آیا حسادت مردانه و غیرت دو صفت متفاوت اند یا یکی هستند و در صورت متفاوت بودن ریشه هرکدام را بیان کنید؟
با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و سپاس از ارتباط تان با مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
پرسش گر گرامي از نظر اسلام، حسادت و غيرت دو صفت كاملا مغاير با يكديگر هستند و هركدام ريشه اي جداگانه دارند. حسادت آرزوي زوال نعمت از برادر مسلمان و بندگان خداست و حسود كسي است كه آنچه را براي خود نمي خواهد، براي ديگري مي خواهد و آنچه را براي خود مي خواهد، براي او نمي خواهد؛ كسي كه آسيب، آزار و گرفتاري و كاستي را براي بنده خدا مي خواهد و نعمت، سلامت و سعادت را براي او نمي خواهد. اين خصلت ريشه در خودخواهي و ضعف نفس فرد دارد و از غرايز و احساسات شخصي است و بسيار زشت و مذمت شده است، ولي غيرت يك حس اجتماعي و نوعي است و بر عكس حسادت فايده اش متوجه ديگران است تا خود شخص.
غيرت در واقع نوعي محافظت است كه خداوند براي مشخص بودن و مختلط نشدن نسل ها در وجود بشر قرار داده است. غيرت براي حفظ نسب در نسل هاي آينده و جلوگيري از عوارض و مشكلاتي است كه اختلاط مياه بوجود خواهد آورد، بسيار مفيد است. اين احساس مانند احساس علاقه به فرزند است. بشر تنها به خاطر علاقه است كه اقدام به توليد مثل و داشتن فرزند مي كند وگرنه با وجود درد و رنج و هزينه اي كه داشتن فرزند براي پدر و مادرش دارد، نسل بشر منقرض مي شد. اگر حس غيرت نبود، رابطه ي پدر-فرزندي بعد از گذشت مدتي منقطع مي شد و اين قطع رابطه زندگي اجتماعي و جايگاه خانواده را دچار تزلزل مي كرد.
پيشنهاد اينكه انسان بعنوان مبارزه با خودخواهي، غيرت را كنار بگذارد مثل اين است كه بخواهيم حس علاقه به فرزند، حس ترحم و نوع دوستي و ... را ريشه كن كند. اما از آنجا كه انتساب فرزند به مادر هميشه قابليت اثبات دارد و از امور واضح است، از اين جهت حس غيرت فقط در مردان است و در برخي از موارد حسي آميخته از غيرت و حسادت است، ولي اين هميشه در زنان حس حسادت است و در احاديث نيز به همين نكته اشاره شده است؛ قال علي(ع): «غَيْرَةُ الْمَرْأَةِ كُفْرٌ وَغْيْرَةُ الرَّجُلِ إيمَانٌ.(1) غيرت زن كفر است، و غيرت مرد ايمان.»
غيرت مرد باعث مي شود كه از ورود اغيار به حريم خانواده جلوگيري شود، و جلوي بسياري از فساد ها و گناه ها و فروپاشي خانواده ها و مشكلات اجتماعي گرفته شود، اگر غيرت در مرد نباشد، و همسرش آزاد باشد كم كم رابطه هاي حرام و نگاه هاي حرام و فرزند هاي حرام زياد خواهد شد و هر كدام از اين موارد سبب فروپاشي خانواده، ايجاد فساد و تباهي و وجود مجرمان بسيار و جرايم خطرناك و بزه كاري هاي زياد خواهد شد،به همين خاطر است كه اميرالمومنين(ع) ريشه غيرت مرد را ايمان او معرفي مي كند.
پس به طور خلاصه حسد صفتي زشت و ريشه گرفته از خودخواهي و ضعف نفس دارد و مفاسد زيادي دارد ،ولي غيرت ريشه گرفته از ايمان و صفتي بسيار پسنديده براي مردان است و منافع بسيار زيادي براي فرد و جامعه دارد.
پي نوشت ها:
1. امام على بن ابى طالب(ع)، نهج البلاغه، جلد1، انتشارات دار الهجره قم، حكمت 124.
موفق باشید.
