سلام.خداقوت خیلی ممنون از سایت بسیار خوبتون.من تونستم ودارم سعی می کنم خیلی از گناهامو ترک کنم وسایت شما خیلی به من کمک کرد وهنوز هم درتلاشم.من خیلی شدید به موزیک از حیث گوش کردن علاقه دارم و نمی تونم از اون دست بکشم.مثلا وقتی با خودم خلوت می کنم وقتی موزیک گوش می دم ازاین حالت میام بیرون وبه حالت قبل برمیگردم(از هرنوعی هم موزیک گوش می دم ومرد وزن برام تفاوتی نداره)واز کسی هم شنیدم که این رو از منبع معتبری نقل می کرد که هر آهنگی که انسان رو به وجد نیاره حرام نیست چه زن چه مردواین را به این علت به همگان نمی گویند که سو برداشت نشود.از دوستام شنیدم که موزیک انسان رو ضعیف النفس می کند ومن هم با توجه به ارزیابی که از خودم دارم تاحدودزیادی ضعیف النفس هستم برای کنارگذاشتن ویا کم کردن آن چه کنم یا چه چیزی را جایگزین کنم؟
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسشگر گرامي! همين كه به فكر روح و روان خود هستيد و دوست نداريد كه از مسير الهي دور باشيد جاي شكر فراواني را مي طلبد. در باره سوال بايد عرض كنيم كه هر كاري كه در شرع به آن اجازه داده شده شايد با توجه به حالت معمولي آن حكم به جواز داده شده است. يعني مثلا اگر برخي از موارد موسيقي حلال شمرده شده با توجه به اكثريت مردم كه موسيقي را بعنوان يك تفريح كوتاه مدت نگاه مي كنند صادر شده باشد. اما براي كسي كه اين كار براي او به يك عادت تبديل شده است با اينكه حكم به جواز داده شده، اما مضرات آن نيز مطرح شده كه يكي از آنها همان است كه در سوال به آن اشاره شده بود يعني ضعف نفس.
به طور كلي لازم است در باره موسيقي به دو نكته توجه فرمائيد:
1- در منظر اسلام موسيقي به صورت مطلق نهي نشده و لذا نه تنها به صورت كلي حرام نيست. بلكه با توجه به معناي عام موسيقي كه شامل هر گونه نغمه و آواي شنيداري مي شود(1) به شنيدن بسياري از موسيقي هاي طبيعت جهت رسيدن به آرامش حقيقي و نشاط روحي توصيه شده است كه به برخي اشاره مي شود. حتي با توجه به تاثيرات عميق الحان و صداها بر انسان در مورد نحوه تلاوت و قرائت قرآن و اذان توصيه شده است كه با صوت زيبا و دلنشين و يا توسط افراد خوش صدا تلاوت صورت گيرد.(2) لكن در نگاه عموم مردم كلمه موسيقي مطابق اصطلاح رايج بيشتر متوجه موسيقي هاي ساخته شده و نواخته شده با آلات خاص و بواسطه انسان مي باشد در صورتي كه اين تنها بخشي از موسيقي هاي موجود در عالم مي باشد در حالي كه صوتهاي زياد ديگري مانند صداي دلنواز جريان آب و صداي پرندگان و نوازش برگ درختان با نسيم صبحگاهي و ... همه صداهاي روح نوازي است كه هر انساني را در هر سني آرامش مي دهد؛ لذا اسلام به عنوان يك دين منطبق بر فطرت سليم انساني در ضمن توصيه به حضور در دل طبيعت و سرسبزي ها و نگاه به مناظر زيباي طبيعت شنيدن صداهاي موجود در طبيعت را نيز مد نظر دارد.(3)
2. در بين موسيقي هائي كه انسان با الهام از طبيعت و با به كار گيري صداي خود و يا آلات موسيقي توليد مي كند نيز با يك نگرش كلي به احكام اسلام در نگاه غالب فقها و با توجه به نكته گذشته مشخص است كه در اسلام ذات موسيقي مورد نهي واقع نشده است. بلكه عناوين و جهت گيري هاي خاصي كه در مسير توليد و استفاده از آن به كار رفته مورد نهي و حرمت است به جهت مفاسد بيشماري كه براي انسان دارد؛ مثلا عناويني ثانويه نظير لهو و لعب و طرب و غني و برانگيختن شهوت و ... مورد نهي واقع مي شود نه مطلق موسيقي لذا در نگاه رايج بين غالب فقهاء فعلي نيز موسيقي به دو گروه تقسيم مي گردد:
1 ـ موسيقى مطرب و مناسب با مجالس لهو و لعب و عياشي.
