ایا دیوانه به بهشت میرود؟
یا کودکی که هنوز به دنیا نیامده میمیرد؟
یا فردی که نه قدرت شنوایی دارد نه بینایی و نه لامسه؟
بر چه اثاثی اعمالشان محاسبه میشود؟
یعنی خدا بین ما و انان فرق گذاشته که به بهشت بروند بدون حتی 1 امتحان؟
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
از اينكه شما نسبت به اينگونه مسائل دغدغه داشته و سعي در دفاع از باورها و اعتقادات خود داريد بسيار خوشنوديم.
دين اسلام به عنوان آخرين دين آسماني از جانب پيغمبر اكرم(ص) براي بشر آورده شده و در قرآن به عنوان كامل ترين دين آسماني، قوانين آن به گونه اي طراحي شده است كه قابل انعطاف و انطباق بر همه زمانها در طول تاريخ باشد. اما نكته آن است كه به هر حال دين شناسي مانند هر امر ديگر، نيارمند آن است كه شخص، اندك تخصصي در آن داشته كه با عدم آن مجبور به رد كل دين نشود و هيچگاه به خود اجازه ورود در امور تخصصي پزشكي و...نداده و با عدم درك صيحيح از آن، سريع در صدد رد آن برنمي آئيم.
البته هيچگاه طرح بحث و سوال را مورد نقد قرار نداده، اما بر اين باوريم در محافل علمي پذيرفتني نيست كه شخص بدون اندك مطالعه و اطلاعات در صدد رد و انكار مسئله باشد.
ما به حكم عقل و آيه"وَ تَمَّتْ كلَِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَ عَدْلًا(1) ؛ كلام پروردگارت، در صداقت و عدالت به حدّ كمال و تمام رسيد" به عدالت خدا ايمان داشته و بر اين باوريم كه خداوند به هيچ عنوان حق كسي را ضايع نكرده و يا بيش از شايستگي كسي به وي مقام و درجه عنايت نمي كند.
در خصوص اين افراد و اين كه سرنوشت اين ها در قيامت چگونه است و چگونه و به چه قاعده اي براي آن ها جايگاه و مقام آخرتي تعيين مي گردد، از دير باز بحث هاي گوناگوني در بين انديشمندان وجود داشته و در كتاب هاي اعتقادي به آن ها پرداخته شده است.
از نظر عقل و نقل، اين گونه افراد چون از ادراك متناسب و قابل قبول كه شرط هر تكليف ومسئوليتي است، بي بهره اند، در دنيا هم تكليفي بر عهده آنان نيست، در نتيجه گناهي براي آنان ثبت نشده و حداقل آن است كه به جهنم نمي روند.
اما اينكه دقيقاً در قيامت چه وضعي دارند بايد گفت: در برخي از روايات آمده است مثلاً كودكاني كه در سن كودكي از دنيا مي روند، اگر از خانوادهاي مسلمان باشند، به دنبال پدر و مادر خويش- شايد به عنوان پاداش و مايه خوشحالي ايشان- به بهشت خواهند رفت. اما اگر وابسته به كفار و ظالمان باشند، به واسطه قصور ادراكي خود، در قيامت عذاب نخواهند شد؛ اما اينكه چه سرنوشتي در انتظارشان است، نظرات متفاوتي در بين علما وجود دارد.
همچنين در روايت ديگري درباره اطفال شيعيان آمده است كه در عالم برزخ فاطمه زهرا(س) آنان را تربيت ميكند.(1)
در برخي روايات آمده است: "علم آن را به خدا واگذاريد" يعني درباره آن سؤال نكنيد؛ خدا بهتر ميداند با آن ها چكار كند. (2)
البته در پاره اي از روايات نيز ذكر شده كه اين افراد به شكل خاصي در قيامت مورد آزمون قرار مي گيرند تا وضع تسليم يا متمرد بودن آن ها در برابر تكاليف الهي معين باشد. بعيد نيست متناسب با وضع آخرت و ميزان ادراكات آن ها در آن جهان آزموني از ايشان گرفته شود.
زراره از امام باقر(ع)نقل مي كند: «وقتي قيامت ميشود، خداوند با پنج دسته بحث مي كند: طفل و كسي كه در دوران فترت(فاصله بين ارسال دو نبي) بميرد، كسي كه در زمان پيامبر، ابله باشد (سبك عقل)، ديوانه-اي كه عقل نداشته باشد و بالأخره كر و لال.
همه آن ها بر خدا اعتراض و يا عرض مي كنند: تقصيري نداشتيم. اگر حجت داشتيم، اطاعت مي كرديم. خداوند فرشته اي را مي فرستد و آتشي آماده مي كند؛ سپس به آن پنج گروه مي گويد: خداوند به شما امر فرموده است داخل آتش شويد. هر كدام از آن ها پذيرفتند و داخل آتش شدند، خداوند آتش را بر آنها سرد و خنك مي كند. از سوختن نجات شان مي دهد، ولي عده اي كه نپذيرفتند، به سوي آتش جهنّم سوق داده مي شوند».(3)
در نتيجه مسلم آن است كه پاداش و عذاب هيچ فردي در قيامت بدون دليل و حجت نبوده و بر خلاف حكم عقل و عدالت با هيچ كسي در قيامت برخورد نخواهد شد؛ اما كيفيت دقيق برخورد خداوند با اين بندگان چندان براي ما به طور كامل روشن نيست؛ هرچند مسلم است و در آيات قرآن نيز بسيار تأكيد شده خداوند به هيچ بنده اي ظلم نمي كند و چه بسا مطابق روايات مذكور آنها نيز به نوعي مورد آزمايش قرار گيرند.
پينوشتها:
1. شيخ صدوق، الفقيه، چ جامعه مدرسين، قم ۱۴۱۳ ق، ج 3، ص 490.
2. مرحوم كليني، الكافي، چ اسلاميه، تهران 1362ه.ش، ج 3، ص 248.
3. همان.
پرسشگر گرامی:
ضمن تشکر از ارتباط شما با این مرکز؛ با توجه به کمبودهای متعدد امکانات و کاهش اعتبارات پاسخگویی، مرکز ملی پاسخگویی ناگزیر به تغییر رویکرد و اقدام به تمرکز سامانه پاسخگویی کرده است.
از این رو پاسخ سوالات خود را از سامانه های زیر دریافت نمایید.
سامانه هاي فضای مجازی ( اينترنتي):
انجمن گفتگوی دینی: http://www.askdin.com
کانون گفتگوی قرآنی: http://www.askquran.ir
پاسخگوئی زنده اینترنتی از طریق سایت : http://www.09640.ir
سامانه پیامک(فقط احکام شرعی): به شماره 30009640 یا از طریق سایت http://www.30009640.ir
سامانه تلفني : 096400