نماز اول وقت

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
برادر گرامي! از اينكه دوست داريد همسرتان را به نماز اول وقت دعوت كنيد تا او هم از اين موهبت الهي و فضايل نماز اول وقت بهره مند گردد، جاي تبريك دارد. تلاش شما كاري بس ارزشمند و مورد پسند است. اين مايه مباهات است كه بدين اندازه نسبت به مسائل ديني و امور مذهبي توجه داريد و دوست داريد كه همسرتان در كنار انجام بقيه فرائض اهتمام بيشتري به نماز اول وقت داشته باشد.
- به مطالب زير توجه كنيد و به صورت غير مستقيم در مباحثتان مطرح كنيد:
1- انسان مسلمان و متعبد به اوقات عبادت، بويژه نماز اهميت مي‌دهد؛ چراكه نماز از مهم‌ترين عبادات است؛ مؤمن بايد تلاش كند نماز را در وقت فضيلتش انجام دهد و در آن اوقات خود را به كارهاي ديگري مشغول نكند؛ آن‌گونه ‌كه براي كسب مال و ثروت، تحصيل علم و دانش، و ديگر امور زندگي وقت خاصي قرار مي‌دهد. انسان مؤمن اگر به دلايلي اين عبادت مهم را به تأخير اندازد، اين عبادت ديگر آن نورانيت را نخواهد داشت، و اگر از تأخيرش از سر سهل انگاري باشد، در زمره كساني است كه نماز را سبك مي‌شمارند:
«عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ(ع) قَالَ، قَالَ: لَا تَتَهَاوَنْ‏ بِصَلَاتِكَ‏ فَإِنَّ النَّبِيَّ(ص) قَالَ عِنْدَ مَوْتِهِ لَيْسَ مِنِّي مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلَاتِهِ... لَا يَرِدُ عَلَيَّ الْحَوْضَ لَا وَ اللَّهِ».(1) زراره از امام باقر(ع) نقل مي‌‌كند كه رسول خدا(ص) هنگام مرگ فرمود: كسي كه نماز را سبك شمارد از من نيست و در حوض كوثر بر من وارد نمي‌‌شود.(2)
در منابع حديثي و روايي ما روايات فراواني وجود دارد كه علاوه بر تأكيد به خواندن نماز در وقت ادا، سفارش به اول وقت دارند، حتي تأخير آن‌را - اگرچه قضا هم نشود- روا نمي‌‌دانند. اين تأكيد و سفارش بيانگر اهميت اين فريضه الهي است. براي نماز اول وقت آثار و بركاتي ذكر شده است كه اين آثار را نمي‌توان در نماز آخر وقت و قضا يافت.
2- چند نمونه از احاديث در مورد نماز اول وقت:
* از امام صادق(ع) روايت شده است: هر كس نمازهاى واجب را در اول وقت بخواند و درست ادا كند، فرشته آن‌ را پاك و درخشان به آسمان مي‌برد و آن نماز فرياد مي‌زند خدا نگه‌دارت باشد، چنانچه مرا نگه داشتى، و تو را به خدا مي‌سپارم. چنانچه مرا به فرشته‏‌اى كريم سپردى، و هر كس بدون ‏عذرى بى‌‏وقت آن‌را بخواند و درست ادا كند، فرشته آن‌را سياه و تاريك بالا برد، و آن نماز فرياد كشد خدا ضايعت كند چنانچه ضايعم كردى و رعايتت نكند چنانچه رعايتم نكردى... امام صادق(ع) فرمود: چون نماز واجبى مي‌خوانى در وقتش بخوان، و با آن وداع كن كه گويا كه مي‌ترسى بدان برنگردى؛ به جاى(محل) سجده‌‏ات نگاهي بينداز، اگر بدانى كسى طرف راست يا چپ تو است خوب نماز مي‌خوانى، بدان كه تو برابر كسى هستى كه تو را مى‌‏بيند و تو او را نمي‌بينى.(3)
* راوي از امام موسى بن جعفر(ع) نقل كرده است: نمازهاى واجب كه در اوّل وقت با حدود و شرايط آن خوانده شود، از برگ مُورد كه آن‌را هنگام سبزى و خوش‌بويى و طراوتش بگيرند خوشبوتر است. پس بر شما باد كه نماز را در اوّل وقت به جاى آوريد.(4)
* نماز اول وقت خوشنودي خدا را به دنبال دارد؛ در وسط وقت عفو و در آخر وقت غفران.(5)
* امام صادق(ع) فرمود براي هر نمازي دو زمان قرار داده شده است. اول وقت و آخر وقت؛ فضيلت در اول وقت است، سزاوار نيست انسان آخر وقت را برگزيند، مگر به دليلي؛ چراكه آخر وقت براي بيمار يا كسي كه عذري دارد، قرار داده شد. اول وقت خوشنودي خدا را به دنبال دارد و آخر وقت موجب بخشش خواهد شد.(6)
- توصيه هاي اساسي براي عدم سهل انگاري در اداي نماز در اول وقت:
آنطور كه شما همسرتان را معرفي كرديد ما متوجه شديم ايشان خودشان فرد با ايماني است و نمازهايش را مي خوانند و مسئله اصلي اول وقت خواندن است كه باعث اذيت و ناراحتي شما شده است. ابتدا بايد به اين امر توجه داشته باشيد كه نماز اول وقت اگر چه نيكو و بسيار سفارش شده است، اما وقتي خداوند به مؤمنين اجازه مي دهد نماز را در وسعت وقت بخوانند، شما نيز در اين امر اصرار وسواس گونه نداشته باشيد و شكل گيري عادت به خواندن نماز اول وقت توسط همسرتان را به گذشت زمان موكول نماييد، زيرا همان خداوندي كه خواندن نماز اول وقت را به بنده هايش سفارش كرده، از هنگام اذان تا هنگام طلوع و غروب به ما براي نماز وقت داده و هر وقتي كه شما در اين بازه زماني نماز بخوانيد نمازتان صحيح است و خداوند آن را قبول مي كند.
