو پاسخ سوالات خود را از سامانه های زیر دریافت نمایید.
سامانه هاي فضای مجازی ( اينترنتي):
انجمن گفتگوی دینی: http://www.askdin.com
کانون گفتگوی قرآنی: http://www.askquran.ir
پاسخگوئی زنده اینترنتی از طریق سایت : http://www.09640.ir
سامانه پیامک(فقط احکام شرعی): به شماره 30009640 یا از طریق سایت http://www.30009640.ir
سامانه تلفني : 096400