توبه نصوح

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
قرآن مجيد مي‌فرمايد :«يا ايها الّذين آمنوا توبوا الي اللّه توبه نصوحاً عسي ربّكم أن يكفّر عنكم سيئاتكم و يدخلكم جنات ٍتجري من تحتها الانهار؛ (1) اي كساني كه ايمان آورده ايد! توبه كنيد، توبه خالصي. اميد است با اين كار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ هايي از بهشت كه نهرها از زير درختانش جاري است، وارد كند».
«نصوح» از ماده «نُصح» در اصل به معناي خيرخواهي خالصانه است و لذا به عسل خالص «ناصح» گفته مي‌شود و از آن جا كه خيرخواهي واقعي بايد توأم با محكم كاري و دلسوزي باشد، واژه نُصح و نَصوح به كار برده شده است . لغتنامة لسان العرب گويد: «التوبة النصوح هي الصادقة ،توبه نصوح يعني توبه صادقانه».
در اين كه توبه نصوح چيست، تفسيرهاي زيادي براي آن ذكر كرده اند، تا آن جا كه بعضي شمار تفسيرهاي آن را بالغ بر بيست و سه تفسير دانسته اند، ولي همه اين تفسيرها تقريباً به يك حقيقت باز مي‌گردد.
از جمله آن تفسيرها اين كه: توبه نصوح بايد واجد چهار شرط باشد: پشيماني قلبي، استغفار زباني، ترك گناه و تصميم بر ترك در آينده.
يا: توبه نصوح آن است كه توأم با چشمي گريان و قلبي بيزار از گناه باشد. (2)
هنگامي كه «معاذبن جبل» از توبه نصوح از پيامبر (ص) سؤال كرد، در پاسخ فرمود: «أن يتوب التائب ثمّ لا يرجع في ذنب كما لا يعود اللبن الي الضرع ؛ (3) توبه كننده به هيچ وجه به گناه باز نگردد، همان طور كه شير به پستان باز نمي‌گردد».
اين تعبير لطيف بيانگر اين واقعيت است كه توبه نصوح چنان انقلابي در انسان ايجاد مي‌كند كه راه بازگشت به گذشته را به كلّي مي‌بندد، همان گونه كه بازگشت شير دوشيده شده به پستان غير ممكن است . (4)
امام صادق (ع) مي‌فرمايد: توبه نصوح آن است كه باطن مرد مثل ظاهر و حتي بهتر از آن باشد. (5)
پي‌نوشت‌ها:
1. تحريم (66) آيه 8.
2.ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ج 24، ص 290. دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1374ش.
3. همان ص 291، به نقل از مجمع البيان، ج 10، ص 318.
4. همان ص 289.
5. همان، ص 290.
موفق باشید.