با سلام
در سوره ی آل عمران آیه ی 144 خداوند فرموده:...افان مات او قتل...
گفته می شود این آیه بعد از اینکه در جنگ احد شایعه شد که پیامبر(ص) کشته شده نازل شد و به مسلمانان درباره آینده هشدار داد. جدا از مفهوم اصلی آیه چرا در دقیا مشخص نشده که پیامبر(ص) کشته خواهند شد یا به طور طبیعی فوت خواهند کرد؟ مگر خداوند بر همه چیز آگاه نیست.دلیل این پنهان کردن چه بود؟ ممنون از اینکه توضیح می دهید.

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در اين آيه با توجه به ضعفى كه مسلمانان در جنگ احد پس از شيوع خبر كشته شدن پيامبر از خود نشان دادند، مسلمانان را مورد سرزنش قرار مى‏دهد و به آن ها گوشزد مى‏كند كه محمد (ص) فقط يك پيام رسان است يعنى اساس دين از جانب خداست و محمد (ص) واسطه‏اى بيش نيست و پيش از او هم پيامبرانى آمده‏اند و رفته‏اند بعضى از آنان مانند موسى با اجل خود از دنيا رفتند و بعضي مانند يحيى و زكريا كشته شدند ولى آن چه پايدار است ذات الهى و دين اوست سپس مى‏پرسد اگر محمد مرد و يا كشته شد آيا شما از دين اسلام دست مى‏كشيد و دوباره به جاهليت بر مى‏گرديد؟ اين سير قهقرايى شما، زيانى به خدا نمى‏رساند بلكه آن كه ضرر مى‏كند شما هستيد كه نعمت بزرگ اسلام را از دست مى‏دهيد.
اين كه در اينجا به صورت ترديد بيان مى‏كند و مى‏گويد: اگرمُرد يا كشته شد، مطابق با انديشه و پيش بينى مردم صحبت مى‏كند چون از نظر مردم، حضرت محمد (ص) يا مى‏ميرد و يا كشته مى‏شود و از اين دو حالت بيرون نبود و اين مانع از آن نبود كه در علم خدا مشخص بوده باشد كه پيامبر(ص) در جنگ كشته نمى‏شود بلكه با اجل خود مى‏مي رد.
جمله پايانى آيه كه مى‏فرمايد: بزودى شاكران را پاداش خواهيم داد، اشاره به اين است كه همه مسلمانان در جنگ احد سستى نكردند، بلكه بعضى از آنان مانند على بن ابى طالب (ع) و انس و ابو دجانه و جمعى ديگر مقاومت كردند و از وجود پيامبر دفاع نمودند و اين نوعى سپاسگزارى از نعمت بزرگ اسلام بود. خداوند كار اين گروه با ايمان و سپاسگزار را از نظر دور نمى‏دارد و خاطر نشان مى‏سازد كه به آنان پاداش نيكو خواهد داد.
در مجموع، اين آيه به مسلمانان هشدار مى‏دهد كه فرد پرست نباشند و دين خدا را به وجود اشخاص حتى پيامبر گره نزنند زيرا دين خدا با آمدن و رفتن اشخاص تغيير نمى‏يابد و مرگ پيامبر نبايد باعث سستى مسلمانان و يا بيرون رفتن آنها از دين اسلام باشد، آنچه اصالت دارد عقيده است نه فرد، در عين حال احترام به پيامبر و اطاعت از او و اطاعت از جانشينان به حق او هم لازم است و آنان به عنوان نگهبانان و پاسداران اسلام بايد اطاعت شوند. (1)
گفتني است كه در بعضي روايات اين گونه بيان كردن با ترديد را اشاره به اعلام شهادت پيامبر ص در آينده دانسته است مانند روايتي كه صاحب تفسير برهان ذكر كرده است :
عن عبد الصمد بن بشير، عن أبي عبد الله(ع)، قال «تدرون مات النبي (ص) أو قتل، إن الله يقول: أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى‏ أَعْقابِكُمْ فسم قبل الموت، إنهما سقتاه» عبد الصمد بن بشير مي گويد : امام صادق(ع) فرمود آيا مي دانيد پيامبر(ص) مرد يا شهيد شد؟ خدا مي فرمايد افان مات او قتل ... پس معلوم مي شود پيش از مرگ مسمومش كردند.
پي نوشت ها:
1. جعفرى، يعقوب، تفسير كوثر، ج 2، ص 255.
2. بحرانى، سيد هاشم، البرهان فى تفسير القرآن، نشر بنياد بعثت – تهران، ج 1، ص 700.
با توجه به کمبودهای متعدد امکانات و کاهش اعتبارات پاسخگویی، مرکز ملی پاسخگویی ناگزیر به تغییر رویکرد و اقدام به تمرکز سامانه پاسخگویی کرده است.
از این رو پاسخ سوالات خود را از سامانه های زیر دریافت نمایید.
در فضای مجازی:
انجمن گفتگوی دینی: http://www.askdin.com
کانون گفتگوی قرآنی: http://www.askquran.ir
از طریق پیامک(فقط احکام شرعی): 30009640 یا http://www.30009640.ir
از طریق تلفن: 096400