شبهه اعتقادی

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در باره فراز اول پرسش بايد گفت: عيد قربان در روايت اسلامي يادواره‌اي است از فداكاري ابراهيم از اينكه براي خدايش از جان فرزندش نيز گذشت و همچنين نشانه‌اي است از مضموم بودن قرباني آدمي. ابراهيم به راستي نخستين كس بود كه به انديشه پرداخت و روش پرستش و خدايان مردم خود و همچنين استبداد مطلق پادشاهش را زير سوال برد و محكوم كرد و با تفكر ژرف توانست به حقيقتي بزرگ كه همانا آفريدگار جهان باشد دست يابد. داستان ابراهيم و ذبح فرزندش كه به گواهي قرآن(1)اسماعيل بوده نشانه‌ي ايمان كامل به خدا و فداكاري اوست. داستان ابراهيم كه با تفصيلات مختلفي در قرآن آمده روايتي است زيبا از سپاسگذاري و همچنين آزمون الهي و در پايان پاداش اين آزمون خطير كه دوباره يافتن فرزندش باشد در هر صورت عيد قربان در نگاه قرآن عيد الله الاكبر است. لذا فرمود: « وَ أَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَري‏ءٌ مِنَ الْمُشْرِكينَ وَ رَسُولُه‏...؛و اين، اعلامى است از ناحيه خدا و پيامبرش به (عموم) مردم در روز حج اكبر [روز عيد قربان‏] كه: خداوند و پيامبرش از مشركان بيزارند» (2) در اين جا مفسران مطابق روايات رسيده مراد از «يوم الحج الاكبر» را روز عيد قربان دانسته اند. خلاصه اين كه عيد قربان روز عبادت روز قرباني كردن علايق گوناگون در پيشگاه محبوب حقيقي روز بيرون شدن از خود و فناي در توحيد است. تفصيل اين را در منبع ذيل جويا شويد.(3)
در باره فراز دوم پرسش بايد گفت: اصل قرباني كردن براي به دست آوردن رضايت خداوند وتوجه به معبود واقعي است. قرباني شدن حضرت اسماعيل و يا د آوري آن نيز به همين منظور است. در مرحله بعد كمك به مستمندان نيز مطرح مي باشد. در واقع كمك به مستمندان، چيزي جز رضايت الهي نيست.
قربانى‏: هديه‏اى به خدا است. غرض فقط استفاده از گوشت آن نيست. لكن خداوند مى‏خواهد ببيند تا چه براى او مايه مى‏گذارند؟ اگر حاجى بداند قربانى او فقط براى خداست و مقصود از استفاده، از گوشت امرى ثانوى است و با اين وجود گوسفند يا حتى شتر مرغوب قربانى كند، نشان دهنده علاقه او به خدا است.
قرباني كردن نمادي از قطع دلبستگي و وابستگي ها و قرباني كردن هواهاي نفساني و ذبح نفس اماره و جلوه اي از ايثار مال و جان در راه محبوب واقعي و رضاي خدا است كه باعث تقواي قلب و طهارت نفس مي گردد. خداوند متعال مي فرمايد: وقتي قرباني مي كنيد، آنچه كه متعلق به خدا است, تقواي شماست، نه گوشت و پوست قرباني(4) بنابراين اسرار قرباني و تأثير آن در آمادگي روحي براي دوري از هرگونه منفعت طلبي و زياده خواهي آشكارمي شود.
قرباني كردن نوعي جهاد با نفس جهت زدودن تعلقات و وابستگي هاي دنيايي و مادي و رهايي از زندان مال پرستي و دنياطلبي است
البته استفاده و هديه به مؤمن و اعطاى آن به فقير نيز بيان شده؛ ممكن است اين مسئله در بطن آن اولي قرار داشته باشد.
در فلسفه قرباني كردن، نكته مهمي قابل توجه است كه شايد غالباً مورد عنايت قرار نمي‌گيرد و آن اين‌كه قلمرو معرفت انسان نسبت به مصالح امور محدود است. هنگامي كه ابراهيم (ع) مورد خطاب قرار گرفت كه برو فرزندت را بكش، از خدا نپرسيد كه براي چه بكشم؟ علت كار را نپرسيد. بلكه هر چه خدا گفت همان را انجام داد. بنابراين وقتي انسان كاري را در راه خدا انجام مي‌دهد ضرورتي ندارد فلسفه‌اش را بداند. يكي از راز و رمزهاي حج اين است كه بر اساس سخنان اميرالمومنين(ع)، خدا بندگانش را امتحان مي‌كند. فرموده است دور اين سنگ بگرديد، يا به آن‌جا سنگ بزنيد، چرا؟ جواب اين است كه خدا گفته است و چون او گفته، حتماً يك مصلحتي دارد. مسأله اين است كه خدا دستور به انجام كار داده است و بايد عمل شود. زيرا انسان به راز و رمز همه چيز آگاه نيست. وقتي خداي حكيم و عليم دستوري داد، حتماً به مصلحت فرد است و بايد اجرا شود. بايد با جان و دل انجام دهد مثل حضرت ابراهيم‌(ع). اين خود يك پيام معرفت‌شناسي است كه قلمرو معرفت انسان محدود است، انسان نمي‌تواند به راز و رمز همه چيز پي ببرد، اگر خداوند متعال دستوري براي اجراي آن داد چون و چرا نبايد كرد. البته انسان هر چه در دستورات خداوند تأمل بيشتري كند، راز و رمز آن بيشتر كشف مي‌شود، ولي معنايش اين نيست كه اگر انسان در يك‌جا فلسفه دستوري را نتوانست بفهمد، از انجام آن سرباز بزند. تفصيل بحث به منبع ذيل مراجعه شود.(5)
پي نوشت:
1. صافات(۳۷)، آيه ۱۰۱.
2. توبه (9) آيه 3.
3. ناصر مكارم، تفسير نمونه، نشر دار الكتب الاسلاميه تهران، 1378 ش، ج‏7، ص 288.
4. سوره حج ،(22) آيه 37.
http://www.shafaf.ir/fa/news/35493 . 5
با توجه به کمبودهای متعدد امکانات و کاهش اعتبارات پاسخگویی، مرکز ملی پاسخگویی ناگزیر به تغییر رویکرد و اقدام به تمرکز سامانه پاسخگویی کرده است.
از این رو پاسخ سوالات خود را از سامانه های زیر دریافت نمایید.
در فضای مجازی:
انجمن گفتگوی دینی: http://www.askdin.com
کانون گفتگوی قرآنی: http://www.askquran.ir
از طریق پیامک(فقط احکام شرعی): 30009640 یا http://www.30009640.ir
از طریق تلفن: 096400