با سلام و خسته نباشید.
میخواستم بدونم آیا میشه با خواندن یک سوره از قرآن یا دعا و یا مبلغ ناچیزی صدقه هدیه کرد به رفتگان یا برای یک قبرستان؟
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
بايد بدانيم كه براي اموات از هر چيز بهتر و مفيدتر صدقه و احسان به فقرا و اهداي ثواب آن براي مردگان است.
رسول گرامي اسلام (ص) فرمود: «صدقه حرارت قبرها را از بين مي‌برد».(1)
اما براي اموات بهترين دعا اين است كه انسان براي آنان از خداي مهربان طلب عفو و مغفرت كند. بخواهد خداوند رحمت و بخشش و نعمت‌هايش را بر آنان نازل فرمايد. مي‌توان دعاي 24 صحيفه سجاديه را براي پدر و مادر كه داراي مضامين عالي آموزشي و تربيتي است، در شب يا روز خواند، همچنين اين آيه، دعاي خوب و تحفه‌‌اي زيبا براي گذشتگان است: «ربّنا اغفر لي و لوالديّ و للمؤمنين يوم يقوم الحساب؛(2) پروردگارا ،روزى كه حساب برپا مىشود، بر من و پدر و مادرم و بر مؤمنان ببخشاى».
حضرت فرمود: «هر كس نزد قبر مؤمني هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشتهاي ميفرستد كه پيش قبر ميت، خدا را عبادت كند. خداوند ثواب عبادت فرشته را براي ميت و كسي كه إنّا أنزلنا را خوانده مينويسد، تا زماني كه خداوند وي را به واسطه اين عمل وارد بهشت كند». سپس حضرت فرمود: «بعد از سوره حمد، هفت مرتبه إنّ أنزلنا و هر يك از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آيه الكرسي را سه مرتبه بخواند».(3)
بهترين زمان براي زيارت قبور اموات نيز شب و روز جمعه است. يكي از صحابه از حضرت رسول(ص) نقل كرده: «براي مردگان خود هديه بفرستيد»، گفتم: هديه مردگان چيست؟ فرمود: «صدقه و دعا» و اضافه فرمود: «ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنيا مقابل خانه‌هاي خود مي‌آيند و فرياد مي‌كنند. اي خانواده من، پدر ، فرزندان و خويشان من، بر ما مهرباني كنيد. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است. نفعش براي غير ما. اي خويشان ما، به درهمي يا قرص ناني يا جامه‌اي ما را كمك كنيد تا خداوند شما را از جامه‌هاي بهشت بپوشاند».(4)
انسان در برزخ منتظر اعمال خير بازماندگان است. هر اثري كه بعد از مرگ انسان به يادگار ميماند، نتيجه خير يا شرّش به او ميرسد چون از ديدگاه اسلام مرگ نابودي نيست و با مرگ، ارتباط دنيا و آخرت قطع نمي شود. بر همين اساس انجام اعمال صالحِ بازماندگان مانند صدقه دادن، سبب شادي روح و عامل عفو آنان مي باشد. روايات فراواني وارد شده است كه مردگان منتظر آثار خير زندگانند. نيز نقل شده است: "مردگاني كه در فشار و گرفتاري هستند، ناگهان گشايشي را احساس مي‌كنند. هنگامي كه از علّت آن سؤال مي‌كنند، گفته ميشود: چون فلان پسر يا دختر يا يكي از بستگان و دوستانش كار خيري را به نيابت از او انجام داده يا... چنين وضعي پيش آمده است".
مفهوم خيرات و صدقه اعم است. شامل هر نوع كار خير ، يا حتي نيت و فكر و انديشه خير براي مردم و يا اسلام مي شود. مي توان هر عمل خيري كه به قصد قربت انجام مي شود ، ثواب آن را به روح اموات نثار كرد.
علاوه بر اين مي توان يك كار خير را به تمام اموات يك قبرستان يا تعدادي از آنها هديه كرد و تفاوتي در اين مساله نيست. حتما ثوابي به آنها خواهد رسيد و براي خودمان نيز اجر و پاداشي را در پي خواهد داشت.
پي‌نوشت‌ها:
1. محمد محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ماده صدقه، شماره 10342.
2. ابراهيم (14)آيه 41.
3. كامل الزيارات، ص 222.
4 . محدث قمي، مفاتيح الجنان ، بخش زيارت قبور مؤمنين.
موفق باشید.
