شرک

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
در ابتدا بايد گفت: توسل به وسايل و در پي سبب رفتن با توجه به اين كه خدا است كه سبب را آفريده و خدا است كه سبب قرار داده و خدا است كه از ما خواسته از وسايل و اسباب استفاده كنيم، محذوري ندارد، بلكه عين توحيد است، همان‌طور كه در امور ظاهري و دنيايي ما آدميان همواره از اسباب و وسايل استفاده مي‌كنيم و نتيجه مي‌گيريم، در مسايل معنوي و ديني نيز چنين است.
جاي ترديد نيست كه شفا دهنده خداوند است، ولي بايد به پزشك متخصص مراجعه كرد و دارو مصرف كرد تا شفا پيدا نمود ،چون خداوند مجراي دريافت شفا را در دارو قرار داده است يا مثلاً براي رفع تشنگي بايد از آب استفاده كرد.
خداوند متعال دستور داده كساني كه مي‌خواهند گناهان‌شان آمرزيده شود، بايد به در خانه پيامبر بروند. علاوه بر آن كه خود طلب مغفرت مي‌كند، از آن بزرگوار بخواهند كه از خدا براي طلب مغفرت نمايد.(1)
براي رفع مشكلات بايد از خداوند طلب كمك نمود. از خداوند خواست تا مشكلات رفع گردد، ولي از آن جا كه ائمه(ع) مظهر اسماي الهي اند، به عنوان خليفه خداوند در زمين رفع مشكلات از مردم به وسيله آن ها انجام مي‌شود. از اين رو در زيارت جامعه كبيره آمده است:
«وبكم ينفّس الهمّ و يكشف الضرّ؛(2) به وسيله شما اندوه را بيرون مي‌برد و سختي را برطرف مي‌سازد».
توسل به اولياى الهى و حاجت خواستن از آنان، به اين معنى نيست كه آنان را مستقل در انجام امور و شئون عالم هستى مى‏دانيم، بلكه در واقع از آنان مى‏خواهيم به خاطر منزلت و قربى كه در درگاه خداوند به سبب عبوديت و بندگى خدا دارند، از او بخواهند حاجت و خواسته ما را برآورده كند؛ يعنى حاجت‏ دهنده را خداوند مى‏دانيم. براى حاجت خواستن از خدا، بندگانى را كه نزد خداوند عزيزند ،واسطه قرار مى‏دهيم كه حاجت ما را از خدا بخواهند. اين نحوه توسل امرى است كه هم از پيامبر اكرم و هم از اصحاب ايشان ديده شده است.
در توسل و حاجت خواستن از ارواح حضرات معصومان (ع) در هر جا و هر زمان به خصوص هنگام تشرف به زيارت آن ها بايد توجه داشت كه حضرات واسطه فيض خداوند اند و حاجت را خداوند مي دهد. همه امور زندگي انسان به دست خداست، ولي قبور ائمه به عنوان محل پاك، زمينه استجابت دعا را فراهم مي سازد .توسل به ارواح ائمه به عنوان واسطه فيض خداوند موثر است. توسل با اين روش نه تنها محذوري ندارد، بلكه بسيار مفيد و موثر است. در آموزه‌هاي ديني توصيه شده و هرگز با توحيد منافات ندارد. از اين رو گفته شده:
با اندك دقت در اطراف خود متوجه مي شويم كه گردش امور هستي، بر اساس اسباب و وسايل و به تعبيري ديگر توسل است. آب و مواد غذايي از طريق ريشه، تنه و شاخه درخت، به برگ آن مي رسد. ريشه درخت از طريق برگ، نور و هوا را دريافت مي‌كند. باران كه مي‌بارد، به واسطه ابر است. ابر به وسيله گرم شدن آب دريا در اثر نور خورشيد ايجاد مي شود. در حديثي از امام صادق(ع) آمده:
«ابي الله ان يجري الاشياء الا باسبابها؛ (3)خدا ابا دارد كه كارها بدون سبب و علت و واسطه جريان پيدا كند». پس خداوند براي هر كاري واسطه قرار داده. در قرآن درباره توسل آمده: وسيله اي براي تقرب به خدا جست و جو نماييد».(4) حال بايد ديد آن وسيله چيست؟
در هر كاري وسيله خاصي ممكن است موثر باشد، ولي در اموري نظير آنچه در پرسش آمده، توسل به معصومان بهترين راهكار براي دريافت فيض خداوند است. اين با توحيد هيچ گونه تعارضي ندارد و شرك آلود نيست، زيرا مومنان با توسل به اهل بيت حاجات خود را از خداوند مي خواهند . خداوند حاجت هاي آنان را برآورده كرده و مشكلات شان را برطرف مي سازد. اهل تنها واسطه و وسيله كارند. (5) در نتيجه ائمه ع واسطه فيض الهي اند اگر نگاه استقلالي به آنها نباشد به هر كدام از دوست كه در پرسش اشاره شده به آنها توسل شود درست است. (6)
پي‌نوشت‌ها:
1. نساء (4) آيه 64.
2. قمي، مفاتيح الجنان، نشر دفتر فرهنگي اسلامي، تهران، 1375ش، ص 909.
3. سبحاني، آيين وهابيت، نشر دفتر انتشارات اسلامي، قم، 1376ش، ص 153.
4. همان، ص 162.
5. يوسف(12) آيه 92.
6. ر ك، محسن قرائتي، اصول عقايد، نشر دفتر فرهنگي درس هايي از قرآن، 1384 ش. ص 99 - 100.
موفق باشید.