شما بايد اين مسئله را بپذيريد كه تنها فردي كه ما قادر به تغيير آن هستيم فقط و فقط خودمان هستيم. وقتي كه فقط روي خودمان حساب باز كنيم، با اتكا به خود، روي اتفاقات، كنترل بيشتري خواهيم داشت. شما سعي كنيد يك مدت به اين مسئله حساسيت نشان ندهيد و به قولي به همسرتان گير ندهيد؛ حتي اگر اين موضوع خيلي براي شما سخت باشد؛ بگذاريد ايشان هر زماني كه خودشان خواستند نمازشان را بخوانند. غُرزدن، گله كردن، سرزنش و انتقاد از عادات، بسيار مضر است و روابط بين همسران را به شدت تخريب مي كند و طرف مقابل را در كار غلطي كه انجام مي دهد تثبيت مي‌نمايد؛ مخصوصاً اگر اين مسائل جلوي ديگران مطرح گردد نتيجه بسيار مخربي در پي خواهد داشت. به ياد داشته باشيد شما نبايد اين مسئله را جلوي مادر ايشان و يا هر فرد ديگري بازگو كنيد. بياد داشته باشيد مسائلي كه جنبه بين زوجي دارند چه كوچك چه بزرگ را هرگز و هرگز در بيرون از خانه نقل نكنيد، مگر اينكه توافق بر سر طرح آن نزد كسي مثل مشاور و ... بوجود آيد. اما بر عكس آن، تشويق و تشكر از رفتارهاي مطلوب و مثبت همسر مخصوصا در حضور جمع تأثير به سزايي در تكرار و استمرار آن رفتار را دارد و انگيزه تكرار آن رفتار مطلوب را بيشتر مي كند.
- نتيجه گيري:
با توجه به اين روايات و مباحث، به روشني تفاوت نماز اول وقت با آخر وقت روشن مي‌شود؛ چرا كه آثار و بركاتي را كه براي نماز بيان كرده‌اند؛ مانند معراج بودن براي مؤمن، باز دارندگي از فحشا و منكرات، تقرب به پروردگار و... اين آثار به طور طبيعي در نمازي كه در اول وقت با آداب و شرايط خوانده شود، وجود خواهد داشت كه اينها حتي در نماز غير اول وقت يافت نخواهد شد.
در آخر كلام، با توجه به روحيه مذهبي والايتان مطالعه يك كتاب بسيار مفيد را به شما توصيه مي كنم كه مي تواند در هرچه پربار شدن و شيرين تر شدن زندگي شما نقش آفرين باشد:
- تحكيم خانواده؛ آيت الله محمدي ري شهري؛ انتشارات دارالحديث.
نويسنده در اين كتاب مجموعه اي جالب از آيات و روايات را كه در مورد خانواده و روش سلوك زوجين با همديگر و مسائل ارتباطي بين زوجي است را جمع آوري كرده است.
پي نوشت ها:
1. كافي، كليني، محمد بن يعقوب، الكافي، محقق و مصحح، غفاري، علي اكبر، آخوندي، محمد، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ 4، 1407ق. ج ‏3، ص 269.
2. درباره فضيلت نماز اول وقت ر. ك: امام خميني، چهل حديث، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، تهران، چاپ 44، 1386ش. ص 425، ح 17.
3. ابن بابويه، محمد بن على، ‏الأمالي، كتابچي، تهران، چاپ ششم، 1376ش، ص256.
4. ابن بابويه، محمد بن على، ‏ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،‏ دار الشريف الرضي للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق. ص 36.
5. محدث نوري، حسين، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، «بَابُ اسْتِحْبَابِ الصَّلَاةِ فِي أَوَّلِ الْوَقْت‏»، مؤسسه آل البيت(ع)، قم، چاپ اول، 1408ق. ج 3، ص 101.
6. مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، همان، ج 3، ص 101.
موفق باشید.