2 ـ موسيقى غير مطرب و معمولى كه انسان را به هيجان شهوانى وادار نمي‌كند.(4)
در منظر اين دسته از فقها قسم اول موسيقي براي انسان آثار مخرب و مفاسد زيادي را به دنبال داشته و حرام مي باشد. اما شنيدن قسم دوم بدون اشكال است. و در عين حال موسيقي‌هاي مشكوك، يعني مواردي كه انسان درحرمت و حليت آن مشكوك است را نيز ملحق به گروه دوم مي نمايند و لذا گوش دادن به چنين موسيقي‌هايي از نظر فقهي اشكال ندارد،(5) مگر اين كه كسي بخواهد احتياط كند، كه در اين صورت پرهيز از آن ها خوب است.
حكم يادگيري موسيقي هم تابع حكم اصل موسيقي است چنانكه در پاسخ به حكم يادگيري موسيقي فرموده اند: موسيقى مطرب حرام است و صداهاى مشكوك مانع ندارد و يادگيرى هم حكم اصل آن را دارد.(6)
جهت آشنائي بيشتر در مورد نگاه اسلام به موسيقي مطالعه فرمائيد:
-احكام موسيقي، انتشارات نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها،
- ساز و آواز، سيد مرتضي علم‌الهدي،
- مباني فقهي و رواني موسيقي، حسين ميرزايي،
همچنين توصيه اكيد مي كنيم كه متن پاسخ شهيد بهشتي كه به فردي كه در مورد ديدگاه اسلام در رابطه با موسيقي پرسيده است ، ارائه شده است را مطالعه بفرمائيد. در اين پاسخ مرزبندي خوبي بين موسيقي حرام و حلال نشان داده شده و مفهوم قابل دركي از غنائي بودن و مناسب مجالس لهو و لعب بودن، ارائه شده است.
http://tebyan-zn.ir/papers/subpapers.aspx?id=1643&category=cf
و نيز در رابطه با مضرات موسيقي غنائي و حرام اين متن را مطالعه بفرمائيد.
http://www.rasekhoon.net/article/show/618540/
اما در هر صورت گوش كردن زياد به موسيقي، همانطور كه گفتيد انسانرا ضعيف النفس مي كند. اگر چه جايز باشد.
در انتها به اين نكته تاكيد مي كنيم كه در كنار مطالعه اين مطالب در رابطه با موسيقي، براي عمل كردن، لازم است شما از نظر مرجع تقليد خود پيروي كنيد كه براي اين منظور مي توانيد با گروه فقه مركز ملي پاسخگوئي با شماره 09640 تماس گرفته و با تماس با گروه فقه و احكام و ذكر نام مرجع تقليد خود از نظر ايشان مطلع شويد.
پي نوشت ها:
1. رك:ايراني قمي، اكبر، هشت گفتار پيرامون حقيقت موسيقي غنائي، نشر سازمان تبليغات اسلامي،1370ش.
2. ثقه الاسلام كليني، كافي، دارالكتب الاسلاميه، 1365ش، ج2، ص 615.
3. محمدي ري شهري، حكمت نامه جوان، نشر دارالحديث، 1384 ش، ص75 الي 145.
4. آيت الله مكارم شيرازي، استفتائات جديد، قم، انتشارات مدرسه امام علي بن ابيطالب عليه السلام، 1427 هـ.ق، ج3، ص153، سؤال 456.
5. استفتائات جديد، ج1، ص152، سوال 519.
6. امام خميني، استفتائات، قم، دفتر انتشارات اسلامي جامعه مدرسين حوزه علميه قم، 1422 هـ.ق، ج 2، ص 14.
موفق باشید.
