چگونه با عدالت خدا سازگار است که کسی در ایران ویا دیگر کشورها مسلمان بدنیا بیاید و بیشتر هدایت شودو به بهشت برود وکسی مثلا در امریکا بدنیا بیاید ونماز نخواند و زنا کند و از جهنمیان باشد

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
اختلاف زمان و مكان تولد افراد و وضعيت گوناگون خانواده هاي چنين كودكاني، همچنين ديگر خصوصيات جسمي و روحيشان حقيقتي غير اختياري و جبري است؛ در واقع فلسفه وجود اين اختلافات چيزي جز ساختار علّي و معلولي عالم نيست و اين امر ربطي به عدالت الهي ندارد زيرا معنا ندارد كه مثلا در سال 2013 ميلادي در خانه يك زوج فقير در آفريقا توالد و تناسل شكل بگيرد، اما فرزندشان در سال 2000 ميلادي در خانواده اي مرفه در كانادا به دنيا بيايد يا ثمره ازدواج والديني در ايران تولد كودك در يك كشور اروپايي و در محيطي متفاوت از مكان علل ايجادي اش باشد.
در حقيقت يا بايد از اساس وجود زمان ها و مكان هاي مختلف و ارتباط وثيق و كامل معلول با علت هايش را نپذيريم كه در اين صورت اساس عالم ماده با اين همه عظمت و شكوه و امكان رشد و تكامل منتفي است و يا بايد اين امور را بپذيريم كه در اين صورت چاره اي جز رقم خوردن تفاوت ها و گوناگوني هاي جسمي و روحي و محيطي براي كودكان متولد در خانواده هاي مختلف نيست.
در نتيجه خداوند تعيين نمي كند كه يك كودك در خانواده مسلمان متولد شود و ديگري در خانواده كافر بلكه اين خود والدين هستند كه با اعمال و رفتار و انتخاب هاي گوناگون خود موجب رقم خوردن شرائط مختلف براي فرزندان خود مي شوند.
البته بديهي است كه اين تفاوت موقعيت ها به طور طبيعي به تفاوت عملكردها و مسيرهايي كه افراد در زندگي در پيش مي گيرند يا اختلاف و سهولت و يا مشقت انتخاب مسير هدايت و كشف حقيقت منتهي مي گردد كه اين تفاوت ها هم با تاملي دقيق و عملكردي حساب شده مورد توجه قرار مي گيرد.
به عبارت روشن تر افراد گوناگون در محيط هاي مختلف فكري و فرهنگي و ديني رشد مي كنند و اين تفاوت ها، هرچند به جبر در انتخاب دين منتهي نمي شود و هر فرد در هر موقعيت مكاني و زماني موظف به يافتن و برگزيدن دين حق است، اما در نتيجه آن براي افرادي كه به دلايل مختلف بستر رسيدن به حقيقت براي آن ها فراهم نمي شود خداوند تكليف و مسئوليت يكساني را در نظر نمي گيرد و محاسبه افراد مختلف كاملا متفاوت خواهد بود.
بر اين اساس واقعا معلوم نيست در فرداي قيامت مومنان به ظاهر درستكار كه ظاهر الصلاح بودند و متناسب با محيط پرورش خود متدين و معتقد گشته اند، اهل سعادت و نجات خواهند شد يا همان افراد به ظاهر بي دين يا كم ايمان و آلوده به معاصي كه در نظر بسياري از ما از حيطه دين و ديانت خارجند؛ آنچه بر ما روشن است، آن است كه خداوند عادل است و چنان كه خود در قرآن فرموده، به اندازه رشته باريك ميان هسته خرما به كسي ظلم نمي نمايد.(1)
به يقين در قيامت وضعيت مسئوليت و تكاليفي كه خداوند از من و شما و ديگر افرادي كه در كشورهاي اسلامي و در متن دين حق و شريعت واقعي رشد يافته اند، مي طلبد، با انسان هايي كه در مناطق مختلف ديگر همچون كشورهاي غير اسلامي يا اقوام بدوي و قبايل ابتدايي مناطقي چون صحراهاي آفريقا يا جنگل هاي آمريكاي جنوبي زندگي مي كنند، كاملا متفاوت است و هيچ گاه همساني و همانندي وجود ندارد.
اين حقيقتي است كه در روايات ما هم مورد اشاره قرار گرفته و حتي از انسان هايي نام برده شده كه به خاطر تمام نشدن حجت بر ايشان در قيامت يا برزخ به نوعي مورد محاسبه و آزمون قرار مي گيرند.(2) حتي بابي در اين زمينه در كتاب هاي روايي باز شده تحت عنوان كساني كه حجت بر آنان تمام نشده است.
در هر حال از نگاه اسلام همه انسان ها، چه مسلمان زادگان و چه كفار و پيروان ساير اديان الهى وظيفه دارند درباره دين حق و شريعت حقيقي زمان كنوني تحقيق كنند. دستورهاى اديان را با هم مقايسه كرده، به حقيقت دست يابند. زندگي خود را بر اساس آن تنظيم نمايند، در نتيجه چه بسا ايمان بي تحقيق و تقليدي بسياري از مسلمانان هم در آخرت ثمر چنداني براي آن ها نداشته، آن ها را با چالش و مشكلات بسياري مواجه نمايد.
پي‌نوشت‌ها:
1. نساء(4) آيه 124.
2. علامه مجلسي، بحارالانوار، دارالكتب الاسلاميه، تهران، بي تا، ج 5، ص 289، حديث 2و 3، باب اطفال و كساني كه در دنيا بر آن ها حجّت تمام نشده است.
موفق باشید.